INFLACJA I HIPERINFLACJI W POLSCE W LATACH 1987-1995 DO ROKU 1996. PRZYKŁADY OFRANKOWANIA PRZESYŁEK ZAGRANICZNYCH Z LAT 1993-1996.

INFLACJA I HIPERINFLACJI W POLSCE W LATACH 1987-1995

DO ROKU 1996. PRZYKŁADY OFRANKOWANIA PRZESYŁEK

ZAGRANICZNYCH Z LAT 1993-1996.

                        Okres 9 lat wyznaczony latami 1987 – 1996 cechuje się bogactwem wydań Poczty Polskiej, różnorodnością taryf i dużą częstotliwością ich zmian, a także ewenementem polegającym na możliwości ofrankowania przesyłek po 1995 roku znaczkami o nominale podanym w walucie używanej przed i po denominacji ( tzw. złotówkach „starych” i „nowych”). W 2018 roku w „Filateliście Małopolskim” nr 2/2018 (103) ukazał się artykuł autorstwa Grzegorza Binko otwierający, w zasadzie, nowy rozdział w badaniach nad emisjami Poczty Polskiej oraz pocztowym wykorzystaniem tych emisji w okresie inflacji i hiperinflacji w Polsce w latach 1987 – 1995 oraz do 1996 roku. W latach 2019 i 2020, ze względu na zainteresowanie Czytelników, temat   podjęto po raz kolejny w „Filateliście Małopolskim” nr 105 i 106 tym razem w zespole autorskim Grzegorz Binko i Jerzy Duda.

            Zbiór całości pocztowych z okresu inflacji, a szczególnie hiperinflacji   może stanowić ciekawą propozycję wystawienniczą, a także posłużyć do celów badawczych. Oba te cele wymagają jednak zgromadzenia dużej liczby materiału kolekcjonerskiego zarówno z obrotu krajowego jak i zagranicznego. Jeśli w odniesieniu do materiału z obrotu krajowego jest szansa na zebranie sporej liczby całości pocztowych to w odniesieniu do materiału z obrotu zagranicznego szanse na zbiór większej liczby całości pocztowych są raczej niewielkie. Zbieranie całości pocztowych od dawna wyszło z mody. Są jednak wyjątki w tym zakresie i to dzięki nim można próbować tworzyć atrakcyjny zbiór całości pocztowych z obiegu zagranicznego ofrankowanych znaczkami wydanymi przez Pocztę Polską w latach 1987 – 1996. Okres inflacji nie był korzystny dla kolekcjonerów prowadzących wymianę zagraniczną pomimo tego pojawiają się przesyłki prywatne z tego okresu świadczące jednak o prowadzeniu wymiany. Wśród osób prowadzących taką wymianę zagraniczną znaleźli się również członkowie Klubu „Cracoviana” o czym świadczą przykłady.

                     Na fotografiach 1- 10 prezentujemy całości pocztowe wśród których są przesyłki listowe zarówno firmowe jak i prywatne wysłane z Polski do Holandii, Niemiec, Szwajcarii, Słowacji oraz do Francji. Wśród nich są również całości pocztowe będące świadectwem korespondencji listowej prowadzonej przez jednego z członków Klubu „Cracoviana”.

 

Fot. 1 Koperta firmowa o wymiarach 210 x 110 mm przesyłki zagranicznej, poleconej z

           erką w postaci naklejki z wydrukowanym kolejnym numerem, ekspresowej z naklejką

           przesłanej drogą lotniczą (naklejka) z Urzędu Pocztowego Warszawa 81 dnia

           22.4.1992 roku do Holandii. Przesyłka dotarła do adresata 5.05.1992 o czym świadczy

           odbitka datownika odbiorczego na rewersie koperty i potwierdzenie kuriera EMS.

           Przesyłka jest ofrankowana 6. znaczkami w tym 4. samoprzylepnymi Fi. 3130, 3169,

           2910. Łączna frankatura wynosi 22 200 zł. We frankaturze wykorzystano znaczek z

           wizerunkiem św. Brata Alberta (3169) raczej rzadko spotykany na przesyłkach.

 

Fot. 2 Koperta standardowych wymiarów przesyłki listowej zagranicznej, poleconej z erka w

           postaci naklejki z ciekawym numerem wysłanej z Urzędu Pocztowego Kraków 30 w

           dniu 11.7.1992 do Francji. Sadząc po frankaturze, wyborze znaczków, staranności

           „zagospodarowania” koperty można przypuszczać, że jest to korespondencja

           filatelistyczna. Do ofrankowania wykorzystano serie znaczków Fi. 3209-3212 (80 lat

           harcerstwa w Polsce), dwie serie znaczków papieskich Fi.3186-87 z IV wizyty

         papieża Jana Pawła II w Polsce i znaczki Fi. 3086. Łączna frankatura wynosi 16 500zł

         i jest zgodna z taryfą.

 

Fot. 3 Koperta standardowych wymiarów przesyłki listowej, zagranicznej, poleconej z erką

           w postaci naklejki z wydrukowanym numerem wysłanej na adres jak na fot. 2 w dniu

           11. 3.1993 roku ofrankowana 7. znaczkami w tym parką pionową Fi. 3169, parką

           poziomą Fi. 3190 oraz znaczki   Fi. 3233, 3246 i 3193. Łączna frankatura wynosi

           18 000 zł. Do ofrankowania użyto m.in. znaczków z wizerunkiem św. Brata Alberta

           raczej rzadko wykorzystywanych do frankowania przesyłek zagranicznych.

 

Fot 4 i 5 Koperty standardowych wymiarów przesyłek zagranicznych poleconych wysłanych

             przez członka Klubu „Cracoviana” do korespondenta we Francji. Pierwsza

             przesyłka wysłana dnia 25. 5. 1995 roku, druga 26.06. 1995 roku. W obu

             przypadkach frankatura złożona jest m.in. ze znaczków o wysokich nominałach Fi.

             3308 i 3309. W przypadku pierwszej przesyłki frankatura wynosi 41 500 zł, a w

             drugiej 38 000 zł.

 

fot. 6   Koperta standardowych wymiarów przesyłki listowej zagranicznej, poleconej z erką

           w postaci interesującej naklejki wysłanej z Urzędu Pocztowego Mikuszowice Śląskie

           w dniu 25. 3. 1995 roku do Szwajcarii. Przesyłka ofrankowana parką poziomą

           znaczków o nominale 20 000 zł (Fi. 3309) i Fi. 3275. Łączna frankatura wynosi

         43 500 zł i jest zgodna z taryfą.

                                                                               

                           

Fot. 7 Koperta o wymiarach 222 x 160 mm przesyłki zagranicznej, poleconej z erką w postaci

         naklejki, wysłanej z Urzędu Pocztowego Gdańsk 52 dnia 24.4. 1995 do Niemiec.

           Przesyłka jest ofrankowana sześcioznaczkowym blokiem Fi. 3308 o nominałach

         10 000 zł i znaczkiem Fi. 3272. Łączna frankatura wynosi 62 000 zł i jest

           zgodna z taryfą w przypadku wagi powyżej 100 gramów.

 

Fot.8   Koperta firmowa z okienkiem o wymiarach 220 x 110 mm przesyłki listowej,

          zagranicznej, poleconej z erka w postaci naklejki przesłanej drogą lotniczą z Urzędu

           Pocztowego Warszawa 10 do (?) dnia 22. 02. 1996 roku. Przesyłka ofrankowana jest

           trzema znaczkami w tym parką poziomą znaczków Fi 3309 i Fi. 3350. Łączna

           frankatura wynosi 49 000 i jest zgodna z taryfą.

 

Fot.9 Koperta o standardowych wymiarach przesyłki listowej zagranicznej ekspresowej

         wysłanej z Urzędu Pocztowego Częstochowa 25 w dniu 27.06.1996 roku do Trnawy na

         Słowacji. Przesyłka jest ofrankowana czteroznaczkowym paskiem Fi. 3308 i

         znaczkami Fi. 3372, 3098 o łącznej wartości 43 000 zł zgodnie z taryfą.

 

Fot. 10a,b Koperta o wymiarach 175 x 114 mm przesyłki listowej zagranicznej , poleconej z

               erką w postaci naklejki z numerem wysłanej z Urzędu Pocztowego Milicz w dniu

               15.04.1996 roku do Niemiec. Koperta posiada naklejkę niemieckiej odprawy

               celnej. Przesyłka jest ofrankowana: znaczkami Fi. 3341 z górnego paska arkusza z

               napisem (10 a), a na awersie koperty dwoma paskami Fi.3357-3360 z arkusza oraz

             dwoma znaczkami Fi. 3165 (10 b) o łącznej wartości 53 000 zł zgodnie z taryfą

            Jak widać na trzech ostatnich fotografiach przedstawiających koperty przesyłek listowych wysyłanych w 1996 roku, a więc po wprowadzeniu denominacji, wykorzystywano do ofrankowania przesyłek znaczki wydawane przed 1995 rokiem z wysokimi nominałami. Zaprezentowane przykłady świadczą również przeciw obiegowej opinii, kiedyś zasłyszanej, że znaczki o najwyższych nominałach były wykorzystywane głównie do frankowania przesyłek wysyłanych z firm.

            Przy ocenie zgodności opłat z taryfą wykorzystano informacje zawarte w publikacji: Adam Kielbasa-Schoeni, Stanisław Fołta, Taryfy i cenniki opłat Poczty Polskiej 1941-2010, Basel-Gliwice 2011.

                                                                                                                 Jerzy Duda

                                                                                                    Administrator   Piotr

           

          

KOPERTY FIRMOWE W BADANIACH NAD HISTORIĄ KRAKOWSKICH FIRM I ZAKŁADÓW RZEMIEŚLNICZYCH cz. 11 i ostatnia.

KOPERTY FIRMOWE W BADANIACH

NAD HISTORIĄ KRAKOWSKICH FIRM I ZAKŁADÓW RZEMIEŚLNICZYCH

cz. 11 i ostatnia.

            Kraków w okresie międzywojennym 1918 – 1939 szczycił się wysoka dynamiką rozwoju przemysłu spożywczego. W przemyśle czekoladowo- cukierniczym Kraków   ustępował jedynie Warszawie, a w branżach; młynarskiej, piekarniczej, spirytusowej czy tytoniowej zajmował czołowe pozycje w kraju. W wykazie firm i zakładów wymienionych w publikacji „Dawne zakłady rzemieślnicze i przemysłowe w Krakowie” wydanej w Krakowie w 2000 roku i cytowanej w poprzednich częściach naszego cyklu, znajdują się 64 pozycje wśród których są firmy zatrudniające ponad 200 pracowników z nowoczesnym wyposażeniem, jak i mniejsze, rzemieślnicze ale również o znaczącym potencjale. Fabryki czekolady Piaseckiej i spółki, browary Goetza Okocimskiego, fabryki wódek i win, młyny zbożowe, piekarnie, łuszczarnie ryżu, a nawet wytwórnie makaronu, fabryka octu i musztardy były znane w kraju, a ich wyroby cenione. Jako ciekawostkę można potraktować informacje, że w latach dwudziestych Kraków stał się jednym z największych w Polsce ośrodków produkcji makaronu włoskiego.

            Większość firm zaliczana do przemysłu i handlu spożywczego, dbając o reklamę i kontakty, również międzynarodowe, posiadały koperty firmowe z mniej lub bardziej rozbudowaną informacją danej firmy. Na fot. 1-4 przykłady kopert firmowych z okresu międzywojennego.

Fot.1 Koperta firmowa, ozdobna o standardowych wymiarach Syndykatu Rolniczego ( jedna

         z form wchodzenia przedsiębiorstw na rynki międzynarodowe) przesyłki listowej

         zagranicznej wysłana z Urzędu Pocztowego Kraków 1 do Prościejowa w 1919 roku.

         Przesyłka ofrankowana dwoma znaczkami Fi. 91 i 94.

Fot. 2. Koperta firmowa, standardowych wymiarów, Składu Nasion Z. Przybyłowskiej

           „Siew”, przesyłki listowej, krajowej z pełną informacja handlową. Przesyłka wysłana

           z Urzędu Pocztowego Kraków 2 dnia 30.VI. 1939 (?) roku do Gorlic. Przesyłka

           ofrankowana znaczkiem Fi. 284.

Fot. 3 Koperta firmowa o wymiarach 175 x 140 mm Towarzystwa Handlu Zbożem w

           Krakowie przesyłki listowej, krajowej wysłana z Urzędu Pocztowego Kraków 2 XII

           1932 roku do Posła na Sejm R.P Edwarda Kleszczyńskiego. Przesyłka ofrankowana

           znaczkiem Fi. 256. Przesyłka dotarła do adresata 3.XII 1932 o czym świadczy

           datownik odbiorczy Urzędu Pocztowego Warszawa – Sejm na rewersie koperty.

           Adresatem przesyłki był ziemianin, działacz niepodległościowy i społeczny, wieloletni

           prezes Izby Rolniczej w Krakowie, prezes Małopolskiego Towarzystwa Rolniczego, a

           przede wszystkim poseł na Sejm RP II i III kadencji (od 1928 roku). Pracował w

           komisjach administracji, budżetu, rolnej jako kierownik grupy i wojskowej. W 1950

           roku wyjechał do Stanów Zjednoczonych gdzie aktywnie rozwijał Instytut Józefa

           Piłsudskiego w Ameryce. Zmarł w 1984 roku.

Fot. 4 Koperta firmowa z okienkiem, standardowych wymiarów Polsko-Gdańskiego

         Przemysłu Ryżowego. Po utworzeniu w 1923 roku spółki Łuszczarnie i i Młyny

         Krakowskie udziałowcy bracia Wasserbergerowie wybudowali przy ulicy Wieczystej

         72 pierwszą w Polsce łuszczarnię ryżu, która mogła zaspokoić popyt całej Polski. W

         1928 roku doszło do utworzenia kartelu ryżowego pod firmą Polski Przemysł Ryżowy

         sp.z o. o. w Krakowie. W Krakowie działała również firma S.A. „Oryza” Zakłady

         Przemysłu Ryżowego co stawiało miasto w czołówce tej branży przemysłu w Polsce.

         Historia tych firm i współpracy z firmami w Gdyni i Gdańsku to osobny temat.  

            Na tej części kończymy cykl   KOPERTY FIRMOWE W BADANIACH

NAD HISTORIĄ KRAKOWSKICH FIRM I ZAKŁADÓW RZEMIEŚLNICZYCH. Dziękujemy i zapraszamy wszystkich zainteresowanych problemem kopert firmowych do oglądania naszej strony internetowej po wakacjach. Na zakończenie proponujemy obejrzenie skanów pięciu kopert, które nie są kopertami firmowymi zakładów rzemieślniczych czy fabryk. Są natomiast świadkami działalności kulturalnej, naukowej, stowarzyszeniowej, a nawet filatelistycznej w Krakowie. Są to dwie koperty Towarzystwa Szkoły Ludowej założonego w 1891 roku z inicjatywy Adama Asnyka i ciekawostki w postaci koperty kina „Promień” tegoż Towarzystwa ( kto pamięta to kino?), koperta Krakowskiego Towarzystwa Technicznego jednego z pierwszych w Europie, założonego w 1877 roku i na końcu zestawu kopertę tym razem firmową „Polonia” czyli sklepu filatelistycznego z Krakowa (kto wie gdzie się mieścił i kto prowadził ?). I to wszystko na dzisiaj.

             Dobrych, spokojnych bez stresowych wakacji wszystkim Internautom, którzy mieli, mają i chcą mieć kontakt z klubową stroną internetową życzą;

                                                                                                         Jerzy Duda, prezes Klubu

                                                                            Piotr Malec, administrator strony internetowej

                                            

                                                                                                        

                  

KOPERTY FIRMOWE W BADANIACH NAD HISTORIĄ KRAKOWSKICH FIRM I ZAKŁADÓW RZEMIEŚLNICZYCH Z. 9.

KOPERTY FIRMOWE W BADANIACH

NAD HISTORIĄ KRAKOWSKICH FIRM I ZAKŁADÓW RZEMIEŚLNICZYCH

Z. 9.

           

            Jedną z działalności rzemieślniczych, które przysporzyły Krakowowi splendoru było introligatorstwo. Rzemiosło znane było w mieście od XIV wieku, wpierw z działalności introligatorów klasztornych, a później świeckich. Pierwszy świecki, bezimienny, introligator miał się pojawić w Krakowie w 1407, a pierwszy z imieniem „Laurentius ligator librorum” w 1422 roku. Wraz z rozwojem Uniwersytetu i drukarstwa liczba drukarzy i ich fachowość rosła i Kraków wyprzedzał inne większe miasta jak m.in. Poznań, Toruń, Lwów. Cech introligatorów miał do obrony swoją basztę znajdującą się koło klasztoru Reformatów. Na rok przed wybuchem pierwszej wojny światowej w 1913 roku odbył się w Krakowie I Krajowy Zjazd Introligatorów. W 1968 roku w mieście czynne były 24 pracownie introligatorskie, To tylko wybrane informacje na temat Cechu Introligatorów który w 1968 roku obchodził uroczyście swoje 400-lecie. Pośród nazwisk znanych introligatorów z okresu II Rzeczypospolitej takich jak m. in. Robert Jahoda, Bonawentura Lenart, Piotr Grzywa, Karol Wójcik jest również nazwisko Franciszek Terakowski. Był synem Józefa Terakowskiego, którego pracownia znajdowała się przy ulicy św. Tomasza. Po śmierci ojca pracownię odstąpił swojemu szwagrowi Piotrowi Repetowskiemu, a sam wyjechał za granicę. Po ośmiu latach powrócił do Krakowa i w 1899 roku otworzył własny warsztat w którym zajmował się głównie oprawianiem większych nakładów dla księgarń wydawniczych Gebethnera, Altenberga czy Połanieckiego, jak pisze Jerzy Dobrzycki w książce „Zarys dziejów introligatorstwa w Krakowie” wydanej w 1968 roku. Nie wspomniano natomiast, że prowadził również firmę „Grafika” o czym świadczy koperta firmowa fot. 1.

Fot 1. Koperta firmowa standardowych wymiarów przesyłki listowej z wydrukowaną

           informacją dotyczącą firmy „Grafika” Fr. Terakowski i Ska wysłanej z Urzędu

           Pocztowego Kraków (?) w dniu 17 XI 1930 roku do Monachium. Przesyłka

           ofrankowana jest parką znaczków Fi. 248. Ofrankowanie 50 groszy zgodne z

           ówczesna taryfą.

            Na kolejnych dwóch skanach pokazane są koperty firm papierniczych z których korzystali również introligatorzy. Na fot. 2 koperta firmy działającej w latach trzydziestych XX wieku, a na fot. 3 firmy z okresu okupacji niemieckiej 1939-1945. Podczas okupacji działały również inne firmy papiernicze m.in. „Kajet”, „W. Koreska”.

Fot. 2 Koperta firmowa standardowych wymiarów przesyłki listowej z wydrukowaną

           skrótowo podaną informacją o firmie G. Blumenfrucht wysłanej z Urzędu Pocztowego

           Kraków 2 w dniu 23 IV 1930 roku do Niemiec. Przesyłka ofrankowana zgodnie z

           taryfą dwoma znaczkami Fi. 255 o łącznej wartości 50 groszy.

Fot. 3 Koperta firmowa o wymiarach 176 x 125 mm, z wydrukowaną informacją o firmie,

           przesyłki listowej, krajowej wysłanej z Urzędu Pocztowego Kraków (Krakau) 2 w dniu

           3 IX 1942 roku do Rzeszowa. Przesyłka ofrankowana znaczkiem Fi. t.II nr 78.  

            Do firm działających w Krakowie zaliczyć trzeba również przedsiębiorstwa, składy, hurtownie, a także domy handlowe w tym ajencyjno handlowe. Pomimo katastrofalnego stanu handlu w Krakowie po pierwszej wojnie światowej działały domy handlowe prowadzące dość ożywiona działalność. O istnieniu takich domów handlowych świadczą m.in. zaprezentowane na fot. 4 i 5 koperty.

Fot. 4 Koperta firmowa standardowych wymiarów przesyłki listowej z wydrukowaną

           informacją o firmie „EMHA” wysłanej z Urzędu Pocztowego Kraków 2 w dniu 10 X

           1923 roku do Wiednia. Przesyłka ofrankowana trzema znaczkami, parką Fi. 143 oraz

           Fi.164. Łączna kwota ofrankowania wynosi 5 000 marek

Fot. 5 Koperta firmowa standardowych wymiarów przesyłki listowej z wydrukowaną

           Informacją o firmie „Leserkiewicz i Ska” wysłanej z Urzędu Pocztowego Kraków w

           dniu 29 III 1923 roku do Cieszyna. Przesyłka ofrankowana znaczkiem Fi. 139 o

           nominale 300 marek zgodnie z taryfą.  

            Po 1935 roku gospodarka miasta zaczęła się stabilizować, a sytuacja krakowskiego handlu poprawiła się znacznie . Nastąpiło wyraźne ożywienie handlu, który stał się jednym z głównych czynników miastotwórczych. Tworzono place handlowe, działały domy handlowe, zbudowano Halę Targową przy ulicy Grzegórzeckiej. Przykładem działającego wówczas domu handlowego jest koperta pokazana na fot. 6.

 

Fot. 6 Koperta firmowa standardowych wymiarów przesyłki listowej z wydrukowaną

           informacja o firmie Jakuba Bachnera wysłanej z Urzędu Pocztowego Kraków 2 w dniu

         5 III 1938 roku do Monachium. Przesyłka jest ofrankowana parką znaczków Fi. 284

         oraz Fi.294. Łączna frankatura wynosi 55 groszy i jest zgodna z taryfą.

            Na kolejną część naszego cyklu zaprosimy Internautów w najbliższym czasie.

                                                                                                            Jerzy Duda

                                                                                               Administrator   Piotr