70. lecie Nowej Huty

Szczegóły

Opublikowano: wtorek, 12, listopad 2019 10:10

                                           70. lecie Nowej Huty

            W moich wspomnieniach Nowa Huta kojarzy się z dwoma sklepami które często odwiedzałem w późnych latach siedemdziesiątych XX wieku. Pierwszym była księgarnia na Placu Centralnym, w której można było kupić nowości wydawnicze, trudne do zdobycia się w mieście czyli Krakowie, a drugim była „Filatelistyka” czyli świetnie wyposażony i świetnie prowadzony sklep ze znaczkami pocztowymi. Neon tego sklepu, jest już od dawna nie świecący, ale jego konstrukcja do dzisiaj jest widoczna, a nawet opisana na naszej klubowej stronie internetowej www.cracoviana.eu.

Wiele lat później do Nowej Huty jeździłem w odwiedziny do znajomych i przyjaciół, stałych mieszkańców oraz wynajmujących lokum. To w tamtych czasach zdobyłem, przechowywane do dzisiaj, informatory i przewodniki po Nowej Hucie i jej okolicach. Pierwszym przewodnikiem, otrzymanym w prezencie, był przewodnik, informator autorstwa Tadeusza Czubały, wydany w 1959 roku z okazji obchodu X lecia Nowej Huty (fot. 1).

Bogato ilustrowany zawierał zarówno historię miasta, część informacyjno-adresowa, ale przede wszystkim, ważne dla nie mieszkańca, plany osiedli.

Kilka lat później kupiłem u bukinisty ciekawy przewodnik napisany przez zespół znanych autorów: Czesław Bogusz, Kazimierz Sosnowski i Stanisław Pagaczewski pod tytułem Wycieczki z Nowej Huty (fot. 2).

Przewodnik wydany przez Państwowe Wydawnictwo„Sport i Turystyka” w 1954 roku, również bogato ilustrowany, obejmował informacje o terenach od Miechowa i Racławic na północy po Myślenice na południu i od Tenczynka na zachodzie do Brzeska na wschodzie.

W latach   dziewięćdziesiątych nabyłem u znajomego antykwariusza   małego formatu przewodnik wydany przez Koło Przewodników Zakładowych PTTK Huty im. Lenina (fot.3).

Jest to przewodnik z 1967 roku, którym trzeba było się posługiwać podczas zwiedzania huty bowiem zawierał sporo informacji technicznych i technologicznych. Hutę zwiedzałem w ramach wycieczki organizowanej m. in. przez Krakowskie Towarzystwo Ochrony Zabytków Techniki.

W późniejszym czasie to jest w roku 2004 uczestniczyłem w przygotowaniu opracowania Nowa Huta przeszłość i wizja. Studium muzeum rozproszonego wydanego drukiem w 2005 roku przez Muzeum Historyczne Miasta Krakowa w ramach „Biblioteki Krzysztoforskiej”. Jednym z moich zadań było przygotowanie dokumentacji fotograficznej walcowni zgniatacza, który to obiekt był przeznaczony do rozbiórki. W trakcie robienia fotografii uświadomiłem sobie ogrom obiektu, a wyposażenie w sprzęt i urządzenia zrobiły na mnie kolosalne wrażenie.

            Nie jedyne to sprawy które mnie zainteresowały w Nowej Hucie. Jako kolekcjoner znaków pocztowych ciekaw byłem zarówno historii poczty na obszarze zajętym przez hutę jak i na terenie przed podjęciem decyzji o budowie kombinatu. Pomocą okazały się artykuły autorstwa Jana Malika drukowane w Krakowskim Informatorze Filatelistycznym nr 3 z 1998 roku pt. Z kart historii poczty w Nowej Hucie oraz w Filateliście Małopolskim nr 1(34) z 1999 roku pt. Nowa Huta w filatelistyce.

Poczta Polska emitowała znaki pocztowe o tematyce związanej z hutą od 1951 roku. Były to: cztery znaczki pocztowe wprowadzone do obiegu w maj-czerwiec 1951 roku z widokiem huty Fi. 550 – 553 (fot.4);

karta ze znakiem opłaty z 1953 roku na którym jest również widok huty Fi. 135;

znaczek z serii wydanej z okazji 10 – lecia PRL –u z widokiem huty i napisem Huta im. Lenina Fi. 749 (fot.5).

W tym przypadku atrakcją dla filatelistów były arkusze z tzw. pustopolem pomiędzy znaczkami które wyglądały jak na fot. 6.

Dwie karty ze znakiem opłaty wydane w 1959 roku z okazji 10-lecia Huty im. Lenina

Fi.171 a,b. (fot. 7i 8) w części ilustracyjnej przedstawiające fragmenty huty.

   Do najciekawszych materiałów filatelistycznych należy, według mnie, udokumentowanie pocztowego wykorzystania wspomnianych znaczków czy całostek. Wybrane całości ofrankowane znaczkami z widokiem huty pokazane są na fot. 9- 15.

• Pomimo wysokich nakładów znaczków z 1951 roku wahających się od 8 mil. szt. znaczka o nominale 90 groszy do ok. 110 mil szt. znaczka o nominale 60 groszy, całości ofrankowanych tymi znaczkami nie spotykam zbyt często. Natomiast pocztowe wykorzystanie znaczka z serii wydanej z okazji 10 – lecia PRL spotykane jest bardzo rzadko bowiem nakład tego znaczka wynosił niewiele ponad 2,5 mil. sztuk.

            Na fot.16 i 17 pokazane są koperty przesyłek listowych na których wykorzystano do skasowania znaczków opłaty pocztowej specjalne okolicznościowe datowniki o motywach związanych z Nową Hutą. W pierwszym przypadku jest to datownik okolicznościowy stosowany w Urzędzie Pocztowym Kraków 1 z okazji 20 –lecia Huty im. Lenina. W drugim przypadku jest to ilustrowana koperty wydana z okazji wystawy filatelistycznej organizowanej w Krakowie i Nowej Hucie dla uczczenia   35 rocznicy oswobodzenia Krakowa. Datownik okolicznościowy zawiera podobiznę znaczka z 1951 roku przedstawiającego widok huty.

            Na fot. 18 jest pokazana koperta przesyłki listowej, poleconej   ofrankowana znaczkami w wizerunkiem Jana Kochanowskiego   wydanymi z okazji 450 rocznicy urodzin poety z odciśniętymi datownikami okolicznościowymi z wystawy oraz erką z Urzędu Pocztowego Kraków 28 czyli z urzędu w Nowej Hucie o czym świadczy odbitka datownika na erce.

            Zapewne jest jeszcze wiele ciekawych informacji i materiałów dotyczących przewodników i informatorów o Nowej Hucie, ciekawostek dotyczących poczty i filatelistyki w całym siedemdziesięcioleciu Nowej Huty, a także pocztowego wykorzystania znaków pocztowych wydanych przez Pocztę Polska z różnych okazji związanych z   Nową Hutą. Podane wyżej informacje są jedynie przypomnieniem o wybranych materiałach, które są w moim posiadaniu.

                                                                                                     Jerzy Duda