"Edukacja i wychowanie na znakach pocztowych" - reportaż

            W dniu 1 czerwca, tradycyjnym Dniu Dziecka, odbyło się  w Muzeum Inżynierii Miejskiej otwarcie pokazu kolekcjonerskiego  zatytułowanego „Edukacja i wychowanie na znakach pocztowych”.  Kolejny pokaz kolekcjonerski z cyklu „Znaki pocztowe w służbie techniki”, już piąty w tym cyklu, zorganizowany został przez Małopolski Okręg PZF, Muzeum Inżynierii Miejskiej  i Ogólnopolski Klub Filatelistyczny „Cracoviana”. Na wystawie  wykorzystano zbiory dr inż. Jerzego Dudy i prof. dr hab. inż. Stanisława Mitkowskiego.  Pokazano głównie znaki pocztowe, na których znalazły się tematyczne ilustracje z zakresu edukacji, w tym technicznej, i wychowania,  ale również wydawnictwa Towarzystwa Szkoły Ludowej, Towarzystwa Macierzy Polskiej, widokówki  oraz wybraną literaturę wykorzystaną przy opracowywaniu scenariusza wystawy.

            W wernisażu wzięła udział liczna grupa filatelistów z Krakowa z mgr Januszem Adamczykiem, prezesem honorowym Klubu „Cracoviana”,  prof. dr hab. inż. Janem Pielichowskim  z Politechniki Krakowskiej także goście z Katowic i Gorlic  w tym  prof. dr hab. inż. Marek Sitarz z Politechniki Śląskiej,  Jan Stasiowski  prezes Koła PZF z Gorlic. Wśród gości znaleźli się również  sympatycy  znaczka pocztowego jak i tematu pokazu,  a wśród nich m. in. prof. Iwona Niżnik – Dobosz i dr hab. Piotr Dobosz z Uniwersytetu Jagiellońskiego, także mgr Alicja Soćko – Mucha  z UJ,  mgr Małgorzata Kusak z Biblioteki Jagiellońskiej,  mgr Hieronim Sieński, mgr Mariusz Wijas i mgr Małgorzata Musiał z Biblioteki Głównej Akademii Górniczo- Hutniczej  oraz p. Bogusława Konieczny, Regionalny Koordynator ds. Filatelistyki Poczty Polskiej S.A. W wernisażu uczestniczyli również przedstawiciele  Krakowskiego Towarzystwa  Ochrony Zabytków Techniki i Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Komunikacji oraz pracownicy Muzeum Inżynierii Miejskiej.

            Miłym akcentem wernisażu było wręczenie niżej podpisanemu honorowego wyróżnienia Polskiego Związku Filatelistów, odznaki „Zasłużony  dla Okręgu Krakowskiego”. Wręczenia odznaki  dokonał współautor pokazu, zarazem prezes Małopolskiego Okręgu PZF, prof. dr hab. inż. Stanisław Mitkowski.  Podziękowanie, na ręce  dyrektora MIM,  za współpracę przy organizowaniu pokazu, przygotowywaniu materiałów na wystawę złożył Jerzy Duda wyróżniając p. Beatę Krzaczyńską za realizację materiałów dokumentujących pokaz oraz wszechstronną  pomoc w przygotowaniu pokazu.

            Wystawa ma charakter pokazu kolekcjonerskiego, w którym walory filatelistyczne pokazywane są  zarówno w powiększeniu jak i  w oszklonych gablotach. Jest to już tradycja naszych  krakowskich prezentacji przeznaczonych  dla młodych adeptów filatelistyki. Na temat odejścia od  klasycznych form prezentacji  walorów filatelistycznych mówił w swoim wystąpieniu prof. Stanisław Mitkowski jak i oprowadzający po wystawie Jerzy Duda.

            Pamiątkami z wystawy są; folder oraz informator w formie książeczki z tekstami  przygotowanymi przez wystawców  i opracowane graficznie przez Beatę Krzaczyńską.

Marek  Golonka
Dyrektor MIM

 

Poniżej prezentujemy fotoreportaż z otwacia wystawy "Edukacja i wychowanie na znakach pocztowych" oraz materiały jej towarzyszące.

"Edukacja i wychowanie na znakach pocztowych" - folder

"Edukacja i wychowanie na znakach pocztowych" - katalog

Administrator

Wystawa „O bibliotece, w bibliotece” - relacja

W dniu 10 maja 2016 roku, w Bibliotece Głównej Akademii Górniczo Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie, odbył się wernisaż pokazu kolekcjonerskiego ze zbioru dr inż. Jerzego Dudy, "O bibliotece, w bibliotece”, zorganizowanego wspólnie przez Bibliotekę oraz Ogólnopolski Klub Filatelistyczny „Cracoviana” z Krakowa. Wernisaż wystawy zorganizowanej  z okazji Tygodnia Bibliotek, miał uroczysty charakter i odbył się  przy udziale ponad 50 osobowej grupy zarówno pracowników bibliotek, przedstawicieli szkół wyższych, członków Klubu „Cracoviana”, Rycerskiego Zakonu Bibliofilskiego z Krakowa jak i studentów oraz osób zainteresowanych tematyką biblioteczną. 

W wernisażu wystawy wzięli udział między innymi; prorektor do spraw nauki AGH, prof. dr hab. inż. Zbigniew Kąkol,  dyrektor Biblioteki Głównej AGH mgr kustosz dyplomowana Ewa Dobrzyńska – Lankosz, wicedyrektor BG, dr kustosz dyplomowany Jerzy Krawczyk, goście z Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego z Bydgoszczy z dr  Katarzyną Domańską, a także  prof. Maria Kocójowa z Uniwersytetu Jagiellońskiego, mgr  Danuta Bromowicz, emerytowana  pracownica Biblioteki Jagiellońskiej, twórczyni ponad 100 wystaw, mgr  Rita Pagacz – Moczarską, red. naczelna czasopisma UJ „Alma Mater”, dr Kamila Follprecht, zastępca dyrektora Archiwum Narodowego w Krakowie. Licznie reprezentowani byli członkowie Klubu „Cracoviana” z wiceprezesem Klubu ppłk. Augustynem Katańskim. 

Wśród gości zaproszonych byli również  Kazimierz Wiśniak, artysta malarz, scenograf, którego prace i artystyczna twórczość przypomniano na wystawie zorganizowanej, także w Bibliotece Głównej AGH w 2015 roku. Byli przedstawiciele  wydawnictwa Vandre  z mgr inż. Władysławem Andreasikiem i mgr Maciejem Rudym, a także Marian Dziedzic z  Zakładu Technik Drukarskich Akademii sztuk Pięknych w Krakowie. Licznie zgromadzili się  pracownicy Biblioteki Głównej, Działu Informacji Naukowej, którzy współuczestniczyli w przygotowaniu wystawy.

Po słowie wstępu  dyrektora Biblioteki Głównej  p. Ewy Dobrzańskiej – Lankosz i otwarciu wystawy przez  prorektora  prof. Zbigniewa Kąkola, głos zabrał Jerzy Duda, który przekazał informację o ideii wystawy oraz przekazał podziękowanie zarówno dyrekcji Biblioteki Głównej jak i pracownikom  Działu Informacji Naukowej  wymieniając  panów  Mariusza Wijasa twórcę  zaproszenia i plakatu do pokazu oraz Hieronima Sieńskiego, inicjatora i  współtwórcę pokazu. Następnie odbył się krótki „spacer” po  sali wystawowej podczas którego Jerzy Duda zwracał uwagę uczestnikom  na poszczególne walory i materiały kolekcjonerskie.

Po wernisażu odbyła się, dla  zainteresowanych, prelekcja  Jerzego Dudy pt. Kolekcjonerska przygoda dyletanta ze „skarbnicami wiedzy”.

Dokumentacje fotograficzną, załączoną do niniejszego tekstu, wykonał pan Jacek Rzepczyński.

Hieronim Sieński
Biblioteka Główna AGH

Pokaz Kolekcjonerski ze zbiorów ANDRZEJA MATUSIAKA

POKAZ KOLEKCJONERSKI
„POCZTA W I WOJNIE ŚWIATOWEJ NA DAWNYCH KARTKACH POCZTOWYCH – WIDOKÓWKACH Z LAT 1914 - 1918. KORESPONDOWANIE, EKSPEDYCJA, PRZEWÓZ  I DORĘCZANIE PRZESYŁEK POCZTOWYCH.”

ze zbiorów  ANDRZEJA MATUSIAKA

              Wybuch I wojny światowej latem 1914 roku, zwanej wcześniej „Wielką Wojną”, pomiędzy Ententą, tj. Wielką Brytanią, Francją, Rosją, Serbią, Japonią, Włochami (od 1915) i Stanami Zjednoczonymi (od 1917), a Państwami centralnymi – Trójprzymierzem, czyli Austro - Węgrami, Niemcami oraz Turcją i Bułgarią, postawił przed Pocztami krajów w niej zaangażowanych, wielkie wyzwanie zapewnienia łączności pocztowej zarówno na terenach objętych działaniami wojennymi, jak i w pozostałych krajach w różny sposób związanymi z krajami walczącymi – sprzymierzone, dominia, kolonie. W zasadzie prawie cały świat był zaangażowany w I wojnę światową. Ale szczególnie  ważnym, było zapewnienie możliwości korespondowania między żołnierzami na frontach, jeńcami wojennymi a ich rodzinami oraz dla całej sfery militarnej, administracyjno – gospodarczej i cywilnej. W tym czasie tradycyjna poczta była w zasadzie jedynym sposobem komunikowania się na odległość. Telegrafia, telefonia, były w początkowym okresie rozwoju, miały swoje ograniczenia techniczne, a radiofonia dopiero powstawała w bardzo ograniczonym zakresie. I właśnie tym technicznym sposobom komunikowania się i  środkom transportu, I wojna światowa zapewniła gwałtowny nowoczesny rozwój i wzrost przemysłowy.
Poczta musiała zapewnić swoją dostępność ponad miliardowi ludności krajów zaangażowanych w działania wojenne, kilkudziesięciu milionom żołnierzy  jak i milionom jeńców wojennych i rannym.
Zgodnie z konwencjami haskimi z 1907 roku dotyczącymi zasad prowadzenia wojen, ludność cywilna i strony wojujące – żołnierze w tym jeńcy wojenni, powinni być traktowani „zgodnie z zasadami humanitarności i wymaganiami społecznego sumienia”.  Pomoc humanitarną rannym żołnierzom, jeńcom, zaginionym, ludności cywilnej niosła organizacja Czerwonego Krzyża – również w zakresie pocztowym.
Żołnierze i jeńcy wojenni mieli możliwość bezpłatnego korespondowania. Dla potrzeb wojskowych powołane były poczty polowe związane ściśle z jednostkami wojskowymi. Miały one swoje numery i oczywiście prawo bezpłatnej korespondencji, a więc nie używano żadnych znaczków, zastępując je różnymi pieczątkami. Korespondencja była cenzurowana.
Na ziemiach polskich będących pod zaborami, poczty działały według organizacji danego zaborcy  - Niemiec , Austro-Węgier, Rosji. Po wycofaniu się wojsk rosyjskich, na tych okupowanych terenach działały odpowiednio poczty niemieckie i austriackie poczty etapowe oraz później w różnych miastach poczty samorządowe.
Również Legiony Polskie miały swoje poczty polowe nr 118 później 389 i nr 355 później 378. 
W obrocie pocztowym dominowały głównie oficjalne kartki pocztowe korespondencyjne jak i ilustrowane,  w tym tzw . „widokówki” – w czasie wojny najłatwiejsze do ocenzurowania i szybkiego wyekspediowania.
          Trzeba zauważyć, że wprowadzenie po raz pierwszy w 1869r r. do powszechnego obiegu pocztowego „otwartych” kartek pocztowych (bez konieczności stosowania kopert), na pewno o wiele przerosło wyobrażenia ich twórców: dr Heinricha von Stephana  pruskiego tajnego radcę , późniejszego dyrektora generalnego poczty niemieckiej,  twórcę otwartego „pocztowego listka” (niem. Postblatt) oraz profesora ekonomii wiedeńskiej Akademii Wojskowej  dr Emmanuela Hermanna proponującego wprowadzenie „telegramu pocztowego” w formie karty korespondencyjnej z nadrukowanym znaczkiem opłaty . Propozycje te znalazły  szybko urzeczywistnienie, bowiem już 1 października 1869 r. karty korespondencyjne wprowadzono do obiegu na terenie Cesarstwa Austro – Węgierskiego, a niebawem w 1870 r. wprowadziły je Niemcy, Szwajcaria, Luxemburg i Anglia, a potem kolejne kraje. Ten sposób korespondencji stał się tak szybko powszechny, że od 1875 r. kartka pocztowa była w obiegu międzynarodowym, co zostało formalnie przyjęte 1 lipca 1878 r. na Światowym Kongresie Pocztowym – tym samym  zaistniała na całym świecie.
            Początkowo skromne w swej formie kartki pocztowe, szybko doczekały się wzbogacenia ilustracyjnego. Należy też wspomnieć, że polską nazwę „pocztówka”,  zawdzięczamy Henrykowi Sienkiewiczowi, którego propozycja wygrała w konkursie zorganizowanym w 1900 r. przy okazji Wystawy Kart Ilustrowanych w Warszawie.
Na przełomie XIX i XX wieku ilustrowane kartki pocztowe  zyskały ogromną popularność, drukowano je w wielu technikach i tworzone były również przez wybitnych artystów. Powstała moda na zbieranie pocztówek, a okres ten zakończony I wojną św. nazywano „złotym okresem pocztówki”.
Ilustrowane kartki pocztowe drukowane były przez różnych wydawców – oficjalnych i prywatnych. W czasie wojny drukowały je zarządy wojskowo - pocztowe, instytucje społeczno - charytatywne, organizacje Czerwonego Krzyża, wydawcy prywatni. Tematyka wojenna tych kartek pocztowych była bardzo bogata, wręcz można by powiedzieć nieograniczona. Widać na nich wojnę w bardzo wielu aspektach. Dzięki tym kartkom i ich różnorodnej tematyce oraz formie obrazu – malarstwo, fotografia - można poznać autentyczne działania wojenne.

Prezentowane na pokazie kartki pocztowe przedstawiają działalność pocztową na całej jej drodze z umownym podziałem na „Front”  i „Dom” tj. :
- Pisanie korespondencji, robienie paczek
- Ekspedycja (opracowanie) pocztowa przesyłek  i ich przewóz
- Doręczanie korespondencji i paczek
- Czytanie korespondencji, otwieranie paczek
- Kartki świąteczne     
Osobno pokazano listonoszy – kobiety, gdyż w czasie I wojny światowej musiały one zastąpić w tej roli, jak i na innych stanowiskach, walczących mężczyzn. Przedstawiono kartki niemieckie, austriackie, węgierskie, rosyjskie, francuskie, włoskie, i belgijską oraz fotografie „poczty gołębiej”.

Andrzej MATUSIAK

 

 

FOTORELACJA Z POKAZU

 

NAGRODY PRZYZNAWANE NA ZAKOŃCZENIE POKAZU

Administrator

Półfinał 54 - OMKF „DOLNY ŚLĄSK-ZAPRASZAMY W SUDETY"

PÓŁFINAŁ 54 - OGÓLNOPOLSKIEGO MŁODZIEŻOWEGO KONKURSU FILATELISTYCZNEGO „DOLNY ŚLĄSK - ZAPRASZAMY W SUDETY" W  MAŁOPOLSKIM  OKRĘGU  PZF 

Półfinał  tegorocznego   54– OMKF w  Małopolskim Okręgu  PZF  odbył się w sobotę  9 kwietnia 2016 r  w salach wystawowych MUZEUM INŻYNIERII MIEJSKIEJ w KRAKOWIE. 
Do półfinału zakwalifikowało się 23 uczniów ze szkół: w  Bańskiej Niżnej, Bańskiej Wyżnej, Nowym Targu, Szaflarach, Waksmundzie oraz w Krakowie, Chrzanowie i Żarkach. Ze względu na chorobę ostatecznie w konkursie uczestniczyło 17 uczniów - 6 ze szkoły podstawowej, 7 z gimnazjum i 4-ze szkół ponadgimnazjalnych.

Komisja konkursowa pracowała w składzie:

- prof. Stanisław  Mitkowski - przewodniczący,

- Jerzy Duda, Bogusława Konieczny, Andrzej Matusiak, Zdzisław Śliwa - członkowie,

- Józef Syska - sekretarz.

Konkurs – zgodnie z regulaminem obejmował II etapy:

 - I - szy etap  polegał  na pisemnym  udzieleniu  odpowiedzi  na pytania w formie testów - 20 pytań z zakresu wiedzy tematycznej - i 20  pytań z zakresu wiedzy filatelistycznej .

W tym etapie konkursu 3 pierwsze miejsca zajęli i przeszli do II etapu :

- w grupie szkół podstawowych:

I miejsce    -      31 pkt.- Alicja Żukowska - ZSP i G w Bańskiej Wyżnej,
II miejsce   -      29pkt.- Martyna Guziak - ZSP i G w Szaflarach,
III miejsce  -     27  pkt.- Anna Kuraś – ZSP i G w Waksmundzie,

- w grupie gimnazjum :

I miejsce - 35 pkt. - Anna Seweryn ZSP i G nr 3 w Chrzanowie,
II miejsce -34 pkt. - Damian Waksmundzki-Luberda - ZSP i G w Waksmundzie,
III miejsce -31 pkt. - Izabela Ciszek- ZSP i G w Szaflarach,

- w grupie szkół ponadgimnazjalnych :

I, II miejsce - po 35 pkt. – Justyna Cachro i Hubert Małysiak - Liceum Ogólnokształcące w Nowym Targu,
III miejsce - 29 pkt.- Katarzyna Babiarz - Liceum Ogólnokształcące w Zakopanem.

Laureaci z trzech pierwszych miejsc w swoich grupach - w II etapie mieli wykazać się umiejętnością praktycznego korzystania z Katalogu Fischer. Otrzymali pakiet 6 szt znaczków i mieli za zadanie odszukać je w katalogu i opisać wg zawartych tam informacji. 
W czasie przerwy między I i II etapem konkursu-uczestnicy i goście  oglądali zorganizowaną wystawę projektów znaczka pocztowego i zbiorów filatelistycznych opracowanych przez uczniów z MKF, a następnie uczestniczyli w „warsztatach” w sali interaktywnej gdzie uczli się „malować światłem” a nastęnie mogli zobaczyć swój „rysunek” na ekranie komputera.

 Po zakończeniu II etapu Komisja konkursowa ustaliła, że I miejsca zajęli i zakwalifikowali się do ogólnopolskiego finału:

 W grupie szkół podstawowych:

 - Alicja Żukowska – 65 pkt. - ZSP i G w Bańskiej Wyżnej - opiekunka Pani Ewa Hajnos,

 W grupie gimnazjum:

 - Anna Seweryn - 71 pkt. - ZSP i G nr 3 w Chrzanowie - opiekun Pan Tomasz Seweryn,

 W grupie szkół ponadgimnazjalnych:

 - Justyna Cachro - 73 pkt. - Liceum Ogólnokształcące w Nowym Targu - opiekunka Pani Ewa Hajnos,

Konkurs na projekt znaczka pocztowego

Na zorganizowanej wystawie zaprezentowano 9 projektów znaczka pocztowego.Wszystkie prace były bardzo ciekawe i ładnie graficznie opracowane a Komisja przyznała I miejsce:

 w grupie szkół podstawowych:

 - Annie Kuraś-ZSP i G w Waksmundzie,

 w grupie gimnazjum:

 - Wandzie Mroszczak- ZSP i G w Waksmundzie,

 w grupie szkół ponadgimnazjalnych:

 - Hubertowi Małysiak - Liceum Ogólnokształcące w Nowym Targu (jednocześnie Komisja oceniła tę pracę najwyżej ze wszystkich zaprezentowanych na konkursie).

Eksponaty filatelistyczne

Na wystawie pokazali również swoje eksponaty filatelistyczne - 1-no ekranowe /6 kart/ n/w uczniowie z Młodzieżowego Koła Filatelistycznego w Bańskiej Niżnej: Katarzyna Babiarz, Ilona Bartoszek i Rafał Piszczór oraz Anna Seweryn z Chrzanowa. Po zmaganiach konkursowych uczestnicy półfinału zwiedzali wraz z przewodnikiem hale wystawowe i podziwiali zgromadzone tam eksponaty. Na zakończenie wszyscy uczestnicy ponownie zebrali się w hali, gdzie  odbyło się ogłoszenie wyników, wręczenie dyplomów, nagród i souvenirów. Z okazji konkursu Zarząd Małopolskiego Okręgu PZF wydał 2 karty pocztowe  i znaczek personalizowany. W trakcie konkursu w hali muzeum czynne było stoisko Urzędu Pocztowego KRAKÓW 1 i stosowany był okolicznościowy datownik pocztowy.

Opracował: Józef Syska

 

a

b

c

Zakończenie konkursu filatelistycznego o tematyce "Sport"

W dniu 1 kwietnia 2016 roku w "Szkole za Murem" jak popularnie nazywa się Zespół Szkół Ogólnokształcących Integracyjnych nr 1 w Krakowie, odbyła się kolejne uroczyste zakończenie konkursu filatelistycznego o  tematyce "Sport". W obecności dr inż. Jerzego Dudy przedstawiciela Zarządu Małopolskiego Okręgu PZF i OKF "Cracoviana", p. mgr Magdaleny Mazur, dyrektor ZSOI nr 1 wręczone zostały nagrody, wyróżnienia i dyplomy uczestnikom konkursu filatelistycznego, który został zorganizowany i przeprowadzony przez  Tadeusza Urynowicza - nauczyciela ze szkoły.
Po krótkich przemówieniach i życzeniach dla uczestników konkursu, Jerzy Duda przekazał na ręce p. dyrektor szkoły egzemplarze czasopisma "Filatelista Małopolski" z relacją z poprzedniego konkursu. W konkursie zatytułowanym "Sport" wzięło udział 17 uczestników z różnych  grup wiekowych (klasy 1-3; klasy 4-6; gimnazjum, a nawet absolwentka szkoły). Zaprezentowano ponad 1500 różnych walorów filatelistycznych, które zestawiono z materiałów dostarczonych przez uczestników konkursu. Fundatorami nagród były; p. dyrektor szkoły mgr Magdalena Mazur i Poczta Polska S.A. Przedstawicielka Poczty Polskiej, koordynatorka ds filatelistyki z Krakowa Bogusława Konieczny ze względu na inne zajęcia nie uczestniczyła w spotkaniu, natomiast przekazała uczestnikom konkursu, szczególnie tym z którymi prowadziła zajęcia z filatelistyki,  pozdrowienia i życzenia kolejnych sukcesów.

Lista nagród i wyróżnień:

Wyniki konkursu filatelistycznego o tematyce "Sport"

 

Tadeusz Urynowicz (nauczyciel ZSOI) nr 1