Kraków na mapie Królestwa Polskiego

Kraków na mapie Królestwa Polskiego

W dniu 8 listopada 2019 roku Poczty Austrii i Luksemburga wprowadziły do pocztowego obiegu, wspólne wydanie znaczków w formie bloków z okazji 1500. rocznicy objęcia tronu przez arcyksięcia Karola V. z dynastii Habsburgów.

Na znaczkach wspólnego wydania zaprezentowano portret cesarza Karola V. w stroju z epoki i ulubionego psa,  obraz namalował Jacob Seisenegger, nadworny malarz Karola. U góry znaczków nominał wyrażony w walucie Euro i nazwa państwa. U dołu sygnatura emisji i napisy w orientacji poziomej: Cesarz Karol V. { 1500 – 1558 }. Na blokach dolna część portretu cesarza z ulubionym psem, u dołu flagi siedmiu państw ułożonych w szereg: Lichtenstein, Austria, Holandia, Luksemburg, Szwajcaria, Chorwacja, Słowenia i Niemcy.  Po niżej maksyma Karola V. w języku łacińskim o treści: „Quot linguas callas, tot hominis vales – iloma językami mówisz, tyle razy jesteś człowiekiem,” pozostałe napisy w języku niemieckim: Arcyksiążę Austrii 1519 – 1521. Książę Luksemburga 1516 -1555, Niemiecko – Rzymski cesarz 1519 – 1556. Po prawej  stronie bloku: mapka, fragment Europy, na której znajduje się fragment Królestwa Polskiego z dawną stolicą w Krakowie. Na powiększonej mapie dokładnie widoczny napis w języku niemieckim: Krakau – Kraków, Königreich Polen – Królestwo Polskie.

 

Cesarz Karol V. [ 1500 – 1558 ]

Urodzony 24 lutego 1500 roku w Gandawie – Belgia, pochodził z dynastii Habsburgów, syn Filipa I Pięknego i matki Joanny Szalonej, księżnej Burgundii. Cesarz Karol V. w preambule: Król z Bożej, łaski […] wymieniono całą gamę tytułów i państw, które obejmował w swoim panowaniu. W rządach, propagował politykę monarchii uniwersalnej. Prowadził wojny z Francją w latach 1521 – 1544, której nie zdołał pokonać, umacniał wpływy we Włoszech, Hiszpanii, koloniach zamorskich Ameryki i Azji. Po niepowodzeniach w rokowaniach z Francją, znużony niepowodzeniami na pokój religijny w 1555 roku zrzekł się władzy na rzecz syna Filipa II . Zmarł 21 lutego 1558 roku w Monasterio de San Jerónimo de Yuste w Hiszpanii.

 

Panowanie cesarza Karola V. zbiegło się z rządami w Królestwie Polskim Obojga Narodów, króla     Polski a, Wielkiego Księstwa Litewskiego Zygmunta I, zwanego Starym z dynastii Jagiellonów, syna Kazimierza IV. Jagiellończyka i Elżbiety Rakuszanki, Zygmunt I objął rządy po zmarłym Aleksandrze Jagiellończyku w dniu 20 października 1506 roku w Wilnie, a ukoronowany na króla Polski w Krakowie na Wawelu w dniu 24 stycznia 1507 roku. W relacjach zagranicznych, król Polski stanął przed problemem okrążania Wielkiego Księstwa Litewskiego przez nieprzyjazne państwo moskiewskie. Niestety w wyniku wojen obronnych z Moskwą w latach 1507 – 22 z przerwami, utracił bezpowrotnie Smoleńsk i Nowogród Siewierski. Carowi państwa moskiewskiego – Wasylowi III sprzyjał cesarz Maksymilian – dziadek Karola V. jak i sam Karol V. Nie zaakceptował też pokoju Toruńskiego, zawartego miedzy Prusami Książęcymi a Królestwem Polskim Obojga Narodów w 1466 roku [  dopomagał w wyłamywaniu się wielkich mistrzów zakonu krzyżackiego z lennej zależności wobec Polski ]. Król Zygmunt I dotąd popierający na Węgrzech obóz antyhabsburski skorygował swoją politykę względem dynastii Habsburgów i na zjeździe w Wiedniu w 1515 roku w zapisanym traktacie przypieczętował uznanie praw Polski do lenna Prus i cofniecie poparcia cesarza Karola dla Moskwy. Układ ten doprowadził do zabezpieczenia interesów Polski na północy. W 1525 roku doszło do zawarcia Traktatu Krakowskiego, na mocy którego wielki mistrz krzyżacki Albrecht Hohenzollern na rynku Krakowskim złożył hołd poddańczy królowi Zygmuntowi – zwany Hołdem Pruskim. Na wschodzie nadal nie odzyskano Smoleńska, a na pograniczu trwały potyczki z Tatarami Krymskimi i Mołdawianami, zakończone rozejmem na Pokuciu. Pokój z Turcją zawarto w 1533 roku, stronę Turecką reprezentował sułtan Sulejman II.    Zygmunt I Stary zmarł w 1548 roku otoczony ogólnym szacunkiem, niech potwierdzeniem będzie przytoczony fragment mowy żałobnej do szlachty polskiej na pogrzebie króla Zygmunta I z dynastii Jagiellonów.

 

„Wielka jest, Panowie, a Bracia, sława tej łaskawości króla Zygmunta, nie wiem bodaj, czy nie największa na świecie. Chciał, by w wolnej Rzeczypospolitej obywatele mogli swobodnie głos podnosić, swobodnie wypowiadać swoje zdania, swobodnie wreszcie wysuwać żądania, upominać się, stawiać zarzuty. [ … ] Postanowił w tej Rzeczypospolitej postępować z wami nie jak z niewolnikami, lecz jak z dziećmi, nie jak z poddanymi, lecz jak z towarzyszami a przyjaciółmi z najwiekszą życzliwoscią, aby zarówno on słuchał ich, jak swoi jego”. 

 

Józef S.

 

Teksty źródłowe: Nowa Encyklopedia PWN

 

Internet

 

 

Kraków na trasie przelotu pierwszej Poczty Lotniczej

Kraków na trasie przelotu pierwszej Poczty Lotniczej

100 – Lecie Pierwszej Poczty Lotniczej

Poczta Austrii w dniu: 6 października 2018 roku wprowadziła do powszechnego obiegu pocztowego znaczek w formie bloku. Sygnatura – MI:AT3431/BL102, wartość nominalna znaczka: 90+45€.centów, rozmiar: 30.5x40.5 mm. Wymiary bloku: 100x60 mm, projekt: Anita Kern. Nakład:115000 stuk. Na znaczku: Samolot do przewozu poczty, typu Hansa – Brandenburg C. 1, oraz liczne napisy poziome i pionowe w języku niemieckim, takie jak: „ 100. Lat Stowarzyszenia Austriackich Związków Filatelistycznych”. „1918 Początek Cywilnej Poczty Lotniczej.” „Liczba: 90 + 45”. „ Austria”.

Na bloku napisy w języku niemieckim: „ 100 – Lecie Poczty Lotniczej ”, szkice czerech typów samolotów z ówczesnych czasów, linie łamane, oznaczające tor przelotu, a kropki miejsca poszczególnych miast. Przy kropkach nazwy tych miast, w których lądowały samoloty, takich jak: Wiedeń – Kraków – Lwów - Proskurow - Kijów - Odessa – Budapeszt.

Samoloty w Krakowie startowały i lądowały na lotnisku: Błonia Rakowickie - dzielnica Czyżyny. Lotnisko powstało już w 1912 roku, zarządzane przez Austriaków w związku z rozwojem lotnictwa Austrio – Węgier, a w 1917 roku stało się punktem etapowym pierwszej w Europie regularnej linii Poczty Lotniczej. Wojska Austriackie uruchomili pocztową linię lotniczą z przesyłkami wojskowymi i cywilnymi na trasach miast zaznaczonych na bloku.

 

 

 

Józef S.

Lwów i Kraków na mapie Galicji

Poczta Austrii w dniu 18 maja 2018 roku wprowadziła do obiegu pocztowego blok zawierający dwa znaczki. Wartość nominalna znaczków: 2 x 68 €.centów. Na bloku mapa ówczesnej Galicji, na której znajdują się oznaczenia polskich miejscowości i miast,  między innymi Krakowa i Lwowa. Oznaczenia miast w języku niemieckim.

Blok wydano z okazji: 150. Rocznicy reformy administracyjnej w Austrii.

Dane Techniczne: Mi:ATBL99/ZN:AT3394 – 3395, wymiary:120 x 90 mm. Projekt: Dawid Gruber. Na znaczku lewym: Cesarz Franciszek Józef [1830 – 1916] z dynastii habsbursko – lotaryńskiej, na znaczku prawym: Herb Austrio – Węgier. Nakład: 160.000 sztuk.

Reforma administracyjna w Galicji zapoczątkowana już w 1860 roku w związku z niezadowoleniem ludności polskiej. Ludność polska zabiegała o wolność polityczną i kulturalną autonomię. Apogeum nastąpiło w 1867 roku, oprócz mianowanych przez rząd austriacki władz państwowych powołano w Galicji instytucje autonomiczne – „Sejm Krajowy”. „Rezolucja” z  1868 roku, w której domagano się przyznania Galicji statusu zbliżonego do Węgier. Dopiero w 1869 roku wprowadzono w urzędach i sądach język  polski, a w 1871 roku  powołano do rządu dla Galicji – Polaka.

Kraków – Krakau, Lwów – Lemberg – znajdują się u góry po lewej stronie herbu Austrio – Węgier, dobrze widoczne na fragmencie powiększonej mapki.

Józef S.                               

PO UPŁYWIE ROKU WRACAMY DO NASZEJ AKCJI CO NAM ZOSTANIE Z TYCH LAT...

                    

                          Analitycy i ekonomiści Poczty Polskiej uważają, że do 2030 roku zniknie przesyłka listowa. Stanie się tak wobec gwałtownego rozwoju elektronicznych

                                           środków komunikacji.

  

Pisanie listów, a tym bardziej wysyłanie ich drogą pocztową, wychodzi powoli nie tylko z mody ale i życia codziennego. Liczby nie kłamią, a zmniejszanie się liczby   wysyłanych przesyłek listowych jest wyraźny i nic nie wskazuje – przynajmniej na razie – że coś się może zmienić w tej sprawie. Skoro obserwowana tendencja jest stała , to skutkiem pośrednim będzie, czy nawet jest już, spadek zainteresowania znaczkami służącymi do opłaty za usługę pocztową. Coraz mniej będzie kupujących znaczki w celu ofrankowania przesyłek, a jeszcze mniej takich klientów, którzy będą chcieli zrobić przyjemność adresatowi - a często również sobie - i nakleić   na kopertę „ładne” znaczki, estetycznie zakomponować kopertę przy ich pomocy, a nawet poprosić   pracownika poczty o jak najstaranniejsze odbicie datownika pocztowego. Tacy klienci Poczty Polskiej S.A. jeszcze są i to Oni pozostawią materialne świadectwa i naoczne dowody istnienia w dawnych czasach ( do lat trzydziestych XXI wieku) międzyludzkiego komunikowania się przy użyciu papieru listowego, koperty, znaczka pocztowego i usługi pocztowej polegającej na odbiorze przesyłki i dostarczeniu jej do adresata przez właściwy Urząd Pocztowy. Jeśli takie przesyłki zostaną zachowane to stworzą bazę dla przyszłych badaczy interesujących się rolą i znaczeniem Poczty, znaczka pocztowego, a nawet koperty   w komunikacji międzyludzkiej.

19 listopada 2018 roku zaproponowaliśmy Internautom, w tym także Członkom Klubu „Cracoviana”, akcje prezentowania na klubowej stronie internetowej przesyłek listowych pod wspólnym tytułem „Co nam zostanie z tych lat...”. Akcja trwała do 27 grudnia 2018 roku. Łącznie emitowano 5 odcinków (19.XI; 22 XI; 30 XI; 14 XII i 27 XII). Pokazano szereg całości pozyskiwanych w różny sposób ofrankowanych znaczkami wydanymi przez Pocztę Polską S.A.

Po roku zapraszamy do kontynuowania naszej akcji. Informacje o całościach może przekazać w formie skanu i opisu albo adresat albo nadawca przesyłki. Pozyskiwanie takich walorów przez nadawcę jest kłopotliwe ale nie niemożliwe. Korespondenci zarówno krajowi jak i zagraniczni znając preferencję nadawcy, niekiedy kopertę odsyłają (jeśli sami nie kolekcjonują takich walorów) przy okazji odpowiedzi na list. Inni korespondenci, po upływie jakiegoś czasu, wystawiają kopertę na wybraną platformę transakcyjną np. allegro, ebay. Można zatem kopertę z własnej przesyłki listowej odkupić. Jest również droga pocztowa czyli zwrot przesyłki do wysyłającego z różnych powodów np. wysłanie przesyłki pod zły adres, niemożność dostarczenia przesyłki przez pocztę. Przykłady podawaliśmy w poprzednich odcinkach.

Dzisiaj kolejne cztery ( fot.1,2 3 i 4 a,b) przykłady z różnych lat.

Fot. 1 Koperta z wkładem ochronnym nazywana potocznie kopertą z folią

           bąbelkową lub krótko koperta bąbelkowa o wymiarach 275 x 200 przesyłki

           listowej, priorytetowej, zagranicznej wysłana z Urzędu Pocztowego Kraków

         53 dnia 22.02. 2018 roku do Niemiec. Przesyłka ofrankowana jest 6

         znaczkami, w tym blok Fi. 238/207 oraz Fi. 4809, 4806, 3877 i 3878.Łączna

         frankatura wynosi 12,80 zł. Koperta została zwrócona   nadawcy po upływie

         dwóch miesięcy.

 

Fot. 2 Koperta o wymiarach 250 x 176 przesyłki listowej, zagranicznej, priorytetowej,

           poleconej z kodem kreskowym z Urzędu Pocztowego Kraków 1 dnia 1. 12.

          2019 roku do Francji. Na kopercie oznaczenia Poczty francuskiej informujące

           o pozostawieniu awiza u adresata. Przesyłka listowa ofrankowana jest dwoma

           znaczkami w tym blokiem wydanym przez Pocztę Polską z okazji 100.

            rocznicy utworzenia Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych z portretem

           Ignacego Jana Paderewskiego. Drugi znaczek również z podobizna

             Paderewskiego pochodzi z arkusza wydanego z okazji 100. rocznicy

             odzyskania przez Polskę niepodległości. Łączna frankatura wynosi 17,10 zł i

             jest wyższa od taryfy o 1,10 zł. Przesyłka została zwrócona nadawcy przez

             stałego korespondenta we Francji.

 

Fot. 3 Koperta przesyłki listowej, ekspresowej, poleconej z erką w postaci odbitki

           pieczątki w kolorze czarnym i odręcznie wpisanym numerem wysłana drogą

           lotniczą dnia 16.03.1953 roku Urzędu Pocztowego Toruń do Szwecji o czym

           świadczą naklejki i ofrankowanie. Na kopercie jest odbitka numeru cenzora(?)

           Przesyłka ofrankowana jest 6. znaczkami w tym dwoma znaczkami

           rytowanymi przez Czesława Słanię Fi. 656 i 649, Fi. 631, serią 598 i 599 oraz

           znaczkiem na którym zamiast Poczta Polska jest wydrukowane

           Polska Rzeczpospolita Ludowa. Znaczek wydany został z okazji 10. rocznicy

           zwycięskiej Bitwy pod Stalingradem Fi. 634. Na znaczku postać żołnierza

           radzieckiego z gwiazdą i czerwonym sztandarem. Jest to jedyny znaczek w

           historii Poczty Polskiej na którym emitent znaczka ma nazwę „Polska

           Rzeczpospolita Ludowa” . Nakład znaczka wynosił ponad 3 mil. sztuk, a na

           przesyłkach pojawia się nie często. Natomiast jest w serii drugi znaczek o tym

           samym rysunku o nominale 60 groszy, który na przesyłkach występuje bardzo

           rzadko bowiem jego nakład wynosił 150 tyś. sztuk. Łączna frankatura wynosi

         4,05 zł plus dopłata 0,50 zł. Koperta pochodzi z zakupów.

 

Fot. 4 i 5 Na zakończenie tej części naszej akcji pokazujemy dwie koperty

             o standardowych wymiarach 162 x 115 mm przesyłek listowych

             ekspresowych, poleconych z erką w postaci odbitki pieczątki w kolorze

             czarnym i numerem odbitym z numeratora wysłane z Polski do USA na ten

               sam adres. Obie koperty mają historyczne znaczenie bowiem: wysłane

               zostały z miasta STALINOGRÓD w 1953 roku(kto ze młodego pokolenia

               wie gdzie było takie miasto w Polsce ?); ofrankowane jest poza innymi

               znaczkami również znaczkiem wydanym przez (opis jak wyżej) z okazji 10.

               rocznicy zwycięskiej bitwy pod Stalingradem. Na jednej kopercie znaczek

               znajduje się na awersie na drugiej na rewersie. Na rewersie obu kopert, jak

               widać poza stemplami odbiorczymi są również stemple filatelistyczne oraz

               odbitka pieczątki ze standardowym tekstem z odręcznymi wpisami, która

               umożliwiała filatelistyczna wymianę znaczków z zagranicą. To także ważna

               informacja dla młodszych adeptów filatelistyki aby poznali „przyjemności”

               kolekcjonowania znaczków zagranicznych w okresie Polski Ludowej.

               Koperty pochodzą z zakupów.

                                                                                     Ze zbioru Jerzego Dudy

                                                                                          Administrator Piotr

 

           

CRACOVIANA Z WITEM STWOSZEM

                             CRACOVIANA   Z WITEM STWOSZEM

            Dnia 28 września 2019 roku otrzymaliśmy od naszego korespondenta z Londynu pana Tadeusza Tokarskiego przesyłkę listową potwierdzającą otrzymanie numeru specjalnego „Filatelisty Małopolskiego”. W przesłanym liście pan Tadeusz Tokarski napisał wiele ciepłych wyrazów na temat Klubu „Cracoviana” oraz klubowej strony internetowej. Dziękujemy za wyrazy uznania przypominając, że wielokrotnie korzystaliśmy z materiałów przesłanych z Londynu. Pan Tadeusz Tokarski również i tym razem nie zapomniał o dołączeniu ciekawostki z Krakowa w postaci kartki maksimum wydanej przez Hagenbach w 1989 roku z wykorzystaniem fotografii Uli Kowatscha z Norymbergi (fot. 1).

 

Na fotografii 1 przedstawiono   wiszącą grupę rzeźbiarską znaną jako Pozdrowienie Anielskie, z kościoła św. Wawrzyńca w Norymberdze, należącej do czołowych dzieł Wita Stwosza z okresu norymberskiego (po 1496 roku). Nad postaciami Archanioła Gabriela i Marii jest Bóg Ojciec oraz muzykujące anioły. Po bokach są reliefy ze scenami Narodzenia Chrystusa i Pokłonu Trzech Króli. Na kartce znajduje się znaczek – jeden z czterech wydanych przez pocztę Niemiec w 1989 roku – przedstawiający muzykującego anioła. Znaczek jest ostemplowany okolicznościowym datownikiem z dnia 16.11 1989 rok z nazwami NURNBERG – KRAKÓW i słabiej widocznym znakiem (gmerkiem) Wita Stwosza. W czterech znaczkach poczty Niemiec wydanych z okazji Bożego Narodzenia w 1989 roku wykorzystano motywy z opisanej grupy rzeźbiarskiej. FDC prezentowane jest na fot. 2

Fot. 2 FDC z różnymi znaczkami i stemplami wydane przez Duetsche Bundespost i Deutsche Bundenpost Berlin.

Dziękując Panu Tadeuszowi prosimy o dalszą współpracę przy redagowaniu naszej strony internetowej

                                                                                                           Jerzy Duda

                                                                                             Administrator Piotr