INSPIRACYJNA ROLA NOWOHUCKIEGO NEONU „FILATELISTYKA” (część 8).
- Szczegóły
- Opublikowano: poniedziałek, 03, czerwiec 2024 14:18
INSPIRACYJNA ROLA NOWOHUCKIEGO NEONU „FILATELISTYKA”
(część 8).
Widoczna z daleka konstrukcja, na której jeszcze dzisiaj można odczytać wyraz „FILATELISTYKA”, informowała o istnieniu sklepu, w którym można było zaopatrzyć się we wszystko co potrzebował kolekcjoner znaczków pocztowych, a do tego była nowoczesną, na owe czasy, reklamą kolekcjonerstwa którym pasjonowało się kilkadziesiąt milionów ludzi we wszystkich zakątkach świata. Szaleństwo rozpoczęło się wraz z ukazaniem się pierwszego znaczka pocztowego w 1840 roku i w krótkim czasie stało się wiodącym kolekcjonerstwem na świecie. Przechodziło różne koleje losu stając się nawet dziedziną wiedzy z tworzeniem ośrodków badawczych w postaci Europejskiej Akademii Filatelistyki ( w Polsce jest Polska Akademia Filatelistyki, działająca od 1993 roku), wydającej naukowe czasopismo „Opus”. W Polsce filatelistyka rodziła się powoli od końca XIX wieku (Kraków 6 stycznia 1893 pierwszy Polski Klub Filatelistów), a w latach 20 i 30 XX wieku nastąpił rozkwit badań nad znakami pocztowymi, ze znaczącym wkładem polskich badaczy. Po drugiej wojnie światowej wzrosła liczba zbieraczy znaków pocztowych i zwiększyło się zainteresowanie filatelistyką, którą encyklopedycznie zdefiniowano jako; „ znawstwo, znaków pocztowych, ogół wiadomości o nich, w powiązaniu z historią poczty”.
Nie ma bowiem filatelistyki bez poczty, która jest upoważniona do emitowania znaków opłaty, tak jak nie ma filatelistyki bez listowego kontaktu międzyludzkiego. Obie sprawy ewoluują i to w sposób i szybki i nieuchronny. Szybki, bo rewolucyjne wręcz zmiany trwają niecałe 50 lat, a nieuchronny, bo niczego innego na horyzoncie nie widać. Rewolucyjne zmiany rozpoczęły się 3 kwietnia 1973 roku w którym wprowadzono w użycie telefon komórkowy, w miarę łatwy w użyciu. Ważył 0.,8 kg i miał wymiary cegły. W roku 1979 wprowadzono pierwszą sieć telefonii komórkowej w Japonii, w Polsce w 1992 roku. W tym samym roku nadano pierwszy w historii SMS (Short Message Servis).W latach dziewięćdziesiątych XX wieku stworzono sieć komputerową www (World Wide Web)i usługę internetową. Były to pierwsze symptomy powolnego upadku poczty w jej klasycznym rozumieniu. Odbywało się to w jednych krajach wolniej w innych szybciej, ale nieuchronnie. Przykład Polskiej Poczty jest nam najbliższy.
Neon „FILATELISTYKA” staje się symbolem minionego czasu i dlatego jest taki ważny i inspirujący. Bo dzisiaj wszystko co związane z pocztą i filatelistyką musi być na nowo zdefiniowane. Wydawanie znaczków ( co to jest znaczek?), co to kolekcjonowanie, w odniesieniu np. do kryptoznaczków, czym ma być filatelistyka jeśli już hasło „filatelistyka uczy, bawi, wychowuje” od lat nie mieści się nawet w lamusie. Co to znaczy, „znawstwo znaków pocztowych” i ich badanie?. Pytań można mnożyć w nieskończoność.
W sytuacji jakiej się znajdujemy ważne jest zachowanie tego wszystkiego co związane było z główną funkcją poczty, a więc przyjmowaniem, transportem i dostarczaniem przesyłek, przede wszystkim listowych, bowiem to miało podstawowe znaczenie w procesie nawiązywania i podtrzymywania kontaktów międzyludzkich. Gromadzenie, przechowywanie i badanie tego rodzaju dokumentów jest ważne z punktu widzenia i historycznego bo są to dokumenty historyczne ale również z wielu innych powodów.
Staraliśmy się realizować ten nasz cel prezentując dokumenty historyczne, w postaci całości pocztowych, dotyczące zarówno kombinatu jak i Nowej Huty, tworów zaledwie osiemdziesięcioletnich.
Zanim zakończymy nasz cykl, pokażemy jeszcze walory od niedawna znajdujące się w kolekcji. W czasie naszej akcji powiększyła się ona o 8 całości pocztowych z których 4 to przesyłki listowe z obrotu krajowego, a 4 z obrotu zagranicznego. Pozyskane walory prezentujemy na fot. 1-8.
Przesyłki z obrotu krajowego:
Fot.1 Koperta o wymiarach 155 x 90 mm przesyłki listowej, krajowej, zwykłej wysłanej z
Urzędu Pocztowego Długopole Zdrój, w dniu 15.10. 1954 roku do Krakowa.
Przesyłka jest ofrankowana znaczkiem Fi. 552, o nominale 60 groszy, zgodnie z taryfą.
Fot. 2 Koperta standardowych wymiarów z nadrukiem firmowym przesyłki listowej, zwykłej
wysłanej z Urzędu Pocztowego Wrocław 1, w dniu 8.9.1952 roku do Krakowa.
Przesyłka jest ofrankowana trzema znaczkami w tym Fi.551 i trzema znaczkami Fi.533
(widoczny na kopercie ślad po jednym znaczku). Opłata wyniosła 60 groszy, zgodnie
z taryfą.
Fot. 3 Koperta lotnicza przesyłki listowej, zwykłej, krajowej wysłanej z Urzędu Pocztowego
Wisła 1, w dniu 22.11.1954 roku do Warszawy. Przesyłka jest ofrankowana znaczkiem
Fi. 552 o nominale 60 groszy zgodnie z taryfą.
Fot. 4 a,b Dwie koperty z okienkiem (koperty takie były popularne w latach pięćdziesiątych
w Polsce i wykorzystywane głównie jako koperty firmowe). Koperta (a) firmowa z
nadrukiem, przesyłki listowej, krajowej, zwykłej wysłana z Urzędu Pocztowego
Warszawa 2, w dniu 23.9.1954 roku do (?). Przesyłka jest ofrankowana znaczkiem
Fi.552 o nominale 60 groszy, zgodnie z taryfą. Koperta (b) firmowa z pieczątką
firmy, przesyłki listowej, krajowej, poleconej z erką w postaci odbitki pieczątki
z odręcznie wpisanym numerem, wysłana z Urzędu Pocztowego Bydgoszcz 6, w
dniu 24.11.1954 roku do Jeleniej Góry. Przesyłka jest ofrankowana trzema
znaczkami w tym dwoma Fi.552 i Fi.579 o łącznej wartości 1,50 zł, zgodnie z
taryfą. Przesyłka dotarła do adresata w Jeleniej Górze dnia 25.11,1954 roku o czym
świadczy odbitka datownika odbiorczego.
Przesyłki z obrotu zagranicznego:
Fot. 5 Koperta przesyłki listowej, prywatnej, zwykłej przesłanej z Urzędu Pocztowego
Warszawa 2, w dniu 31.3.1952 roku do b. Czechosłowacji. Przesyłka jest ofrankowana
znaczkiem Fi.552 o nominale 60 groszy zgodnie z taryfą.
Fot.6 Koperta przesyłki listowej, prywatnej, zwykłej przesłanej z Urzędu Pocztowego
Międzyzdroje, w dniu 18.12. 1952(?) roku do byłego NRD. Przesyłka jest ofrankowana
znaczkiem Fi. 551 o nominale 45 groszy, zgodnie z taryfą.
Fot.7 Koperta przesyłki listowej, prywatnej, zwykłej wysłanej z Urzędu Pocztowego
Chorzów 6, w dniu 20.5.1954 do Wiednia. Przesyłka jest ofrankowana znaczkiem Fi.
551 o nominale 45 groszy z godnie z taryfą.
Fot. 8 Koperta przesyłki listowej, prywatnej, przesłanej drogą powietrzną z Urzędu
Pocztowego Sopot, w dniu 22.6.1954 roku do USA. Przesyłka jest ofrankowana trzema
znaczkami w tym dwoma Fi. 552 i 683 o łącznej wartości 1,40 zł, zgodnie z taryfą
Mamy nadzieję że pozyskamy kolejne walory i powiększymy naszą kolekcję całości pocztowych i znaczków stemplowanych o tematyce związanej z Nową Hutą. Tym bardziej, że na 1954 roku nie kończą się wydania Poczty Polskiej o tej tematyce.
W bogatym, w wydarzenia roku 1964, m.in. Zimowe Igrzyska Olimpijskie w Innsbrucku, 600-lecie Uniwersytetu Jagiellońskiego, XVIII Igrzyska Olimpijskie w Tokio, znalazły się także obchody XX lecia Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Poczta Polska wprowadziła do obiegu dnia 21 lipca 1964 roku „wydanie okolicznościowe z okazji XX-lecia PRL” składające się z 10 znaczków – 5 w układzie pionowym i 5 w układzie poziomym. Jeden ze znaczków z układu poziomego przedstawia widok „fragmentu Huty im. Lenina” (fot. 9). Poczta emitowała również pięć kopert FDC, na jednej z nich są dwa znaczki, oprócz Fi.1360 jest Fi.1364 z widokiem fragmentu cementowni w Chełmie (fot.10).
Fot. 9 Znaczek (Fi.1360) o wymiarach 54,5 x 27,2 mm i wielkości rysunku 49 x 22 mm
zaprojektowany i rytowany przez Stanisława Małeckiego przedstawia widok
fragmentu kombinatu z rysunkiem wielkich pieców, dźwigu i dymiących kominów.
Znaczek drukowano na maszynie do wklęsłego druku kreskowego, a ramka była
odbijana z walca rotograwiurowego. Po lewej stronie znaczka jest napis w układzie
pionowym „XX PRL”, a nad rysunkiem napis „Huta im. Lenina w Nowej Hucie” .
Znaczek wydrukowano na papierze bezdrzewnym, białym gumowanym przed drukiem
w nakładzie 6 065 000 sztuk.
Fot.10 Jedna z kopert FDC serii Fi.1355- 1364, ze znaczkiem Fi.1360 z widokiem Huty im.
Lenina oraz znaczkiem Fi.1364 na którym jest rysunek fragmentu cementowni
w Chełmie..
Na kolejny walor Poczty Polskiej z widokiem Nowej Huty trzeba było czekać do roku 1989, pamiętnego roku, w którym zakończyła swoje istnienie Polska Rzeczpospolita Ludowa. W tym to roku wydano zestaw czterech kartek pocztowych Cp.1002-1005 z okazji obchodów 45 lecia PRL-u. Kartkę pocztową Cp.1004 (fot. 11) projektował A. Szczepaniak, a wydano ją w lipcu 1989 roku w nakładzie 200 000 sztuk
Fot. 11 Kartka pocztowa Cp.1004. Na znaku opłaty znajduje się panorama huty, z napisem
w górnej części znaczka opłaty, „kombinat Nowa Huta”. Sądzimy, że inspiracją
autora panoramy na znaczku, była fotografia zamieszczona w „Przewodniku i
informatorze Nowa Huta” wydanym w 1959 roku pod redakcją Lucjana Piekarza. Na
fot. 31 zamieszczonej w przewodniku pokazano „panoramę Huty im. Lenina od
strony południowej” Na rysunku zamieszczonym na znaczku, autor dodał, widoczne
na pierwszym planie, dymiące kominy kombinatu.
Czy pokazany znaczek Fi.1360 i kartka pocztowa Cp.1004 znalazły się w obiegu pocztowym nie wiemy. Pomimo usilnych starań udało nam się pozyskać tylko jeden walor przedstawiony na fot.12,
Fot.12 Koperta FDC jako przesyłka listowa, zagraniczna, polecona z erką w postaci naklejki
z wydrukowanym numerem wysłana z Urzędu Pocztowego Warszawa 78, w dniu
1.12.1965 roku na Węgry. Przesyłka jest ofrankowana znaczkiem Fi.1383 o nominale
2,50 zł naklejonym na rewersie koperty. Taryfa przewidywała opłatę 2,10 zł.
W prezentowanym cyklu zwróciliśmy uwagę jedynie na fragment wybrany materiału filatelistycznego o tematyce związanej z Nową Hutą. Nie pisaliśmy o kartkach pocztowych wydanych na okoliczność „10 Lat Nowej Huty”, o kartkach pocztowych ze znakiem opłaty o wartości 40 groszy i 60 groszy z rysunkiem „Budujemy Nową Hutę” wydanych w 1953 roku i ich pocztowym wykorzystaniu jak np. na fot.13.
Nie pisaliśmy również o datownikach mechanicznych (wirnikach) stosowanych w Urzędach Pocztowych np. Kraków 28 oraz erkach w postaci naklejek (Fot.14).
Jesteśmy przekonani, że wśród krakowskich i nowohuckich kolekcjonerów jest wielu, posiadających znakomite zbiory, znajdą się kontynuatorzy cyklu na klubowej stronie internetowej, a profesjonalny zbiór tego materiału znajdzie się w przyszłości w Muzeum Nowej Huty.
Jerzy Duda
Administrator Piotr
INSPIRACYJNA ROLA NOWOHUCKIEGO NEONU „FILATELISTYKA” (część 7).
- Szczegóły
- Opublikowano: czwartek, 23, maj 2024 15:27
INSPIRACYJNA ROLA NOWOHUCKIEGO NEONU „FILATELISTYKA”
(część 7).
Kontynuujemy zapowiedzianą w części szóstej, prezentację wybranych przykładów pocztowego i kolekcjonerskiego wykorzystania znaczka Fi.749 z widokiem „huty im. Lenina”. Zachowujemy numeracje fotografii z poprzedniej części.
Fot. 9 Koperta przesyłki prywatnej, zagranicznej, poleconej z erką w postaci odbitki
pieczątki z odręcznie wpisanym numerem, przesłanej droga powietrzną z Urzędu
Pocztowego Szczecin 2 , w dniu 23.9.1954 roku do Niemiec. Na kopercie dopisek
odręczny wysyłającego, że jest to przesyłka filatelistyczna. Przesyłka jest ofrankowana
ośmioma znaczkami w tym: Fi. 749, 637, 704, 719, 693, 723, 681,713b o łącznej
wartości 4,00 zł. Ofrankowanie filatelistyczne bowiem przesyłka według taryfy
wymagała opłaty w wysokości 1,55 zł. Przesyłka dotarła do adresata 3.10.1954 o
czym świadczy odbitka datownika odbiorczego.
Fot.10 a,b Koperta lotniczego listu pocztowego Ck.17, sygn. V-1953 przesyłki prywatnej,
zagranicznej, poleconej z erka w postaci odbitki pieczątki z odręcznie wpisanym
numerem wysłane droga powietrzna z Urzędu Pocztowego Kraków1, w dniu
21.2.1955 roku do USA. Przesyłka ofrankowana dodatkowo znaczkami Fi.749
i 740 (a) oraz parką pionową znaczka Fi.740 (b) o łącznej wartości 2,00 zł. Przesyłka
dotarła do adresata 26.2.1955 roku o czym świadczy odbitka datownika odbiorczego.
Fot. 11 Widokówka wg fotografii St.Laskowskiego wydana przez Wydawnictwo „Sport i
Turystyka” w Warszawie wysłana z Targów Poznańskich dnia 10.7.1955 roku do
Szwajcarii. Widokówka jest ofrankowana znaczkiem Fi.749 skasowanym
datownikiem mechanicznym (wirnikiem) stosowanym podczas XXIV
Międzynarodowych Targów Poznańskich (Myśl. Nr. 55 104)
Fot.12 Koperta lotnicza przesyłki prywatnej, zagranicznej wysłanej z Urzędu Pocztowego
Gdynia 1, dnia 21.5. 1955 roku do Francji. Przesyłka jest ofrankowana dwoma
znaczkami Fi. 749 i 765 o łącznej wartości 65 groszy zgodnej z taryfą przy wadze
listu przekraczającej 20 gramów. Przesyłka była adresowana do Bolesława
Przegalińskiego (1895-1965) mieszkającego w Paryżu, 27 avenue Felix Faure,
działacza społecznego, dziennikarza, tłumacza i bibliofila, członka zarządu Polskiego
Towarzystwa Przyjaciół Książki w Paryżu założonego w 1924 roku.
Fot.13 Koperta przesyłki prywatnej, zwykłej, krajowej wysłanej z Urzędu Pocztowego
Wrocław (?), w dniu 30 III 1956 roku do Tarnowa. Przesyłka jest ofrankowana parką
poziomą Fi.749 oraz Fi. 762 o łącznej wartości 60 groszy zgodnie z taryfą. Adresatem
przesyłki był Marian Haydzicki (1909-1985 Tarnów), wybitny polski filatelista,
twórca analogofilii, współtwórca Międzynarodowego Związku Dziennikarzy
Filatelistycznych.
Fot. 14 Koperta przesyłki prywatnej, zagranicznej, poleconej z erką w postaci odbitki
pieczątki z odręcznie wpisanym numerem, przesłanej droga powietrzna z Urzędu
Pocztowego Nowy Sącz 1, w dniu 22.12 1956 roku do Pragi Czeskiej. Przesyłka jest
ofrankowana znaczkiem Fi.749, parką pionowa znaczków Fi. 850 oraz na odwrocie
koperty Fi.762 o łącznej wartości 1,55 zł zgodnie z taryfą.
Fot.15 Koperta przesyłki prywatnej, zwykłej, zagranicznej, przesłanej droga powietrzną
z Urzędu Pocztowego Trzcianka Lubuska, w dniu 9.7.1956 roku Belgii. Przesyłka jest
ofrankowana sześcioma znaczkami w tym: Fi.749, 740, 667, 733, 637 i 693 o łącznej
wartości 1,45 zł zgodnie z taryfą.
Fot. 16 Koperta przesyłki prywatnej, zagranicznej, poleconej z erka w postaci odbitki
pieczątki z odręcznie wpisanym numerem, wysłanej z Urzędu Pocztowego Bielsko
Biała 1, w dniu 27.1.1958 roku do b. Czechosłowacji. Przesyłka przeszła kontrolę
celną. Przesyłka jest ofrankowana rzadko spotykanym zestawem znaczków Fi.749
i 754 (najdroższy znaczek z serii) o łącznej wartości 1,65 zł.
Fot. 17 Koperta przesyłki prywatnej, zwykłej, zagranicznej przesłanej drogą powietrzną
z Urzędu Pocztowego Trzcianka Lubuska, w dniu 18. II 1960 (?) roku do Belgii.
Przesyłka jest ofrankowana czterema znaczkami z serii X lecia Polski Ludowej w
tym: Fi. 749, 750, 752, 753 o łącznej wartości 2,40 zł. Opłata taryfowa przewidywała
opłatę 2,50 zł + 0,90 = 3,40 zł.
Fot. 18 a.b. Karta korespondencyjna (druk) krótkofalowców nadana w Urzędzie Pocztowym
Poznań 32,w dniu 22.3. 1956 roku do Anglii. Karta ofrankowana znaczkiem Fi.749.
Na temat wysokości opłat za tego rodzaju przesyłki nie znaleźliśmy informacji w
cenniku opłat Poczty Polskiej.
Fot.19 a, b Koperta przesyłki listowej, prywatnej, zagranicznej, poleconej z erką w postaci
odbitki pieczątki z numerem z numeratora, przesłana droga powietrzna
z Urzędu Pocztowego Warszawa 50, w dniu 16.10.1956 roku do Francji. Adresat
nieczytelny, adnotacja listonosza oraz odbitka datownika odbiorczego w ( ? sur
Mer) z dnia 7. 11. 1956 roku. Ofrankowanie jedyne w swoim rodzaju bowiem
składają się na niego wszystkie znaczki serii X lecie Polski Ludowej Fi.747-756
naklejone na stronie recto (a) i verso (b). Łączna wartość naklejonych znaczków
wynosi 8,20 zł. i przekracza kilkukrotnie taryfową wysokość opłaty za przesyłkę.
Poza całościami pocztowymi dysponujemy także znaczkami stemplowanymi zdjętymi z przesyłek pocztowych. Pokazane na fot. 20 znaczki posiadają czytelnie odbite datowniki nadawcze.
Fot.20 Zestaw dwunastu znaczków stemplowanych Fi.749 I, czyli z pierwszego wydania z
1954 roku. Znaczki pochodzą z przesyłek nadanych w Urzędach Pocztowych m.in.
Oświęcim, Warszawa 4, Rzeszów 2, Sochaczew, Kraków, Wiśniowa n/ Wisłokiem,
Łódź, Rzeszów. Przesyłki nadawano w latach 1954-1956.
Dysponujemy także znaczkami stemplowanymi Fi.749 II czyli z drugiego wydania
z roku 1955 zdjętymi z przesyłek pocztowych fot.21.
Fot.21 Zestaw sześciu znaczków stemplowanych Fi.749 II z których cztery są zdjęte z
przesyłek, natomiast dwa pozostałe robią wrażenie ostemplowania abonamentowego
pomimo zapewnień byłych właścicieli znaczków iż pochodzą z przesyłek pocztowych.
O problemach dotyczących znaczków stemplowanych pisaliśmy już kilkakrotnie
i zapewne wrócimy do tematu.
Na zakończenie tej części naszego cyklu pokażemy wybrane przykłady wykorzystania znaczka Fi.749 do kolekcjonowania okolicznościowych stempli.
Fot.22 Druk prywatny „Pozdrowienia z Wrocławia” z naklejonymi znaczkami Fi. 749 i 535
skasowanymi okolicznościowym stemplem z okazji Krajowej wystawy
wynalazczości i postępu technicznego. Wrocław 1954. (Myśl. Nr.54 022).
Fot.23 Wycinek ze znaczkiem Fi.749 i stemplem dodatkowym, nie służącym do kasowania
znaczków stosowanym z okazji VII festiwalu filmów radzieckich (Lesko, Brzozów)
odnotowany w kat. Myśl. Nr.54 208.
Fot. 24 Koperta naklejonymi znaczkami Fi.749 I i 752 skasowanymi stemplem
okolicznościowym z okazji 600 lecia miasta Rzeszowa (Myśl.nr.54 023).
W kolejnej części 8, i ostatniej, z cyklu INSPIRACYJNA ROLA OWOHUCKIEGO NEONU „FILATELISTYKA” zaprezentujemy jeszcze inne walory Poczty Polskiej i ich pocztowe wykorzystanie dotyczące Nowej Huty.
Jerzy Duda
Administrator Piotr
INSPIRACYJNA ROLA NOWOHUCKIEGO NEONU „FILATELISTYKA” (część 6).
- Szczegóły
- Opublikowano: poniedziałek, 20, maj 2024 12:46
INSPIRACYJNA ROLA NOWOHUCKIEGO NEONU „FILATELISTYKA”
(część 6).
W ostatnim roku realizacji Planu 6-letniego, roku w którym „ Zakładom Metalurgicznym w Nowej Hucie nadano nazwę „Huta im. Lenina”, a przede wszystkim roku „narodzin” Nowej Huty, Minister Poczt i Telegrafów (?) wprowadził do obiegu pocztowego, zarządzeniem z dnia 26.8.1954 roku, zamieszczonym w Dz. P i T nr 19/1954 poz.173, dwa znaczki w tym znaczek „przedstawiający fragment urządzenia huty” (Fi.747) z napisem nad obrazkiem „Huta im. Lenina” (fot.1)
Historia serii znaczków Fi.747-756 jest ciekawa bowiem ich projektowanie i emisja nastąpiły w okresie znaczących przemian politycznych i gospodarczych w Polsce. Były to lata 1950- 1954, w których intensywnie wykorzystywano znaczki z serii „Budujemy Nową Hutę” do frankowania przesyłek krajowych i zagranicznych (pisaliśmy o tym w poprzednich częściach cyklu). Gospodarcze podporządkowanie Polski byłemu ZSRR, uchwalenie ustawy o planie sześcioletnim, zakładającym wzrost produkcji przemysłowej, co spowodowało w pierwszych latach realizacji pogorszenie warunków bytowych ludności, walka z opozycją, z kościołem, eliminowanie własności prywatnej, utrwalanie narzuconych zasad budowy socjalizmu, to wybrane ale realne działania ówczesnej władzy. Państwo, Polska Ludowa, zgodnie z konstytucją uchwaloną 22 lipca 1952 roku otrzymało nazwę Polska Rzeczpospolita Ludowa (PRL- Peerel). Projekt konstytucji złożony 30 kwietnia 1952 roku trafił do Józefa Stalina, który naniósł własnoręcznie poprawki.
Prace przy budowie kombinatu trwały nieprzerwanie od 26 kwietnia 1950 roku i już 15 grudnia 1951 roku przekazano pierwszy obiekt produkcyjny, którym był warsztat konstrukcji stalowych. W maju 1952 roku powstał wydział mechaniczny, następnie kuźnia, odlewnia staliwa i odlewnia żeliwa. A rok 1954 rozpoczął się w Polsce Rzeczypospolitej Ludowej od wielkiego mrozu i problemów z ogrzewaniem mieszkań i biur. Zabrakło węgla, bowiem był wysyłany za wschodnią granicę. Polska dostawami węgla spłacała reparacje wojenne z Ziem Odzyskanych. Pomimo kłopotów gospodarczych, w maju 1954 roku, na terenie kombinatu powstała aglomerownia nr 1, a wraz ze zbliżającym się lipcem podejmowano kolejne zobowiązania. Na lipiec bowiem, zaplanowano obchody dziesięciolecia Polski Ludowej. Główne uroczystości odbyły się w 22 lipca 1954 roku w Lublinie. Znacząca uroczystość, z punktu widzenia gospodarki, odbyła się jednak w Nowej Hucie. W kombinacie,, 22 lipca 1954 roku nastąpił pierwszy spust surówki z Wielkiego Pieca nr.1.
W roku jubileuszu Polski Ludowej, działalność zintensyfikował także Polski Związek Filatelistów. Dnia 23.5. 1954 roku odbył się III Zjazd Polskiego Związku Filatelistów w Warszawie, który Poczta uświetniła wydaniem bloku Fi.13, który doczekał się fałszerstwa przypisywanego Czesławowi Słani.
Numerację zjazdów filatelistów rozpoczęto od roku 1950, w którym utworzono Polski Związek Filatelistów. bez odniesienia się do wcześniejszych zjazdów. Po utworzeniu PZF zorganizowano: I Ogólnopolski Zjazd Filatelistów w Warszawie w 1951 roku, na którym wybrano prezesem J. Pomorskiego, a Poczta emitowała blok Fi.12 ze znaczkami 573-576. W następnym roku 1952 (!) miał miejsce II Zjazd Polskiego Związku Filatelistów, o którym niewiele wiadomo, nie odnotowano terminu i adresu jego obrad w dokumentach historycznych, ale w którym mieli uczestniczyć przedstawiciele 17 oddziałów. Prezesem wybrano Stanisława Chromika. Z okazji II Zjazdu Poczta nie emitowała żadnego waloru. Należy natomiast odnotować rzecz bezprecedensową. 2 lutego 1953 roku wprowadzono do obrotu pocztowego, znaczki z okazji X rocznicy zwycięstwa pod Stalingradem. Na znaczkach przedstawiono postać żołnierza radzieckiego z rozwiniętym sztandarem na tle ruin miasta. Zamiast wydawcy, czyli Poczty Polskiej, pojawiła się nazwa „Polska Rzeczpospolita Ludowa” (Fi.653-654). Jest to jedyny znaczek z taką nazwą.
Pozytywnym efektem obrad III Zjazdu Polskiego Związku Filatelistów z 1954 roku, było, niewątpliwie, przyspieszenie prac nad wydawaniem czasopisma kolekcjonerskiego „Filatelista”, którego pierwszy numer ukazał się w październiku 1954 roku (fot.2).
Od pierwszych miesięcy 1954 roku, prasa codzienna informowała o planowanych obchodach jubileuszu dziesięciolecia Polski Ludowej, w tym także o planowanym wydaniu przez Pocztę okolicznościowej serii znaczków. Projektantem znaczków był Czesław Kaczmarczyk, który zaproponował znaczki w formacie 51,00 x 31,25 mm w układzie poziomym, z barwną ramką na której z lewej strony umieszczono cyfrę 10 zapisana w systemie rzymskim (X), umieszczoną w dwóch gałązkach laurowych nad którymi były litery PRL, a u dołu lata 1944-1954.
Rysunki na znaczkach miały obrazować następującą tematykę; górnictwo, obronność kraju, wczasy pracownicze, budownictwo, czytelnictwo, żeglugę. Przedstawiały zatem fragmenty budowli, obiektów, sceny z życia i pracy m. in. bibliotekarkę , postać żołnierza, statek w porcie oraz fragment obrazu Bitwy pod Lenino autorstwa M. Byliny. Znaczki miały być dwukolorowe, wykonane w technice stalorytu, a sztychowali je: St. Łukaszewski, J. Miller, M. Polak, R. Brandt i Czesław Słania. Dla uzyskania odpowiedniego efektu znaczki drukowano dwufazowo. Najpierw drukowano ramki na maszynie rotacyjnej do wklęsłego druku siatkowego, następnie drukowano rysunki i napisy na maszynach offsetowych. Ze względu na rozmiary znaczków drukowano je w arkuszach po 60 szt. (3 x 10) – (3 x 10) . Dwa bloki znaczków były przedzielone pionowym paskiem o szerokości 24 mm.
Trudności techniczne, ale zapewne i inne spowodowały, że znaczki wydania okolicznościowego z okazji X rocznicy Polski Ludowej, przewidywane do emisji w lipcu 1954 roku, nie ukazały się w tym terminie. Dopiero 26.8.1954 roku Minister Poczt i Telegrafów (?) wydał zarządzenie o wprowadzeniu do obiegu, w dniu ukazania się zarządzenia, dwóch pierwszych znaczków o nominałach 25 groszy i 60 groszy planowanej serii. Są to: widok fragmentu kombinatu im. W. Lenina w Nowej Hucie oraz rysunek przedstawiający traktor ze snopowiązałką przy pracach żniwnych. (fot. 3a,b). Oba znaczki wykonano drukiem offsetowym i rotograwiurą.
Fot. 3 a, b Fragment arkusza znaczka Fi.749 z marginesami górnym i prawym,
stemplowanego w Urzędzie Pocztowym Bydgoszcz 1, w dniu 12. 1.1955 roku (a),
oraz znaczek stemplowany Fi.752 (b). Na znaczku o nominale 25 groszy, projektant
przedstawił widok trzech wielkich pieców ( 3 wielkie piece oddano do użytku do
1959 roku) z urządzeniami towarzyszącymi, a w dolnej części znaczka rysunek
pociągu złożonego z trzech wagonów i parowozu. Nad drugim wielkim piecem
widoczna jest czerwona pięcioramienna gwiazda znacznego rozmiaru.
Znaczek Fi.749 zmówiono w drukarni dnia 2.7.1954 roku, a zamówienie zrealizowano do 3.9.1954 roku drukując 1 002 000 sztuk. Znaczek o nominale 60 groszy Fi.752, drukowano od 5.7.1954 roku do 19.1.1955 roku i przekazano 5 016 000 sztuk. Oba znaczki drukowano w dwóch arkuszach przedzielonych pionowym paskiem o szerokości 24 mm (fot.4).
Fot.4 Parki znaczków stemplowanych Fi.749 i Fi.752 przedzielone pionowym paskiem.
Poczta wydała również ilustrowaną kopertę FDC ze znaczkami Fi.749 i 752 skasowane datownikiem okolicznościowy z dnia 26.8.1954 rok. (fot.5).
Fot.5 Koperta FDC z pierwszymi znaczkami wydania okolicznościowego z okazji 10-lecia
PRL z ilustracją przedstawiająca orła bez korony z wpisanymi datami 1944-1854, a pod
nim tekst „Dziesięciolecie Polski Ludowej” .
Kolejne 8 znaczków wydania jubileuszowego wprowadzono do o biegu pocztowego 30.12.1954 roku na mocy zarządzenia z 23.12. 1954 roku. Druk tych znaczków rozpoczął się w różnych terminach od 6.10.1954 do 17. 11. 1954 roku. Wydane zostały dodatkowo cztery koperty FDC ze znaczkami Fi..747, 748, 750 751 ,753, 754, 755 i 756, na których jest ilustracja przedstawiająca widok zamku w Lublinie. Znaczki są skasowane stemplem okolicznościowym z datą 30.12.1954 rok.
Można byłoby zamknąć historię emisji znaczków serii „Dziesięciolecie Polski Ludowej” gdyby nie zawiadomienie, wydrukowane w Dz. P i T nr 6/1955, poz.4, informujące użytkowników poczty o ukazaniu się w lutym 1955 roku dwóch pierwszych znaczków wydanych w 1954 roku to znaczy Fi.749 o nominale 25 groszy z widokiem huty i Fi.752 o nominale 60 groszy. Nowy nakład wspomnianych znaczków został wydrukowany techniką zastosowaną w pozostałych znaczkach, a więc drukiem wklęsłym kreskowym i rotograwiurą.
Dla niewtajemniczonych rozróżnienie obu wydań znaczków było dość kłopotliwe. Wymagało obejrzenia napisów pod szkłem powiększającym o odpowiedniej mocy. Napisy na znaczkach pierwszego wydania wykonane offsetem były pełne, natomiast napisy drugiego wydania wypełniała gęsta ukośna siatka. Różnica w napisach obu wydań widoczna jest na powiększeniu fot. 6.
Rodziło się wśród kolekcjonerów pytanie. Czy nowe wydanie z 1955 roku dwóch pierwszych znaczków emitowanych w 1954 roku, z wykorzystaniem innej techniki, zasługiwało na emitowanie nowego FDC?. Na fot. 7 prezentujemy wykorzystanie, przez autorów wystawy „X lecie wyzwolenia Łodzi”, ilustrowanej koperty FDC z pierwszego wydania z naklejonymi znaczkami wydrukowanymi drukiem wklęsłym kreskowym i rotograwiurą skasowane datownikiem stosowanym w Urzędzie Pocztowym Łódź 10 w dniu 15.1.1955 oraz dodatkowo okolicznościowym datownikiem z wystawy. Skoro można było wykorzystać wspomnianą kopertę w 1955 roku to nic nie stało na przeszkodzie wydania nowego FDC. Czy takie FDC istnieje, nie wiemy.
Przykłady pocztowego i kolekcjonerskiego wykorzystania znaczka Fi.749.
Prezentację przykładów wykorzystania pocztowego znaczka Fi.749 rozpoczynamy od prezentacji koperty FDC, która posłużyła do wysłania korespondencji zagranicznej.
Fot.8 a, b Koperta FDC, przesyłki listowej, prywatnej, zagranicznej, poleconej z erką w
postaci odbitki pieczątki z numerem odbitym numeratorem wysłanej z Urzędu
Pocztowego Bielsk Podlaski, w dniu 18 V 1955 roku na Węgry. Przesyłka dotarła
do adresata 23 V 1955 roku o czym świadczy odbitka datownika odbiorczego.
Przesyłka jest ofrankowana trzema znaczkami, Fi. 702, 671, 637 naklejonymi na
odwrocie koperty (b) o łącznej wartości 65 groszy. Opłata według taryfy pocztowej
wynosiła 1,40 zł. Opłata niezgodna z taryfą pocztową.
Fot. 9 Koperta ilustrowana przesyłki prywatnej, zagranicznej, poleconej, z erką w postaci
odbitki pieczątki z odręcznie wpisanym numerem, przesłanej droga powietrzną
z Urzędu Pocztowego Trzcianka Lubuska, dnia 25.9. 1954 roku do USA. Adresat
otrzymał przesyłkę 30.9.1954 roku o czym świadczy odbitka datownika odbiorczego.
Przesyłka jest ofrankowana sześcioma znaczkami, w tym Fi. 749, 752 oraz Fi.702,
703, 536, 726 o łącznej wartości 2,90 zł zgodnie z taryfą.
Kolejne przykłady pocztowego wykorzystania znaczka Fi.749 przedstawimy
w następnej (7.) części naszego cyklu.
Jerzy Duda
Administrator Piotr
INSPIRACYJNA ROLA NOWOHUCKIEGO NEONU „FILATELISTYKA” (część 5).
- Szczegóły
- Opublikowano: środa, 24, kwiecień 2024 15:22
INSPIRACYJNA ROLA NOWOHUCKIEGO NEONU „FILATELISTYKA”
(część 5).
Ostatni znaczek w serii „Budujemy Nową Hutę”, Fi.553, o nominale 90 groszy jest w kolorze czerwonym. Poczta Polska, w dniu 24.4.1951 roku zamówiła wydrukowanie 2 miliony sztuk znaczka w arkuszach 100 znaczkowych. Było to pierwsze zamówienie zrealizowane przed drukarnię do 23.5. 1951 roku. Kolejne zamówienie złożono 22.10.1951 roku na wykonanie 1 miliona sztuk. Miesiąc później zamówienie zostało zrealizowane. Po upływie prawie roku powtórzono zamówienie, tym razem na wydrukowanie 5 milionów sztuk. Było to ostatnie zamówienie tego znaczka zrealizowane do 31.3.1953 roku. Łączny nakład znaczka wyniósł 8 179 000 sztuk i był ponad dziesięć razy mniejszy od nakładu każdego innego znaczka serii.
Na temat taryf pocztowych odnoszących się do opłat podstawowych rodzajów przesyłek pisaliśmy w części 3. i 4. Trzeba jednak wziąć pod uwagę częste zmiany wprowadzane zarządzeniami „w sprawie częściowej zmiany taryfy pocztowej”. Przypominamy, że taryfa pocztowa z 27 listopada 1950 roku i późniejsza zmiana z 1952 roku aktualna do 3.01.1953 roku przewidywały opłatę za list zamiejscowy 45 groszy do 20 gramów i opłatę dodatkową na odbudowę m.st. Warszawy bez względu na wagę przesyłki 15 groszy. Dla listów miejscowych do 20 gramów opłatę 30 groszy, a ponad 20 gramów opłatę 45 groszy. Podobnie było dla kartek pocztowych. Opłata za wysłanie kartki pocztowej zamiejscowej wynosiła 30 groszy plus opłata dodatkowa 15 groszy natomiast za wysłanie kartki pocztowej miejscowej opłata wynosiła 30 groszy. W obrocie zagranicznym taryfa pocztowa przewidywały opłatę 40 groszy za list do 20 gramów W taryfie pocztowej z okresu 4.01.1953 – 31.12.1963 roku, opłatę 40 groszy za listy miejscowe do 20 gramów oraz kartki pocztowe miejscowe. Dotyczyło to także opłaty za listy do 20 gramów w obrocie zagranicznym. Od 1.5.1954 roku wprowadzono zmianę taryfy według której opłata za listy zamiejscowe wynosiły 40 groszy, a opłata za kartkę zamiejscową wynosiła 20 groszy, natomiast opłata dodatkowa na odbudowę m. st. Warszawy wynosiła 20 groszy. Polecenie przesyłki to koszt dodatkowy 75 groszy. Pospieszne doręczenie kosztowało 1,50 zł. W obrocie zagranicznym, wysyłka listu do 20 gramów kosztowała 40 groszy, za każde 20 gramów dopłacało się 25 groszy.
Fragmentaryczne dane z taryf pocztowych uzupełniamy informacją na temat rodzaju przesyłek, które mogły być ofrankowane jednym znaczkiem Fi.553. Były to: list zamiejscowy w obrocie wewnętrznym o wadze 20-200 gramów (opłata 75 groszy + opłata dodatkowa na odbudowę m.st. Warszawy 15 groszy). W obrocie zagranicznym opłaty 90 groszy wymagał list przekraczający wagę 60 gramów. Opłaty za przewóz przesyłki droga powietrzną np. do USA to dodatkowa opłata 50 groszy za każde 5 gramów wagi listu.
Z doświadczeń w pozyskiwaniu przesyłek ofrankowanych znaczkami serii „Budujemy Nową Hutę”, wynikało, że z pozyskaniem przesyłek ofrankowanych znaczkiem o nominale 90 groszy, będą zdecydowanie większe problemy. Nasze przewidywania potwierdziły się. Pozyskano zaledwie 10 „całości pocztowych”, z czego dwie z obrotu wewnętrznego i osiem z obrotu zagranicznego, które prezentujemy na kolejnych fotografiach.
Przykłady pocztowego wykorzystania znaczka Fi.553 w obrocie wewnętrznym
Fot.1 Koperta przesyłki filatelistycznej, za pobraniem, wysłanej z Państwowego
Przedsiębiorstwa Filatelistycznego na adres prywatny, poleconej z erką w postaci
odbitki pieczątki i numerem odbitym numeratorem z Urzędu Pocztowego Warszawa 1,
w dniu 31 XII 1952 roku, do Krakowa. Przesyłka z odręczną adnotacją ofrankowana
dwoma znaczkami Fi.553 i 596 o łącznej wartości 2,10 zł+15 groszy zgodna z taryfą
(opłata za list pow. 20 gramów 75 +15 i polecony za pobraniem 75 groszy+60).
Fot.2 Koperta nr 14 III (Cp14)z fioletowym nadrukiem i hasłem propagandowym C,
przesyłki prywatnej, poleconej z erką w postaci odbitki pieczątki z numerem
z numeratora wysłana z Urzędu Pocztowego Mysłowice 1, w dniu 8.9.1956 roku do
Węgierskiej Górki. Przesyłka jest ofrankowana dodatkowo znaczkami Fi.553 i 761 o
łącznej wartości 1,40 zł +15 groszy, zgodnie z taryfą.
Przykłady pocztowego wykorzystania znaczka Fi.553 w obrocie zagranicznym.
Fot. 3 Koperta przesyłki prywatnej, zwykłej wysłanej drogą powietrzną z Urzędu
Pocztowego Czerniejewo. w dniu 4.12.1951 roku, do USA. Przesyłka jest
ofrankowana trzema znaczkami Fi.553, 534 i 557 o łącznej wartości 1,40 zł. Opłata
przy wadze listu 10 gramów, zgodna z taryfą.
Fot.4 Dwie koperty przesyłek prywatnych adresowanych na ten sam adres, o różnej wadze,
przesłanych drogą powietrzną, wysłanych z Urzędu Pocztowego Warszawa 1, w dniu
22.3.1953 oraz 1.7.1953. Obie przesyłki do USA. Pierwsza wymieniona przesyłka jest
ofrankowana jednym znaczkiemFi.553 zgodnie z taryfą przy wadze 5 gramów.
Druga jest ofrankowana dwoma znaczkami Fi.553 i 534 o łącznej wartości
1,90 zł. przy wadze ok. 15 gramów.
Fot.5 Koperta przesyłki prywatnej, poleconej z erką w postaci odbitki pieczątki z odręcznie
wpisanym numerem, wysłanej drogą powietrzną z Urzędu Pocztowego Działoszyce,
w dniu 12.2.1952 roku do USA. Przesyłka jest ofrankowana pięcioma znaczkami
w tym parką pionową Fi.553, parką poziomą Fi.535 oraz 533 o łącznej wartości
2,15zł. zgodnie z taryfą. Przesyłka dotarła do adresata 16.2.1952 o czym świadczy
odbitka datownika odbiorczego.
Fot.6 Koperta przesyłki prywatnej, poleconej z erką w postaci odbitki pieczątki i odręcznie
wpisanym numerem, wysłanej z Urzędu Pocztowego Grabiny, w dniu 17.8.1953 roku,
do USA. Przesyłka jest ofrankowana parka poziomą Fi.553 oraz czteroznaczkowym
blokiem Fi.535 o łącznej wartości 2,40 zł. Przesyłka musiała ważyć powyżej 80
gramów. Adresat otrzymał ją w dniu 24.8.1953 roku o czym świadczy odbitka
datownika odbiorczego.
Fot.7 Koperta przesyłki prywatnej, poleconej z erką w postaci odbitki pieczątki z numerem
odbitym z numeratora, przesłane droga powietrzną z Urzędu Pocztowego Warszawa
50, w dniu 8.10.1956 roku do USA. Przesyłka jest ofrankowana dwoma znaczkami
Fi.553 oraz 627 o łącznej wartości 1,90 zł (wg taryfy powinno być 1,85 zł). Przesyłka
dotarła do adresata 16.10.1956 roku o czym świadczy odbitka datownika odbiorczego.
Na uwagę zasługują adnotacje listonosza oraz wykorzystanie rzadko spotykanego na
przesyłkach znaczka Fi. 627 o nominale 1,00 zł.
Fot. 8 Koperta przesyłki firmowej (z pieczątka firmową), zwykłej wysłanej z Urzędu
Pocztowego Warszawa 2 (?). w dniu 19.4.1957 roku do Niemiec. Przesyłka jest
ofrankowana czterema znaczkami w tym Fi.553, 751, 827 i 580 o łącznej wartości
2,50 zł zgodnie z taryfą.
Fot. 9 Koperta o wymiarach 185 x 120 przesyłki prywatnej, przesłanej drogą powietrzną
z Urzędu Pocztowego Kwidzyń, w dniu 29.1.1958 roku do USA . Przesyłka jest
ofrankowana parką pionową Fi.718, Fi.553 i 867 o łącznej wartości 4,90 zł. Przy
wadze przesyłki do 5 gramów opłata wynosiła 4,00 zł. Jeśli przesyłka ważyła ponad
5 gramów do ofrankowania taryfowego brakuje 60 groszy.
Zestaw znaczków stemplowanych.
Fot.10 Zestaw złożony z szesnastu znaczków F.553 zdjętych z przesyłek pocztowych
z wyraźnie odbitymi datownikami, które umożliwiają odczytanie nazwy Urzędu
Pocztowego i daty wysyłki. Jak można zauważyć, znaczki pochodzą z przesyłek
nadawanych w Krakowie (w Urzędach Pocztowych nr; 30, 4, 17), w Warszawie
( w Urzędach Pocztowych nr,14, 32, 1) również w Urzędach Pocztowych mniejszych
miastach jak Jelenia Góra, Mielec. Wąbrzeźno. Mamy przykłady z Urzędów
Pocztowych w miastach takich jak; Orzesze, Pszów, Główno k/ Łowicza. Na uwagę
zasługuje Urząd Pocztowy Stalinogród nr.(?). Przesyłki ofrankowane znaczkami
Fi.553 były nadawane w latach 1950, 1953, ale także w roku 1957 oraz 1967.
Zakończyliśmy prezentacje kolekcji całości pocztowych ofrankowanych znaczkami serii wydanej przez Pocztę Polska w 1951 roku, „Budujemy Nową Hutę”, Fi.550-553. Całości mają na ogół frankaturę mieszaną z rzadkimi przypadkami frankatury pojedynczej. Zdecydowana większość pokazanych całości pocztowych stanowią przesyłki prywatne, najczęściej jako przesyłki polecone, przesyłane drogą powietrzną przede wszystkim do USA i Niemiec. Zaskakują nieco przykłady frankowania przesyłek wielokrotnością znaczków z serii „Budujemy Nową Hutę” chociaż dostępne były inne znaczki np. „Plan sześcioletni” czy wizerunek Bolesława Bieruta.
Oczekujemy na komentarze Internautów dotyczące prezentowanych walorów, a także na uzupełnienie pokazanego zbioru o nowe walory związane z Nową Hutą. Temat pozostaje otwarty.
W kolejnej części cyklu, w którym prezentujemy wydania Poczty Polskiej o tematyce nowohuckiej z przykładami ich pocztowego wykorzystania, pokażemy emisję niezwykłą, wydaną w tamtych czasach z okazji ważnej rocznicy, którą dzisiaj możemy potraktować jubileuszowo - bo mija właśnie 70 lat.
Jerzy Duda
Administrator Piotr