RYTOWANY BLOK Z ZABYTKAMI KRAKOWA NA PRZESYŁKACH POCZTOWYCH
- Szczegóły
- Opublikowano: środa, 02, marzec 2022 14:54
RYTOWANY BLOK Z ZABYTKAMI KRAKOWA
NA PRZESYŁKACH POCZTOWYCH
W 1982 roku, pierwszym roku stanu wojennego, Poczta Polska wprowadziła do obiegu pocztowego kilka znaczków o motywach krakowskich oraz znaczków z wizerunkami osób związanych z Krakowem. Są to: pierwsze wydanie znaczków z cyklu „Głowy wawelskie”, znaczek z serii „Pomniki polskiej kartografii” oraz wizerunki; Ignacego Daszyńskiego, działacza polskiego ruchu robotniczego, radnego miasta Krakowa, Odo Feliksa Bujwida, lekarza, profesora Uniwersytetu Jagiellońskiego, Stefana Zremby, matematyka, profesora Uniwersytetu Jagiellońskiego i współtwórcy polskiej szkoły matematycznej. Najciekawszym wydaniem wprowadzonym do obiegu pocztowego 20 XII 1982 roku jest seria składająca się z dwóch znaczków ząbkowanych i znaczka nieząbkowanego z marginesem (?) z cyklu „Odnowa zabytków Krakowa”. Znaczek, „margines” i całość nazwana blokiem Fi. blok 120(76) oraz FDC pokazane są na fot.1.
W skład wydania weszły dwa znaczki wykonane w druku offsetowym oraz znaczek z marginesem na którym znajdują się sylwetki wybranych obiektów i zespołów zabytkowych w Krakowie. Znaczek umieszczony w centralnej części przedstawiający fragment planu Krakowa, z napisem „Kraków Stare Miasto” i logo Społecznego Komitetu Odnowy Zabytków Krakowa, wykonano w technice rotograwiury, natomiast sylwetki obiektów zabytkowych są wykonane drukiem wklęsłym ze stalorytu. Projektantem był H. Heidrich, a rytował Jan Maciej Kopecki (1945-2016), absolwent Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, polski grafik, rytownik, autor wielu znaczków pocztowych i banknotów. Do wybranych dzieł jego autorstwa należą m.in. znaczek wydany w 2004 roku z okazji 10.Konferencji Rządowych Producentów Znaczków Pocztowych ( rzeźba żaczka ze „fontanny gołębi” przy Placu Mariackim w Krakowie), bloku wydanego z okazji 1000 lat Gdańska, znaczka z okazji 150- lecia urodzin Josepha Conrada z 2007 roku oraz bloku z okazji rocznicy 900-lecia kroniki Galla Anonima wydanego w 2013 roku.
Wymiary bloku wahają się od 75 – 76 x 94- 95 mm. Powierzchnie bloku wypełniają; znaczek z nominałem 65 zł, napis KRAKÓW pod symbolem światowego dziedzictwa UNESCO i schematycznie potraktowane sylwetki 10. słynnych obiektów i budowli zabytkowych Krakowa. Projektant zaliczył do nich: Wieżę ratuszową, Kościół Mariacki (Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny) przy Rynku Głównym, Sukiennice, Barbakan zwany Rondlem, fragment murów obronnych z Brama Floriańską i basztami Pasamoników i Stolarzy, kościół św. Anny, kościół św. Piotra i Pawła, Collegium Maius, kościół św. Andrzeja, Wawel z Katedrą, wieżami Zygmuntowską, Zegarową, Srebrnych Dzwonów, Zamkiem, Dziedzińcem arkadowym i wieżą Senatorską.
Sposób przedstawiania zabytków wykorzystany przez rytownika był w latach 70. dość popularny i wykorzystywany zarówno w przewodnikach po Krakowie (np. Kraków, spacery po mieście wydany przez KAW), jak i w szczegółowych planach turystycznych np. „Zabytki centrum Krakowa”. Bloczek poza jego wartością utylitarną służył niekiedy do zabawy z młodymi adeptami filatelistyki w konkursach z wiedzy o Krakowie.
Wobec wysokiego nominału znaczka (bloku), który w zasadzie przez kilka lat mógł być wykorzystywany głównie do frankowania przesyłek zagranicznych rodzi się pytanie jak był on wykorzystywany pocztowo? Dotychczas dysponujemy trzema przykładami ofrankowania przesyłek listowych zagranicznych przesłanych droga lotniczą ( w jednym przypadku przesyłka filatelistyczna) blokiem Fi. 120 (76) jak na fot. 2-4.
Uprzejmie prosimy Internautów o informacje dotyczące wykorzystania bloku do frankowania przesyłek, a także udostępnienie nam posiadanych walorów do prezentacji na klubowej stronie internetowej. Poszukujemy również przesyłki ofrankowanej tylko znaczkiem z bloku (bez marginesu) mając nadzieję, że takowa przesyłka istnieje.
Jerzy Duda
Administrator Piotr
JEDYNY POLSKI NACZEK Z ŁACIŃSKĄ NAZWĄ KRAKOWA (Część 3)
- Szczegóły
- Opublikowano: środa, 23, luty 2022 10:16
JEDYNY POLSKI NACZEK Z ŁACIŃSKĄ NAZWĄ KRAKOWA
(Część 3)
Z przykrością informujemy, że pomoc, o którą prosiliśmy Klubowiczów i Internautów nie nadeszła, ale szczęście nam dopisało i udało się pozyskać kolejne całości pocztowe bogato ofrankowane znaczkami wydanymi przez Pocztę Polską wśród których znajduje się interesujący nas znaczek Fi. 2699 z błędami.
Zgodnie z zapowiedzią z części 1. i 2. naszego cyklu prezentujemy na fotografiach (1-4) kolejne przykłady pocztowego wykorzystania znaczka na przesyłkach zagranicznych.
Fot. 1 Koperta standardowych wymiarów przesyłki listowej zagranicznej, poleconej z erką
w postaci naklejki z wydrukowanym numerem wysłanej z Urzędu Pocztowego
Warszawa 41w dniu 18.05.1984 roku do Francji. Przesyłka jest ofrankowana trzema
znaczkami Fi. 2716, 2748 i 2699 o łącznej wartości 78,00 zł zgodnie z taryfą.
Przesyłka posiada odbitkę stempla odbiorczego oraz informację o pozostawieniu przez
listonosza awiza.
Fot. 2 Koperta standardowych wymiarów przesyłki listowej, zagranicznej, poleconej z erką
w postaci naklejki z wydrukowanym numerem, przesłanej drogą lotniczą – naklejki
polska i niemiecka – z Urzędu Pocztowego Bydgoszcz 2 w dniu 23. 1. 1985 roku do
b. RFN. Przesyłka jest ofrankowana pięcioma znaczkami w tym dwoma na awersie Fi.
2819, 2589 oraz parką znaczków Fi. 2699, 2815 o łącznej wartości 93, 00 zł zgodnej
z taryfą. Przesyłka posiada odbitkę datownika odbiorczego.
Fot. 3 Koperta o wymiarach 210 x 151 mm przesyłki listowej, zagranicznej, poleconej z
erką w postaci naklejki z wydrukowanym numerem, przesłanej drogą lotniczą
z Urzędu Pocztowego Wrocław 2 w dniu 12.1. 1986 roku do b. RFN-u. Przesyłka
jest ofrankowana dwunastoma znaczkami w tym seria znaczków Fi. 2696-2699, 2586,
2531, 2510, 2478, 2492, 2564, 2356, 2847,a na rewersie Fi. 2581 o łącznej wartości
86,30 zł. Jesteśmy przekonani, że adresat docenił atrakcyjne ofrankowanie przesyłki
bowiem jest zachowana w bardzo dobrym stanie jakości.
Fot. 4 a,b Koperta o wymiarach 200 x 161 mm przesyłki listowej, zagranicznej, poleconej z
erką w postaci naklejki z wydrukowanym numerem, przesłanej drogą lotniczą
z Urzędu Pocztowego Kraków 1 „b” w dniu 31. 1. 1983 roku do USA (Chicago).
Przesyłka jest ofrankowana sześcioma znaczkami i blokiem, w tym trzema
znaczkami z serii 2696- 2699 na rewersie koperty i pierwszą serią znaczków o
temacie Odnowa zabytków Krakowa Fi. 2693-4 i blok 120 oraz Fi. 270 o łącznej
wartości 149,00 zł. Przesyłka posiada odbitkę datownika odbiorczego. Dodatkowo
zwracamy uwagę na fot. 4b a na niej blok z napisem Kraków.
Zaprezentowaliśmy przykłady całości pocztowych na których znalazły się znaczki czy znaczek któremu poświęciliśmy kilkanaście zdań opisu i krytyki. Adresaci przesyłek byli raczej zainteresowani listami które znajdowały się w przesyłkach, a mniej lub wcale nie interesowali się tym co na kopercie wobec czego błędy czy przeinaczenia na znaczkach pozostawały nierozpoznane. Pomimo tego koperty przesyłek zachowano czyli zwróciły na siebie uwagę różnymi elementami np. efektownym zagospodarowaniem pola koperty czy liczbą kolorowych znaczków, a może również i tym, że ktoś na znaczku odczytał nazwę miasta – Cracovia - które nie było mu obce.
Znaczek Fi. 2699, jedynym znaczkiem wydanym przez Pocztę Polską na którym jest napis Cracovia. Jest jeszcze jeden znaczek z bloku na którym ten napis powinien się pojawić, a jednak go nie ma. Autorzy bloku, projektant oraz rytownik- a jest nim nie kto inny tylko Czesław Słania- zasłonili napis czym umniejszyli jego siłę oddziaływania na kolekcjonerów cracovianów.
Zachęcamy do obejrzenia raz jeszcze bloków Fi. blok 170 A i 170 B wydanych przez Pocztę Polską w 2000 roku z okazji nadania Krakowowi tytułu Europejskie Miasto Kultury oraz dla porównania reprodukcję tego samego fragmentu średniowiecznego Krakowa z dzieła „Kronika Świata” Hartmanna Schedla pokazanego na folderze wydanym przez Pocztę w Krakowie. (oba walory można zobaczyć na stronie internetowej w tekście opublikowanym 3 lutego 2022 roku Jak blok rytowany przez Czesława Słanię stał się ambasadorem Krakowa).
W miejscu gdzie powinien być napis Cracovia są cyfry oznaczające nominał znaczka 1,75 zł. Brak na bloku napisu CRACOVIA natomiast na oryginale są nazwy CASMIRVS ( dzisiaj część Krakowa, od 1335 roku do przełomu XVIII i XIX wieku samodzielne miasto) i CPLEPARDIA ( część Krakowa od 1366 roku do końca XVIII wieku samodzielne miasto Florencja). Pomimo tego niedopatrzenia (błędu?), według nas, i tak cytowany blok stał się ambasadorem Krakowa.
Na zakończenie informujemy, że zawieszamy na jakiś czas prezentowanie całości pocztowych ofrankowanych znaczkiem Fi. 2699 bowiem mamy następną propozycję dla kolekcjonerów cracovianów. Prosimy zwrócić uwagę na fot.4b i wyjątkowy walor, którym jest Fi. blok 120 wprowadzony do obiegu pocztowego 20 XII 1982 roku jako forpoczta cyklu Odnowa zabytków Krakowa. Na temat bloku i jego pocztowego wykorzystania napiszemy w najbliższym czasie na klubowej stronie internetowej.
Jerzy Duda
Administrator Piotr
JEDYNY POLSKI ZNACZEK Z ŁACIŃSKĄ NAZWĄ KRAKOWA (Część 2)
- Szczegóły
- Opublikowano: środa, 16, luty 2022 11:08
JEDYNY POLSKI ZNACZEK Z ŁACIŃSKĄ NAZWĄ KRAKOWA
(Część 2)
Zgodnie z zapowiedzią z części 1 naszego cyklu prezentujemy na kolejnych fotografiach (1-7) przykłady pocztowego wykorzystania znaczka Fi. 2699 do frankowania przesyłek krajowych i zagranicznych.
Fot.1 Koperta standardowych wymiarów przesyłki listowej zagranicznej wysłanej z Urzędu
Pocztowego Łódź 1 w dniu 15 10 1985 roku do b. RFN. Przesyłka ofrankowana jednym
znaczkiem Fi. 2699 o nominale 25,00 zł zgodnie z taryfą.
Fot. 2,3,4 Koperty standardowych wymiarów przesyłek listowych, zagranicznych poleconych
z erkami w postaci naklejek z numerami wydrukowanymi wysłanych z Urzędu
Pocztowego Bydgoszcz 19 ( w jednym przypadku z Urzędu Pocztowego
Inowrocław 1) w różnych miesiącach roku 1993. Przesyłki ofrankowane są pionowymi
parkami znaczków Fi. 2699, 2690, 2423 ( w jednym przypadku) i 2490. Łączna
frankatura każdej przesyłki wynosi 63,00 zł i jest zgodna z taryfą.
Fot. 5 Koperta o wymiarach 185 x 90 mm przesyłki listowej, zagranicznej, poleconej z erka
w postaci naklejki z wydrukowanym numerem wysłanej z Urzędu Pocztowego
Jodłówka Tuchowska w dniu 21.11.1985 roku do Francji. Przesyłka jest ofrankowana
dwoma znaczki Fi. 2699 oraz paskiem trzyznaczkowym Fi. 2590 o łącznym nominale
65 ,00 zł zgodnie z taryfą.
Fot. 6 Koperta o wymiarach 180 x 125 mm przesyłki listowej, zagranicznej, poleconej z erką
w postaci naklejki z wydrukowanym numerem wysłanej z Urzędu Pocztowego
Wrocław 48 w dniu 1. 2. 1984 roku do b. NRD. Przesyłka jest ofrankowana kompletną
serią znaczków Fi. 2696-2699 o łącznej frankaturze 44, 00 zł zgodnie z taryfą ( do
NRD jak taryfa krajowa zamiejscowa).
Fot. 7 Okolicznościowa, ilustrowana koperta wydana z okazji XX Krajowego Zjazdu
Komunikacji Miejskiej w Krakowie w 1984 roku z naklejonym znaczkiem Fi. 2699
skasowanego ładnie odbitym okolicznościowy datownikiem zjazdowym. Koperta pamiątkowa.
Liczymy na pomoc w znalezieniu kolejnych przykładów pocztowego wykorzystania błędnie opisanego znaczka Fi. 2699 na przesyłkach zagranicznych. Kolejne przykłady zaprezentujemy w części 3. Z góry dziękujemy za pomoc.
Jerzy Duda
Administrator Piotr
JEDYNY POLSKI ZNACZEK Z ŁACIŃSKĄ NAZWĄ KRAKOWA (Część 1)
- Szczegóły
- Opublikowano: poniedziałek, 14, luty 2022 12:25
JEDYNY POLSKI ZNACZEK Z ŁACIŃSKĄ NAZWĄ KRAKOWA
(Część 1)
Jeszcze w Polsce trwał stan wojenny, wprowadzony niezgodnie z konstytucją 13 grudnia 1981 roku, kiedy Poczta Polska wprowadziła do obiegu czteroznaczkową serię zatytułowaną Pomniki polskiej kartografii (Fi. 2696 – 2699). W serii, wprowadzonej 28 grudnia 1982 roku, na trzy dni przed zawieszeniem stanu wojennego, znalazły się cztery znaczki na których przedstawiono; fragment pierwszej mapy Polski w opracowaniu Bernarda Wapowskiego z 1526 roku (Fi.2696), fragment planu Warszawy Kwatermistrzostwa Królestwa Polskiego z roku Fi. 2697), uproszczoną mapę Polski z Atlasu Geograficznego Eugeniusza Romera z 1927 roku (Fi. 2698). Znaczek o najwyższym nominale , 25,00 złotych (Fi. 2699), wzbudził szczególne zainteresowanie zarówno geografów jak i kolekcjonerów zajmujących się tematyką związaną z Krakowem. Na znaczku, projektowanym przez J. Brodowskiego znajdują się dwa interesujące tematy z podpisami, a mianowicie plan Krakowa z 1703 roku oraz przyrząd „astrolabium XVII w”. I co najważniejsze; w górnej części znaczka pośrodku jest napis CRACOVIA (fot.1).
Pole znaczka wypełnione jest dwoma rysunkami, a mianowicie rysunkiem planu Krakowa ułożonym pionowo i rysunkiem przyrządu zwanego astrolabium z podpisem.
Informacje dotyczące autora planu jak i samego planu są błędne i wymagają komentarza. Przede wszystkim autorem planu Krakowa z 1703 roku był ks. Andrzej Stanisław Buchowski. Pochodził z Warmii, a w Krakowie pełnił funkcję profesora matematyki w Akademii Krakowskiej. Interesował się geometrią i geografią był również budowniczym i geometrą. Napisał książkę Gloria Domini super templum sanctum suum wydaną w 1703 roku, w której opisał budowę nowego kościoła św. Anny w Krakowie, który powstawał w latach 1689-1703 roku na miejscu wcześniejszego kościoła. Opis budowy autor poszerzył o historię miasta i uniwersytetu oraz opis terenów przyległych z ich bogactwami naturalnymi warunkującymi rozwój miasta. W książce zamieścił ilustracje w postaci planu kościoła św. Anny oraz plan miasta Krakowa w obrębie murów z Wawelem i Kazimierzem z zaznaczeniem dawnych obiektów uniwersyteckich. Plan miasta Krakowa zamieszczony w książce A. Buchowskiego pokazany jest na fot.2.
Porównując plany z książki i ze znaczka widać, że plan na znaczku jest po pierwsze; wadliwie zorientowany, po drugie jest niekompletny bowiem brak rysunku Kazimierza w obrębie murów, a po trzecie jest pozbawiony istotnych informacji (opisów) znajdujących się na oryginale w tym głównie informacji o lokalizacji obiektów uniwersyteckich. W tej sytuacji trudno za poprawną uznać informację, że na znaczku znajduje się plan Krakowa A. Buchowskiego z 1703 roku.
Na znaczku znalazł się również rysunek przyrządu zwanego astrolabium z XVII wieku. Przyrząd, wynaleziony, jak się uważa, przez słynnego astronoma Hipparcha, służył do wyznaczania ciała niebieskich. Używany przez Greków, od VIII wieku przez Arabów, udoskonalony w XI wieku służył żeglarzom do określenia szerokości geograficznej. Posługiwał się nim również Mikołaj Kopernik, stąd przyrząd ten znajduje się w Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Sprawa umieszczenia tego przyrządu na znaczku z serii pomniki polskiej kartografii jest mało przekonywująca. Nieco więcej światła na ten temat rzuca koperta FDC (fot. 3) na której znajduje się napis „350 lat pierwszej Katedry Geodezji w Polsce na Uniwersytecie Jagiellońskim”.
Sądzimy, że sprawę wyjaśnia działalność Jana Brożka (1585-1652) wybitnego uczonego, matematyka, profesora Akademii Krakowskiej za namową którego w 1631 roku ufundowano katedrę geometrii praktycznej i geodezji. Katedrę ufundował Adam Strzałka mecenas i miłośnik nauk matematycznych. Katedrę objął Paweł Herka rodak Jana Brożka z Kurzelowa. W katedrze prowadzono ćwiczenia praktyczne za pomocą instrumentów, dbano także aby słuchacze nabierali biegłości w sztuce mierniczej przez stosowanie praktyki geodezyjnej. Uczono triangulacji i budownictwa wojskowego. Absolwenci otrzymywali tytuł geometry królewskiego.
W serii jest jeszcze jeden znaczek, który wzbudza poważne zastrzeżenia. Jest to znaczek Fi.2689 na którym przedstawiony został fragment uproszczonej mapy Polski, z opisem „E. Romer - Atlas geograficzny – 1908”. Jak się przypuszcza chodzi o „Mały atlas geograficzny” autorstwa Eugeniusza Romera wydany właśnie w tym roku, ale dlaczego na mapie zaznaczono Gdynię i do tego takim samym symbolem jak Gdańsk? Gdynia w chwili wcielenia do Polski byłą największą wsią ze wszystkich okolicznych wsi, a prawa miejskie otrzymała w 1926 roku. Na mapie na znaczku zaznaczone są miasta Gdańsk, Wrocław, a nie ma Szczecina. Czy to jest zatem fragment mapy E. Romera z 1908 roku? Sprawę przekazano fachowcom do rozpatrzenia. W Katalogu polskich znaków pocztowych Fischer np. z 2013 roku informacja o pochodzeniu planu została skorygowana i podano, że chodzi o plan z 1928 roku, w którym to roku wydany został „Powszechny atlas geograficzny” autorstwa Eugeniusza Romera.
W kolejnej części artykułu (cz. 2) zaprezentujemy wybrane przykłady pocztowego wykorzystania znaczka Fi.2699.
Jerzy Duda
Administrator Piotr