INSPIRACYJNA ROLA NOWOHUCKIEGO NEONU „FILATELISTYKA” (część 8).

Szczegóły

Opublikowano: poniedziałek, 03, czerwiec 2024 14:18

INSPIRACYJNA ROLA NOWOHUCKIEGO NEONU „FILATELISTYKA”

(część 8).

            Widoczna z daleka konstrukcja, na której jeszcze dzisiaj można odczytać wyraz „FILATELISTYKA”, informowała o istnieniu sklepu, w którym można było zaopatrzyć się we wszystko co potrzebował kolekcjoner znaczków pocztowych, a do tego była nowoczesną, na owe czasy, reklamą kolekcjonerstwa którym pasjonowało się kilkadziesiąt milionów ludzi we wszystkich zakątkach świata. Szaleństwo rozpoczęło się wraz z ukazaniem się pierwszego znaczka pocztowego w 1840 roku i w krótkim czasie stało się wiodącym kolekcjonerstwem na świecie. Przechodziło różne koleje losu stając się nawet dziedziną wiedzy z tworzeniem ośrodków badawczych w postaci Europejskiej Akademii Filatelistyki ( w Polsce jest Polska Akademia Filatelistyki, działająca od 1993 roku), wydającej naukowe czasopismo „Opus”. W Polsce filatelistyka rodziła się powoli od końca XIX wieku (Kraków 6 stycznia 1893 pierwszy Polski Klub Filatelistów), a w latach 20 i 30 XX wieku nastąpił rozkwit badań nad znakami pocztowymi, ze znaczącym wkładem polskich badaczy. Po drugiej wojnie światowej wzrosła liczba zbieraczy znaków pocztowych i zwiększyło się zainteresowanie filatelistyką, którą encyklopedycznie zdefiniowano jako; „ znawstwo, znaków pocztowych, ogół wiadomości o nich, w powiązaniu z historią poczty”.

Nie ma bowiem filatelistyki bez poczty, która jest upoważniona do emitowania znaków opłaty, tak jak nie ma filatelistyki bez listowego kontaktu międzyludzkiego. Obie sprawy ewoluują i to w sposób i szybki i nieuchronny. Szybki, bo rewolucyjne wręcz zmiany trwają niecałe 50 lat, a nieuchronny, bo niczego innego na horyzoncie nie widać. Rewolucyjne zmiany rozpoczęły się 3 kwietnia 1973 roku w którym wprowadzono w użycie   telefon komórkowy, w miarę łatwy w użyciu. Ważył 0.,8 kg i miał wymiary cegły. W roku 1979 wprowadzono pierwszą sieć telefonii komórkowej w Japonii, w Polsce w 1992 roku. W tym samym roku nadano pierwszy w historii SMS (Short Message Servis).W latach dziewięćdziesiątych XX wieku stworzono sieć komputerową www (World Wide Web)i usługę internetową. Były to pierwsze symptomy powolnego upadku poczty w jej klasycznym rozumieniu. Odbywało się to w jednych krajach wolniej w innych szybciej, ale nieuchronnie. Przykład Polskiej Poczty jest nam najbliższy.

            Neon „FILATELISTYKA” staje się symbolem minionego czasu i dlatego jest taki ważny i inspirujący. Bo dzisiaj wszystko co związane z pocztą i filatelistyką musi być na nowo zdefiniowane. Wydawanie znaczków ( co to jest znaczek?), co to kolekcjonowanie, w odniesieniu np. do kryptoznaczków, czym ma być filatelistyka jeśli już hasło „filatelistyka uczy, bawi, wychowuje” od lat nie mieści się nawet w lamusie. Co to znaczy, „znawstwo znaków pocztowych” i ich badanie?. Pytań można mnożyć w nieskończoność.

            W sytuacji jakiej się znajdujemy ważne jest zachowanie tego wszystkiego co związane było z główną funkcją poczty, a więc przyjmowaniem, transportem i dostarczaniem przesyłek, przede wszystkim listowych, bowiem to miało podstawowe znaczenie w procesie nawiązywania i podtrzymywania kontaktów międzyludzkich. Gromadzenie, przechowywanie i badanie tego rodzaju dokumentów jest ważne z punktu widzenia i historycznego bo są to dokumenty historyczne ale również z wielu innych powodów.

            Staraliśmy się realizować ten nasz cel prezentując dokumenty historyczne, w postaci całości pocztowych, dotyczące zarówno kombinatu jak i Nowej Huty, tworów zaledwie osiemdziesięcioletnich.

            Zanim zakończymy nasz cykl, pokażemy jeszcze walory od niedawna znajdujące się w kolekcji. W czasie naszej akcji powiększyła się ona o   8 całości pocztowych z których 4 to przesyłki listowe z obrotu krajowego, a 4 z obrotu zagranicznego. Pozyskane walory prezentujemy na fot. 1-8.

Przesyłki z obrotu krajowego:

Fot.1 Koperta o wymiarach 155 x 90 mm przesyłki listowej, krajowej, zwykłej wysłanej z

         Urzędu Pocztowego Długopole Zdrój, w dniu 15.10. 1954 roku do Krakowa.

         Przesyłka jest ofrankowana znaczkiem Fi. 552, o nominale 60 groszy, zgodnie z taryfą.

Fot. 2 Koperta standardowych wymiarów z nadrukiem firmowym przesyłki listowej, zwykłej

           wysłanej z Urzędu Pocztowego Wrocław 1, w dniu 8.9.1952 roku do Krakowa.

         Przesyłka jest ofrankowana trzema znaczkami w tym Fi.551 i trzema znaczkami Fi.533

         (widoczny na kopercie ślad po jednym znaczku). Opłata wyniosła 60 groszy, zgodnie

         z taryfą.

Fot. 3 Koperta lotnicza przesyłki listowej, zwykłej, krajowej wysłanej z Urzędu Pocztowego

         Wisła 1, w dniu 22.11.1954 roku do Warszawy. Przesyłka jest ofrankowana znaczkiem

           Fi. 552 o nominale 60 groszy zgodnie z taryfą.

Fot. 4 a,b Dwie koperty z okienkiem (koperty takie były popularne w latach pięćdziesiątych

               w Polsce i wykorzystywane głównie jako koperty firmowe). Koperta (a) firmowa z

                 nadrukiem, przesyłki listowej, krajowej, zwykłej wysłana z Urzędu Pocztowego

               Warszawa 2, w dniu 23.9.1954 roku do (?). Przesyłka jest ofrankowana znaczkiem

               Fi.552 o nominale 60 groszy, zgodnie z taryfą. Koperta (b) firmowa z pieczątką

               firmy, przesyłki listowej, krajowej, poleconej z erką w postaci odbitki pieczątki

               z   odręcznie wpisanym numerem, wysłana z Urzędu Pocztowego Bydgoszcz 6, w

               dniu 24.11.1954 roku do Jeleniej Góry. Przesyłka jest ofrankowana trzema

               znaczkami w tym dwoma Fi.552 i Fi.579 o łącznej wartości 1,50 zł, zgodnie z

               taryfą. Przesyłka dotarła do adresata w Jeleniej Górze dnia 25.11,1954 roku o czym

               świadczy odbitka datownika odbiorczego.  

Przesyłki z obrotu zagranicznego:

Fot. 5 Koperta przesyłki listowej, prywatnej, zwykłej przesłanej z Urzędu Pocztowego

           Warszawa 2, w dniu 31.3.1952 roku do b. Czechosłowacji. Przesyłka jest ofrankowana

           znaczkiem Fi.552 o nominale 60 groszy zgodnie z taryfą.

Fot.6 Koperta przesyłki listowej, prywatnej, zwykłej przesłanej z Urzędu Pocztowego

     Międzyzdroje, w dniu 18.12. 1952(?) roku do byłego NRD. Przesyłka jest ofrankowana

     znaczkiem Fi. 551 o nominale 45 groszy, zgodnie z taryfą.

Fot.7 Koperta przesyłki listowej, prywatnej, zwykłej wysłanej z Urzędu Pocztowego

         Chorzów 6, w dniu 20.5.1954 do Wiednia. Przesyłka jest ofrankowana znaczkiem Fi.

         551 o nominale 45 groszy z godnie z taryfą.

Fot. 8 Koperta przesyłki listowej, prywatnej, przesłanej drogą powietrzną z Urzędu

         Pocztowego Sopot, w dniu 22.6.1954 roku do USA. Przesyłka jest ofrankowana trzema

         znaczkami w tym dwoma Fi. 552 i 683 o łącznej wartości 1,40 zł, zgodnie z taryfą

            Mamy nadzieję że pozyskamy kolejne walory i powiększymy naszą kolekcję całości pocztowych i znaczków stemplowanych o tematyce związanej z Nową Hutą. Tym bardziej, że na 1954 roku nie kończą się wydania Poczty Polskiej o tej tematyce.

             W bogatym, w wydarzenia roku 1964, m.in. Zimowe Igrzyska Olimpijskie w Innsbrucku, 600-lecie Uniwersytetu Jagiellońskiego, XVIII Igrzyska Olimpijskie w Tokio, znalazły się także obchody XX lecia Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Poczta Polska wprowadziła do obiegu dnia 21 lipca 1964 roku „wydanie okolicznościowe z okazji XX-lecia PRL” składające się z 10 znaczków – 5 w układzie pionowym i 5 w układzie poziomym. Jeden ze znaczków z układu poziomego przedstawia widok „fragmentu Huty im. Lenina” (fot. 9). Poczta emitowała również pięć kopert FDC, na jednej z nich są dwa znaczki, oprócz Fi.1360 jest Fi.1364 z widokiem fragmentu cementowni w Chełmie (fot.10).

Fot. 9 Znaczek (Fi.1360) o wymiarach 54,5 x 27,2 mm i wielkości rysunku 49 x 22 mm

           zaprojektowany i rytowany przez Stanisława Małeckiego przedstawia widok

           fragmentu kombinatu z rysunkiem wielkich pieców, dźwigu i dymiących kominów.

           Znaczek drukowano na maszynie do wklęsłego druku kreskowego, a ramka była

           odbijana z walca rotograwiurowego. Po lewej stronie znaczka jest napis w układzie

           pionowym „XX PRL”, a nad rysunkiem napis „Huta im. Lenina w Nowej Hucie” .

           Znaczek wydrukowano na papierze bezdrzewnym, białym gumowanym przed drukiem

           w nakładzie 6 065 000 sztuk.

Fot.10 Jedna z kopert FDC serii Fi.1355- 1364, ze znaczkiem Fi.1360 z widokiem Huty im.

           Lenina oraz znaczkiem Fi.1364 na którym jest rysunek fragmentu cementowni

           w Chełmie..

            Na kolejny walor Poczty Polskiej z widokiem Nowej Huty trzeba było czekać do roku 1989, pamiętnego roku, w którym zakończyła swoje istnienie Polska Rzeczpospolita Ludowa. W tym to roku wydano zestaw czterech kartek pocztowych Cp.1002-1005 z okazji obchodów 45 lecia PRL-u. Kartkę pocztową Cp.1004 (fot. 11) projektował A. Szczepaniak, a wydano ją w lipcu 1989 roku w nakładzie 200 000 sztuk

Fot. 11 Kartka pocztowa Cp.1004. Na znaku opłaty znajduje się panorama huty, z napisem

             w górnej części znaczka opłaty, „kombinat Nowa Huta”. Sądzimy, że inspiracją

             autora panoramy na znaczku, była fotografia zamieszczona w „Przewodniku i

             informatorze Nowa Huta” wydanym w 1959 roku pod redakcją Lucjana Piekarza. Na

             fot. 31 zamieszczonej w przewodniku pokazano „panoramę Huty im. Lenina od

             strony południowej” Na rysunku zamieszczonym na znaczku, autor dodał, widoczne

             na pierwszym planie, dymiące kominy kombinatu.

            Czy pokazany znaczek Fi.1360 i kartka pocztowa Cp.1004 znalazły się w obiegu pocztowym nie wiemy. Pomimo usilnych starań udało nam się pozyskać tylko jeden walor przedstawiony na fot.12,

Fot.12 Koperta FDC jako przesyłka listowa, zagraniczna, polecona z erką w postaci naklejki

           z wydrukowanym numerem wysłana z Urzędu Pocztowego Warszawa 78, w dniu

           1.12.1965 roku na Węgry. Przesyłka jest ofrankowana znaczkiem Fi.1383 o nominale

           2,50 zł naklejonym na rewersie koperty. Taryfa przewidywała opłatę 2,10 zł.

            W prezentowanym cyklu zwróciliśmy uwagę jedynie na fragment wybrany materiału filatelistycznego o tematyce związanej z Nową Hutą. Nie pisaliśmy o kartkach pocztowych wydanych na okoliczność „10 Lat Nowej Huty”, o kartkach pocztowych ze znakiem opłaty o wartości 40 groszy i 60 groszy z rysunkiem „Budujemy Nową Hutę” wydanych w 1953 roku i ich pocztowym wykorzystaniu jak np. na fot.13.

Nie pisaliśmy również o datownikach mechanicznych (wirnikach) stosowanych w Urzędach Pocztowych np. Kraków 28 oraz erkach w postaci naklejek (Fot.14).

Jesteśmy przekonani, że wśród krakowskich i nowohuckich kolekcjonerów jest wielu, posiadających znakomite zbiory, znajdą się kontynuatorzy cyklu na klubowej stronie internetowej, a profesjonalny zbiór tego materiału znajdzie się w przyszłości w Muzeum Nowej Huty.

                                                                                                               Jerzy Duda

                                                                                                     Administrator Piotr

INSPIRACYJNA ROLA NOWOHUCKIEGO NEONU „FILATELISTYKA” (część 7).

Szczegóły

Opublikowano: czwartek, 23, maj 2024 15:27

INSPIRACYJNA ROLA NOWOHUCKIEGO NEONU „FILATELISTYKA”

(część 7).

            Kontynuujemy zapowiedzianą w części szóstej, prezentację wybranych przykładów pocztowego i kolekcjonerskiego wykorzystania znaczka Fi.749 z widokiem „huty im. Lenina”. Zachowujemy numeracje fotografii z poprzedniej części.

Fot. 9 Koperta przesyłki prywatnej, zagranicznej, poleconej z erką w postaci odbitki

           pieczątki z odręcznie wpisanym numerem, przesłanej droga powietrzną z Urzędu

           Pocztowego Szczecin 2 , w dniu 23.9.1954 roku do Niemiec. Na kopercie dopisek

           odręczny wysyłającego, że jest to przesyłka filatelistyczna. Przesyłka jest ofrankowana

           ośmioma znaczkami w tym: Fi. 749, 637, 704, 719, 693, 723, 681,713b o łącznej

           wartości 4,00 zł. Ofrankowanie filatelistyczne bowiem przesyłka według taryfy

           wymagała opłaty w wysokości 1,55 zł. Przesyłka dotarła do adresata 3.10.1954 o

           czym świadczy odbitka datownika odbiorczego.

Fot.10 a,b Koperta lotniczego listu pocztowego Ck.17, sygn. V-1953 przesyłki prywatnej,

           zagranicznej, poleconej z erka w postaci odbitki pieczątki z odręcznie wpisanym

           numerem wysłane droga powietrzna z Urzędu Pocztowego Kraków1, w dniu

           21.2.1955 roku do USA. Przesyłka ofrankowana dodatkowo znaczkami Fi.749

           i 740 (a) oraz parką pionową znaczka Fi.740 (b) o łącznej wartości 2,00 zł. Przesyłka

           dotarła do adresata 26.2.1955 roku o czym świadczy odbitka datownika odbiorczego.

Fot. 11 Widokówka wg fotografii St.Laskowskiego wydana przez Wydawnictwo „Sport i

             Turystyka” w Warszawie wysłana z Targów Poznańskich dnia 10.7.1955 roku do

           Szwajcarii. Widokówka jest ofrankowana znaczkiem Fi.749 skasowanym

             datownikiem mechanicznym (wirnikiem) stosowanym podczas XXIV

             Międzynarodowych Targów Poznańskich (Myśl. Nr. 55 104)

Fot.12 Koperta lotnicza przesyłki prywatnej, zagranicznej wysłanej z Urzędu Pocztowego

           Gdynia 1, dnia 21.5. 1955 roku do Francji. Przesyłka jest ofrankowana dwoma

             znaczkami Fi. 749 i 765 o łącznej wartości 65 groszy zgodnej z taryfą przy wadze

            listu przekraczającej 20 gramów. Przesyłka była adresowana do Bolesława

           Przegalińskiego (1895-1965) mieszkającego w Paryżu, 27 avenue Felix Faure,

           działacza społecznego, dziennikarza, tłumacza i bibliofila, członka zarządu Polskiego

           Towarzystwa Przyjaciół Książki w Paryżu założonego w 1924 roku.

Fot.13 Koperta przesyłki prywatnej, zwykłej, krajowej wysłanej z Urzędu Pocztowego

           Wrocław (?), w dniu 30 III 1956 roku do Tarnowa. Przesyłka jest ofrankowana parką

           poziomą Fi.749 oraz Fi. 762 o łącznej wartości 60 groszy zgodnie z taryfą. Adresatem

           przesyłki był Marian Haydzicki (1909-1985 Tarnów), wybitny polski filatelista,

           twórca analogofilii, współtwórca Międzynarodowego Związku Dziennikarzy

           Filatelistycznych.

Fot. 14 Koperta przesyłki prywatnej, zagranicznej, poleconej z erką w postaci odbitki

           pieczątki z odręcznie wpisanym numerem, przesłanej droga powietrzna z Urzędu

           Pocztowego Nowy Sącz 1, w dniu 22.12 1956 roku do Pragi Czeskiej. Przesyłka jest

           ofrankowana znaczkiem Fi.749, parką pionowa znaczków Fi. 850 oraz na odwrocie

           koperty Fi.762 o łącznej wartości 1,55 zł zgodnie z taryfą.

Fot.15 Koperta przesyłki prywatnej, zwykłej, zagranicznej, przesłanej droga powietrzną

           z Urzędu Pocztowego Trzcianka Lubuska, w dniu 9.7.1956 roku Belgii. Przesyłka jest

           ofrankowana sześcioma znaczkami w tym: Fi.749, 740, 667, 733, 637 i 693 o łącznej

           wartości 1,45 zł zgodnie z taryfą.

Fot. 16 Koperta przesyłki prywatnej, zagranicznej, poleconej z erka w postaci odbitki

           pieczątki z odręcznie wpisanym numerem, wysłanej z Urzędu Pocztowego Bielsko

           Biała 1, w dniu 27.1.1958 roku do b. Czechosłowacji. Przesyłka przeszła kontrolę

           celną. Przesyłka jest ofrankowana rzadko spotykanym zestawem znaczków Fi.749

           i 754 (najdroższy znaczek z serii) o łącznej wartości 1,65 zł.

Fot. 17 Koperta przesyłki prywatnej, zwykłej, zagranicznej przesłanej drogą powietrzną

           z Urzędu Pocztowego Trzcianka Lubuska, w dniu 18. II 1960 (?) roku do Belgii.

           Przesyłka jest ofrankowana czterema znaczkami z serii X lecia Polski Ludowej w

           tym: Fi. 749, 750, 752, 753 o łącznej wartości 2,40 zł. Opłata taryfowa przewidywała

           opłatę 2,50 zł + 0,90 = 3,40 zł.

Fot. 18 a.b. Karta korespondencyjna (druk) krótkofalowców nadana w Urzędzie Pocztowym

             Poznań 32,w dniu 22.3. 1956 roku do Anglii. Karta ofrankowana znaczkiem Fi.749.

             Na temat wysokości opłat za tego rodzaju przesyłki nie znaleźliśmy informacji w

             cenniku opłat Poczty Polskiej.

Fot.19 a, b Koperta przesyłki listowej, prywatnej, zagranicznej, poleconej z erką w postaci

               odbitki pieczątki z numerem z numeratora, przesłana droga powietrzna

               z Urzędu Pocztowego Warszawa 50, w dniu 16.10.1956 roku do Francji. Adresat

               nieczytelny, adnotacja listonosza oraz odbitka datownika odbiorczego w ( ? sur

               Mer) z dnia 7. 11. 1956 roku. Ofrankowanie jedyne w swoim rodzaju bowiem

               składają się na niego wszystkie znaczki serii X lecie Polski Ludowej Fi.747-756

               naklejone na stronie recto (a) i verso (b). Łączna wartość naklejonych znaczków

               wynosi 8,20 zł. i przekracza kilkukrotnie taryfową wysokość opłaty za przesyłkę.

            Poza całościami pocztowymi dysponujemy także znaczkami stemplowanymi zdjętymi z przesyłek pocztowych. Pokazane na fot. 20 znaczki posiadają czytelnie odbite datowniki nadawcze.

Fot.20 Zestaw dwunastu znaczków stemplowanych Fi.749 I, czyli z pierwszego wydania z

           1954 roku. Znaczki pochodzą z przesyłek nadanych w Urzędach Pocztowych m.in.

           Oświęcim, Warszawa 4, Rzeszów 2, Sochaczew, Kraków, Wiśniowa n/ Wisłokiem,    

           Łódź, Rzeszów. Przesyłki nadawano w latach 1954-1956.

            Dysponujemy także znaczkami stemplowanymi Fi.749 II czyli z drugiego wydania

z roku 1955 zdjętymi z przesyłek pocztowych fot.21.

Fot.21 Zestaw sześciu znaczków stemplowanych Fi.749 II z których cztery są zdjęte z

           przesyłek, natomiast dwa pozostałe robią wrażenie ostemplowania abonamentowego

           pomimo zapewnień byłych właścicieli znaczków iż pochodzą z przesyłek pocztowych.

           O problemach dotyczących znaczków stemplowanych pisaliśmy już kilkakrotnie  

           i zapewne wrócimy do tematu.

            Na zakończenie tej części naszego cyklu pokażemy wybrane przykłady wykorzystania znaczka Fi.749 do kolekcjonowania okolicznościowych stempli.

Fot.22 Druk prywatny „Pozdrowienia z Wrocławia” z naklejonymi znaczkami Fi. 749 i 535

           skasowanymi okolicznościowym stemplem z okazji Krajowej wystawy

           wynalazczości i postępu technicznego. Wrocław 1954. (Myśl. Nr.54 022).

Fot.23 Wycinek ze znaczkiem Fi.749 i stemplem dodatkowym, nie służącym do kasowania

           znaczków stosowanym z okazji VII festiwalu filmów radzieckich (Lesko, Brzozów)

           odnotowany w kat. Myśl. Nr.54 208.  

Fot. 24 Koperta naklejonymi znaczkami Fi.749 I i 752 skasowanymi stemplem

             okolicznościowym z okazji 600 lecia miasta Rzeszowa (Myśl.nr.54 023).

       W kolejnej części 8, i ostatniej, z cyklu   INSPIRACYJNA ROLA OWOHUCKIEGO NEONU „FILATELISTYKA” zaprezentujemy jeszcze inne walory Poczty Polskiej i ich pocztowe wykorzystanie dotyczące Nowej Huty.

                                                                                                               Jerzy Duda

                                                                                                    Administrator Piotr

INSPIRACYJNA ROLA NOWOHUCKIEGO NEONU „FILATELISTYKA” (część 6).

Szczegóły

Opublikowano: poniedziałek, 20, maj 2024 12:46

INSPIRACYJNA ROLA NOWOHUCKIEGO NEONU „FILATELISTYKA”

(część 6).

            W ostatnim roku realizacji Planu 6-letniego, roku w którym „ Zakładom Metalurgicznym w Nowej Hucie nadano nazwę „Huta im. Lenina”, a przede wszystkim roku „narodzin” Nowej Huty, Minister Poczt i Telegrafów (?) wprowadził do obiegu pocztowego, zarządzeniem z dnia 26.8.1954 roku, zamieszczonym w Dz. P i T nr 19/1954 poz.173, dwa znaczki w tym znaczek „przedstawiający fragment urządzenia huty” (Fi.747) z napisem nad obrazkiem „Huta im. Lenina” (fot.1)

            Historia serii znaczków Fi.747-756 jest ciekawa bowiem ich projektowanie i emisja nastąpiły w okresie znaczących przemian politycznych i gospodarczych w Polsce. Były to lata 1950- 1954, w których intensywnie wykorzystywano znaczki z serii „Budujemy Nową Hutę” do frankowania przesyłek krajowych i zagranicznych (pisaliśmy o tym w poprzednich częściach cyklu). Gospodarcze podporządkowanie Polski byłemu ZSRR, uchwalenie ustawy o planie sześcioletnim, zakładającym wzrost produkcji przemysłowej, co spowodowało w pierwszych latach realizacji pogorszenie warunków bytowych ludności, walka z opozycją, z kościołem, eliminowanie własności prywatnej, utrwalanie narzuconych zasad budowy socjalizmu, to wybrane ale realne działania ówczesnej władzy. Państwo, Polska Ludowa, zgodnie z konstytucją uchwaloną 22 lipca 1952 roku otrzymało nazwę Polska Rzeczpospolita Ludowa (PRL- Peerel). Projekt konstytucji złożony 30 kwietnia 1952 roku trafił do Józefa Stalina, który naniósł własnoręcznie poprawki.

Prace przy budowie kombinatu trwały nieprzerwanie od 26 kwietnia 1950 roku i już 15 grudnia 1951 roku przekazano pierwszy obiekt produkcyjny, którym był warsztat konstrukcji stalowych. W maju 1952 roku powstał wydział mechaniczny, następnie kuźnia, odlewnia staliwa i odlewnia żeliwa. A rok 1954 rozpoczął się w Polsce Rzeczypospolitej Ludowej od wielkiego mrozu i problemów z ogrzewaniem mieszkań i biur. Zabrakło węgla, bowiem był wysyłany za wschodnią granicę. Polska dostawami węgla spłacała reparacje wojenne z Ziem Odzyskanych. Pomimo kłopotów gospodarczych, w maju 1954 roku, na terenie kombinatu powstała aglomerownia nr 1, a wraz ze zbliżającym się lipcem podejmowano kolejne zobowiązania. Na lipiec bowiem, zaplanowano obchody dziesięciolecia Polski Ludowej. Główne uroczystości odbyły się w 22 lipca 1954 roku w Lublinie. Znacząca uroczystość, z punktu widzenia gospodarki, odbyła się jednak w Nowej Hucie. W kombinacie,, 22 lipca 1954 roku nastąpił pierwszy spust surówki z Wielkiego Pieca nr.1.

            W roku jubileuszu Polski Ludowej, działalność zintensyfikował także Polski Związek Filatelistów. Dnia 23.5. 1954 roku odbył się III Zjazd Polskiego Związku Filatelistów w Warszawie, który Poczta uświetniła wydaniem bloku Fi.13, który doczekał się fałszerstwa przypisywanego Czesławowi Słani.

Numerację zjazdów filatelistów rozpoczęto od roku 1950, w którym utworzono Polski Związek Filatelistów. bez odniesienia się do wcześniejszych zjazdów. Po utworzeniu PZF zorganizowano: I Ogólnopolski Zjazd Filatelistów w Warszawie w 1951 roku, na którym wybrano prezesem J. Pomorskiego, a Poczta emitowała blok Fi.12 ze znaczkami 573-576. W następnym roku 1952 (!) miał miejsce II Zjazd Polskiego Związku Filatelistów, o którym niewiele wiadomo, nie odnotowano terminu i adresu jego obrad w dokumentach historycznych, ale w którym mieli uczestniczyć przedstawiciele 17 oddziałów. Prezesem wybrano Stanisława Chromika. Z okazji II Zjazdu Poczta nie emitowała żadnego waloru. Należy natomiast odnotować rzecz bezprecedensową. 2 lutego 1953 roku wprowadzono do obrotu pocztowego, znaczki z okazji X rocznicy zwycięstwa pod Stalingradem. Na znaczkach przedstawiono postać żołnierza radzieckiego z rozwiniętym sztandarem na tle ruin miasta. Zamiast wydawcy, czyli Poczty Polskiej, pojawiła się nazwa „Polska Rzeczpospolita Ludowa” (Fi.653-654). Jest to jedyny znaczek z taką nazwą.

Pozytywnym efektem obrad III Zjazdu Polskiego Związku Filatelistów z 1954 roku, było, niewątpliwie, przyspieszenie prac nad wydawaniem czasopisma kolekcjonerskiego „Filatelista”, którego pierwszy numer ukazał się w październiku 1954 roku (fot.2).

Od pierwszych miesięcy 1954 roku, prasa codzienna informowała o planowanych obchodach jubileuszu dziesięciolecia Polski Ludowej, w tym także o planowanym wydaniu przez Pocztę okolicznościowej serii znaczków. Projektantem znaczków był Czesław Kaczmarczyk, który zaproponował znaczki w formacie 51,00 x 31,25 mm w układzie poziomym, z barwną ramką na której z lewej strony umieszczono cyfrę 10 zapisana w systemie rzymskim (X), umieszczoną w dwóch gałązkach laurowych nad którymi były litery PRL, a u dołu lata 1944-1954.

Rysunki na znaczkach miały obrazować następującą tematykę; górnictwo, obronność kraju, wczasy pracownicze, budownictwo, czytelnictwo, żeglugę. Przedstawiały zatem fragmenty budowli, obiektów, sceny z życia i pracy m. in. bibliotekarkę , postać żołnierza, statek w porcie oraz fragment obrazu Bitwy pod Lenino autorstwa M. Byliny. Znaczki miały być dwukolorowe, wykonane w technice stalorytu, a sztychowali je: St. Łukaszewski, J. Miller, M. Polak, R. Brandt i Czesław Słania. Dla uzyskania odpowiedniego efektu znaczki drukowano dwufazowo. Najpierw drukowano ramki na maszynie rotacyjnej do wklęsłego druku siatkowego, następnie drukowano rysunki i napisy na maszynach offsetowych. Ze względu na rozmiary znaczków drukowano je w arkuszach po 60 szt. (3 x 10) – (3 x 10) . Dwa bloki znaczków były przedzielone pionowym paskiem o szerokości 24 mm.

Trudności techniczne, ale zapewne i inne spowodowały, że znaczki wydania okolicznościowego z okazji X rocznicy Polski Ludowej, przewidywane do emisji w lipcu 1954 roku, nie ukazały się w tym terminie. Dopiero 26.8.1954 roku Minister Poczt i Telegrafów (?) wydał zarządzenie o wprowadzeniu do obiegu, w dniu ukazania się zarządzenia, dwóch pierwszych znaczków o nominałach 25 groszy i 60 groszy planowanej serii. Są to: widok fragmentu kombinatu im. W. Lenina w Nowej Hucie oraz rysunek przedstawiający traktor ze snopowiązałką przy pracach żniwnych. (fot. 3a,b). Oba znaczki wykonano drukiem offsetowym i rotograwiurą.

Fot. 3 a, b Fragment arkusza znaczka Fi.749 z marginesami górnym i prawym,

           stemplowanego w Urzędzie Pocztowym Bydgoszcz 1, w dniu 12. 1.1955 roku (a),

           oraz znaczek stemplowany Fi.752 (b). Na znaczku o nominale 25 groszy, projektant

           przedstawił widok trzech wielkich pieców ( 3 wielkie piece oddano do użytku do

           1959 roku) z urządzeniami towarzyszącymi, a w dolnej części znaczka rysunek

           pociągu złożonego   z trzech wagonów i parowozu. Nad drugim wielkim piecem

           widoczna jest czerwona pięcioramienna gwiazda znacznego rozmiaru.

            Znaczek Fi.749 zmówiono w drukarni dnia 2.7.1954 roku, a zamówienie zrealizowano do 3.9.1954 roku drukując 1 002 000 sztuk. Znaczek o nominale 60 groszy Fi.752, drukowano od 5.7.1954 roku do 19.1.1955 roku i przekazano 5 016 000 sztuk. Oba znaczki drukowano w dwóch arkuszach przedzielonych pionowym paskiem o szerokości 24 mm (fot.4).

Fot.4 Parki znaczków stemplowanych Fi.749 i Fi.752 przedzielone pionowym paskiem.

            Poczta wydała również ilustrowaną kopertę FDC ze znaczkami Fi.749 i 752 skasowane datownikiem okolicznościowy z dnia 26.8.1954 rok. (fot.5).

Fot.5 Koperta FDC z pierwszymi znaczkami wydania okolicznościowego z okazji 10-lecia

         PRL z ilustracją przedstawiająca orła bez korony z wpisanymi datami 1944-1854, a pod

        nim tekst „Dziesięciolecie Polski Ludowej” .                                                              

            Kolejne 8 znaczków wydania jubileuszowego wprowadzono do o biegu pocztowego   30.12.1954 roku na mocy zarządzenia z 23.12. 1954 roku. Druk tych znaczków rozpoczął się w różnych terminach od 6.10.1954 do 17. 11. 1954 roku. Wydane zostały dodatkowo cztery koperty FDC ze znaczkami Fi..747, 748, 750 751 ,753, 754, 755 i 756, na których jest ilustracja przedstawiająca widok zamku w Lublinie. Znaczki są skasowane stemplem okolicznościowym z datą 30.12.1954 rok.

            Można byłoby zamknąć historię emisji znaczków serii „Dziesięciolecie Polski Ludowej” gdyby nie zawiadomienie, wydrukowane w Dz. P i T nr 6/1955, poz.4, informujące użytkowników poczty o ukazaniu się w lutym 1955 roku dwóch pierwszych znaczków wydanych w 1954 roku to znaczy Fi.749 o nominale 25 groszy z widokiem huty i Fi.752 o nominale 60 groszy. Nowy nakład wspomnianych znaczków został wydrukowany techniką zastosowaną w pozostałych znaczkach, a więc drukiem wklęsłym kreskowym i rotograwiurą.

            Dla niewtajemniczonych rozróżnienie obu wydań znaczków było dość kłopotliwe. Wymagało obejrzenia napisów pod szkłem powiększającym o odpowiedniej mocy. Napisy na znaczkach pierwszego wydania wykonane offsetem były pełne, natomiast napisy drugiego wydania wypełniała gęsta ukośna siatka. Różnica w napisach obu wydań widoczna jest na powiększeniu fot. 6.

            Rodziło się wśród kolekcjonerów pytanie. Czy nowe wydanie z 1955 roku dwóch pierwszych znaczków emitowanych w 1954 roku, z wykorzystaniem innej techniki, zasługiwało na emitowanie nowego FDC?. Na fot. 7 prezentujemy wykorzystanie, przez autorów wystawy „X lecie wyzwolenia Łodzi”, ilustrowanej koperty FDC z pierwszego wydania z naklejonymi znaczkami wydrukowanymi drukiem wklęsłym kreskowym i rotograwiurą skasowane datownikiem stosowanym w Urzędzie Pocztowym Łódź 10 w dniu 15.1.1955 oraz dodatkowo okolicznościowym datownikiem z wystawy. Skoro można było wykorzystać wspomnianą kopertę w 1955 roku to nic nie stało na przeszkodzie wydania nowego FDC. Czy takie FDC istnieje, nie wiemy.

           Przykłady pocztowego i kolekcjonerskiego wykorzystania znaczka Fi.749.

             Prezentację przykładów wykorzystania pocztowego znaczka Fi.749 rozpoczynamy od prezentacji koperty FDC, która posłużyła do wysłania korespondencji zagranicznej.

Fot.8 a, b Koperta FDC, przesyłki listowej, prywatnej, zagranicznej, poleconej z erką w

               postaci odbitki pieczątki z numerem odbitym numeratorem wysłanej z Urzędu

               Pocztowego Bielsk Podlaski, w dniu 18 V 1955 roku na Węgry. Przesyłka dotarła

               do adresata 23 V 1955 roku o czym świadczy odbitka datownika odbiorczego.

               Przesyłka jest ofrankowana trzema znaczkami, Fi. 702, 671, 637 naklejonymi na

               odwrocie koperty (b) o łącznej wartości 65 groszy. Opłata według taryfy pocztowej

               wynosiła 1,40 zł. Opłata niezgodna z taryfą pocztową.

Fot. 9 Koperta ilustrowana przesyłki prywatnej, zagranicznej, poleconej, z erką w postaci

           odbitki pieczątki z odręcznie wpisanym numerem, przesłanej droga powietrzną

           z Urzędu Pocztowego Trzcianka Lubuska, dnia 25.9. 1954 roku do USA. Adresat

           otrzymał przesyłkę 30.9.1954 roku o czym świadczy odbitka datownika odbiorczego.

           Przesyłka jest ofrankowana sześcioma znaczkami, w tym Fi. 749, 752 oraz Fi.702,

           703, 536, 726 o łącznej wartości 2,90 zł zgodnie z taryfą.

         Kolejne przykłady pocztowego wykorzystania znaczka Fi.749 przedstawimy

w następnej (7.) części naszego cyklu.

                                                                                                                               Jerzy Duda

                                                                                                                    Administrator Piotr