O WYJĄTKOWYM ZBIORZE CAŁOŚCI Część 10.

Szczegóły

Opublikowano: wtorek, 29, kwiecień 2025 08:52

O WYJĄTKOWYM ZBIORZE CAŁOŚCI

Część 10.

               Przed Świętami Wielkanocnymi poinformowaliśmy Internautów o tym, że na czas świąt zawieszamy nasz cykl - o wyjątkowym zbiorze całości - i że powrócimy do niego w końcu kwietnia 2025 roku. Zwróciliśmy się równocześnie do wszystkich oglądających naszą stronę internetową o wszelkie uwagi, sugestie, propozycje również o konstruktywną krytykę odnoszącą się do naszych propozycji. Obiecaliśmy odnieść się do wszystkich uwag, krytycznych ocen i propozycji w najbliższej części cyklu.

                 Święta, Święta i po Świętach i najwyraźniej czasu, na kontakt z autorami strony, zabrakło, bo w skrzynce kontaktowej nie znaleźliśmy żadnej informacji, nikt także nie podzielił się z swoimi uwagami drogą telefoniczną czy pocztową.

               A zatem, możemy kontynuować nasz cykl, zaprezentować nowe walory, które mają przypomnieć o wyjątkowości zbioru, w aktualnej sytuacji poczt w wielu krajach, nie tylko   Poczty Polskiej. Przypominamy na kolejnych fotografiach (1- 8) całości czyli koperty przesyłek prywatnych ofrankowane serią lub seriami znaczków wydanych przez Pocztę Polska. Prezentowane walory to koperty standardowych wymiarów.

Fot.1 Koperta przesyłki filatelistycznej z odbitką odpowiedniej pieczątki na stronie verso

         poświadczająca możliwość wysłania znaczków do wymiany, wysłanej jako przesyłka

         listowa zagraniczna polecona z erka w postaci odbitki pieczątki z numerem odbitym

         datownikiem , z Urzędu   Pocztowego Kraków 1, w dniu 17.3.1952 roku, do Niemiec do

         Strefy Brytyjskiej. Przesyłka jest ofrankowana serią znaczków , „10 rocznica powstania

         PPR”( Fi. 583- 585) o łącznym nominale 2,50 zł + 15 groszy. Taryfa pocztowa

       1952/1953 przewidywała opłatę za przesyłkę zagraniczna ,powyżej 20 gramów,

       65 groszy + polecenie 75 groszy razem 1,40 zł.

Fot.2 Koperta przesyłki listowej, zagranicznej, wysłanej na ten sam adres co na fot.1,

         poleconej z erką w postaci pieczątki z odręcznie wpisanym numerem, wysłanej drogą

         powietrzna z Urzędu Pocztowego Kraków 2 w dniu 30.12.1952 roku. Przesyłka jest

         ofrankowana dwuznaczkową serią   wydania zwyczajnego z widokiem cementowni

        w Wierzbicy (Fi. 610-611) o łącznym nominale 13,00 zł. Ofrankownie przesyłki

         kilkukrotnie przewyższa należność wynikającą z taryfy.

Obie przesyłki dotarły do adresata, o czym świadczą odbitki datowników odbiorczych.
Ofrankowanie przesyłek jest interesujące dla kolekcjonerów walorów ofrankowanych znaczkami
projektowanymi przez Czesława Słanie.  

Fot.3 Koperta przesyłki listowej, zagranicznej, poleconej z erką w postaci odbitki pieczatki i

         odręcznie wpisanym numerem, wysłanej z Urzędu Pocztowego Poznań 1, w dniu 10.10.

         1955 roku do Niemiec. Przesyłka jest ofrankowana serią znaczków wydania

         okolicznościowego z okazji II Międzynarodowych Igrzysk Sportowych Młodzieży

         (Fi.790-795) o łącznym nominale 5,10 zł. Opłata za przesyłkę według obowiązującej

         wówczas taryfy wynosiła 5,60 zł. Przesyłka dotarła do adresata 15.10.1955 roku o czym

         świadczy odbitka datownika odbiorczego.

         Kolejne dwa przykłady kopert przesyłek listowych krajowych, ofrankowanych seriąmi znaczków,
z wykorzystaniem ilustrowanej koperty z wystawy
filatelistycznej oraz z wykorzystaniem datownika z wystawy.

Fot. 4 Ilustrowana koperta wystawy filatelistycznej PZF, „Rybnik 1954” z okazji obchodów

          X lecia PRL-u, wykorzystana do przesyłki listowej krajowej wysłanej z Urzędu

         Pocztowego Rybnik 1, w dniu 19.12.1954 roku do Krakowa. Przesyłka jest

         ofrankowana trzyznaczkową serią wydania okolicznościowego z okazji 160 rocznicy

         Powstania Kościuszkowskiego (Fi.740-742) o łącznym nominale 2,40 zł.

Fot.5. Koperta przesyłki listowej, krajowej wysłanej z Polsko-Czechosłowackiej wystawy

         filatelistycznej „Kraków 1975” nadanej w Urzędzie Pocztowym Kraków 1, w dniu

         9.5.1975 roku do Wrocławia. Przesyłka jest ofrankowana serią znaczków wydanej

         z okazji Międzynarodowej Wystawy Filatelistycznej „Socphilex” (Fi.2161-2163) o

         łącznym nominale 6,00 zł.

Przesyłki „wystawowe” mają charakter dokumentacyjny i są raczej pamiątkami
z wystawy bowiem ich frankatura znacznie przekracza wartość opłaty według taryfy.

         Na kolejnych dwóch fotografiach (fot.6 i 7) prezentujemy ciekawe ofrankowania
na które składają się dwie serie.

Fot. 6 Koperta przesyłki listowej, zagranicznej, poleconej z erką w postaci odbitki pieczątki

           z odręcznie wpisanym numerem, wysłanej z Urzedu Pocztowego Kraków 6, w dniu

           7.5. 1956 roku do b. Czechosłowacji. Przesyłka jest ofrankowana dwuznaczkową serią

           wydania okolicznościowego z okazji Szachowych Mistrzostw Świata Głuchych

           (Fi. 810-811) oraz dwuznaczkową serią wydania okolicznościowego z okazji IX

           Wyścigu Pokoju (Fi.820-821) z tym, ze seria ta jest w parkach obu znaczków. Łączny

           nominał znaczków wynosi 3,00 zł. Taryfa przewidywała opłatę w wysokości 1,40 zł.

Fot. 7 Koperta przesyłki listowej, zagranicznej, poleconej z erką w postaci odbitki pieczątki

           z odręcznie wpisanym numerem, przesłanej droga powietrzną z Urzędu Pocztowego

           Leszno 1, w dniu 13.2. 1956 roku, do USA . Przesyłka jest ofrankowana dwoma

           seriami znaczków: „Pałac Kultury i Sztuki w Warszawie (Fi.778-779) o nominale

           2,70 zł oraz dwuznaczkową serią „70 rocznica założenia partii Proletariat”

           (Fi. 624-625), która zostało wycofana z obiegu z dniem 30.11. 1953 roku. Nominał tej

           serii nie został wliczony do opłaty za przesyłkę. Sądzimy, że na te znaczki było

           zapotrzebowanie adresata.

               Na zakończenie podajemy przykład całości, którą można traktować niezwykle emocjonalnie.
W 1965 roku Poczta Polska emitowała wydanie standardowe “VII wieków   Warszawy”,
osiem znaczków w stalorycie w formacie 21 x 25,7 mm, na których zaprezentowano rysunki
wybranych zabytków miasta i godło Starej Warszawy. Oprócz tego, wydano znaczek wartości 3,40 zł,
który miał być bloczkiem, a wykonany został w formie kuponu trzykrotnie większym od znaczka.
Nakłady znaczków , drukowanych od 1964 – 1968 roku były wielomilionowe.
Udało nam się pozyskać całość wyjątkową, naszym zdaniem, bowiem zapewne nadający przesyłkę
i odbiorca byli miłośnikami Warszawy.

Fot.8 Koperta przesyłki listowej, zagranicznej, poleconej z erką w postaci odbitki pieczątki

         z odręcznie wpisanym numerem, przesłanej droga powietrzna z Urzędu Pocztowego

         Zegrze, w dniu 22.8. 1966 roku, do USA. Przesyłka jest ofrankowana serią znaczków

         (Fi. 1448 – 1456) i dodatkowo (Fi.1456 I) nalepionych na stronie recto wraz z

         uzupełnieniem frankatury znaczkami nalepionymi na stronie verso (Fi. 1483-1485).

         Adresat otrzymał przesyłkę dnia 25.8.1966 o czym świadczy odbitka datownika

         Odbiorczego.

           Na tym kończymy nasz 10. częściowy cykl, O WYJĄTKOWYM ZBIORZE CAŁOŚCI.
Dziękujemy naszym Kolegom i Internautom, którzy pomagali w gromadzeniu
walorów i udzielali pozwolenia na ich publikowanie.
Dziękujemy przede wszystkim Kol. Władysławowi Andreasikowi,
Miłoszowi Rzadkoszowi, Tadeuszowi Boguszowi.
Nie zamykamy możliwości publikowania kolejnych ciekawych walorów o wspomnianej tematyce,
a pozyskane czy otrzymane walory będziemy pokazywać w zakładce „Ciekawostki”.

                                                                                                                              Jerzy Duda

                                                                                                                   Administrator Piotr

WIELKANOC NA POLSKICH ZNACZKACH POCZTOWYCH Cz.2

Szczegóły

Opublikowano: czwartek, 17, kwiecień 2025 09:11

    idą Święta, idą Święta, idą Święta, idą Święta, idą Święta,  

WIELKANOC

NA POLSKICH ZNACZKACH POCZTOWYCH

Cz.2

                     W roku 2010 Poczta Polska, 5 marca wprowadziła do obiegu dwa znaczki z z serii

         oznaczanej w Katalogu polskich znaczków Fischera, „Wielkanoc” (XIV) (Fi. 4324-4325)

           (fot. 16).

           Autor znaczków Jerzy Pietras, którego nazwiska, jako projektanta, nie ma na znaczkach, wybrał

           najpopularniejsze ludowe symbole Wielkanocy to znaczy baranka z chorągiewką oraz kosz

           jajek. Scenerią dla pokazania obu symboli jest łąką. Baranek pozuje do fotografii, a w koszu

           postawionym na trawie znajdują się jajka, które nie przypominają pisanek. Być może są to            

           jajka zabarwione na jednolity kolor.

                        W kolejnym roku, 2011, ukazały się podobnie jak w poprzednim roku, dwa znaczki,

           zaprojektowane przez Jana Konarzewskiego, grafika, autora znaczków, kartek pocztowych i

           plakatów (Fi.4361-4362)(fot.17)

             Dwa znaczki, wydane z okazji Świąt Wielkanocnych z napisem „Wielkanoc” , mają

           charakter wycinanek ludowych na których znajdują się rysunki kurczaka ,na jednym, a na

           drugim znaczku zajączka. Tematycznie są zbliżone do wielkanocnego wydania Poczty

           Polskiej z 2005 roku. Na uwagę zasługują koperty FDC (fot.18 a,b).

             Bogatą ilustrację obu kopert wypełniają rysunki pary osób w ludowych strojach w drodze do

             święcenia palm (a), oraz w scenie oblewania wodą podczas śmigusa –dyngusa (b). Rysunki

             uzupełnione są szlaczkami ze zdobień ludowych.

                         W roku 2012 Wielkanoc wypadała 8 kwietnia (niedziela), 9 kwietnia (poniedziałek).Na

             miesiąc wcześniej Poczta Polska wprowadziła do obiegu 3 znaczki i koperty FDC z okazji

           Świąt Wielkanocnych (Fi 4400 – 4402) (fot.19)

             Projektantką znaczków jest Agata Tobolczyk, artystka, graficzka, absolwentka renomowanych

             uczelni artystycznych, która ma w swoim dorobku kilkadziesiąt projektów znaczków

             pocztowych w Polsce, Luksemburgu i Słowenii. Główne tematy znaczków pokrywają się

             z tematami wcześniej wydanych znaczków. Są to zatem pisanka, zając i baranek. Wzbudza

           zainteresowanie strona graficzna znaczków. Zarówno zwierzęta jak i jajko stanowią tło dla

           kompozycji wielobarwnych linii, kółek gwiazdek, motylków jakby niesionych wiosennym

           wiatrem, rysowanych po przekątnej znaczków. Ciekawym uzupełnieniem jest okolicznościowy

           datownik pierwszego dnia obiegu (FDC) w postaci rysunku chłopczyka niosącego kosz bazi, a

           może wiaderko z wodą z efektem, który łączy się z tematyką znaczków. Jedną z kopert FDC

           pokazujemy na fot. 20

                     W połowie roku 2013 Poczta Polska wprowadziła nową usługę, w postaci „znaczka

           spersonalizowanego”, umożliwiającą pozyskanie indywidualnego znaku opłaty pocztowej. Nie

         sądzimy jednak, że to mogło mieć wpływ na odstąpienie wydania znaczków o tematyce

           wielkanocnej.Faktem jest, że taki znaczek czy znaczki w roku 2013nie ukazały się.

                       26 marca 2014 roku, w okienkach pocztowych można było nabyć znaczki z serii

         Wielkanoc, na których widniały fotografie pisanek (Fi. 4512-4513) (fot.21).

         Autorka projektu Agnieszka Sancewicz wykorzystała fotografie pisanek; kozienieckiej

         i opoczyńskiej, pochodzących z Muzeum Wsi Radomskiej w Radomiu i Muzeum Wsi

         Mazowieckie w Sierpcu. Świąteczny nastrój tworzą jednak ilustrowane koperty FDC \

         (fot. 22 a, b).

         Widok wyrośniętej rzeżuchy, pokazanej na ilustracji koperty (a) która kojarzy się od XVII wieku

         ze Świętami Wielkanocnymi, a zarazem jest symbolem wiosennej zieleni i odrodzenia się

         przyrody po zimie. Od dawna wielkanocnego baranka stawiało się na rzeżusze. Także

         kompozycja na kopercie (b) z gipsowym barankiem z chorągiewką, leżącym na zieleni wśród

         bazi jest elementem nastrojowym.

                       Atrakcyjności wydania dopełnia rozkładany folder w którym mieści się zestaw

         znaczków, kopert FDC z opisem, tekstem na temat Świąt Wielkanocnych oraz atrakcyjnymi

         zdjęciami. Folder, którego projekt graficzny przygotowała Agnieszka Sancewicz zawiera

         również życzenia świąteczne od Poczty Polskiej.

                     Wydanie świąteczne z 2014 roku zyskało akceptacje użytkowników Poczty Polskiej

         również kolekcjonerów i stało się zaczynem do podobnych wydań nie tylko w 2015 ale przez

         następnych lat 5. W 2015 roku Poczta Polska wprowadziła do obiegu dwa znaczki o tematyce

          wielkanocnej na których umieszczone są fotografie kolejnych dwóch pisanek (Fi. 4604-4605)

         (fot. 23).

           Tym razem na znaczkach zaprezentowano pisanki; kurpiowską i opolską. Wykorzystano

           materiał   pochodzący z Muzeum Kultury Kurpiowskiej w Ostrołęce i Muzeum Wsi Opolskiej

           w Opolu. Projektantka wprowadziła dodatkowy element w górnej części znaczków w postaci

           złoconego obramowania, złożonego z motywów pochodzących z pisanek. Poczta Polska wydała

           również dwie koperty FDC (fot.24 a,b)

           Ilustracjami na kopertach są ujęcia fotograficzne przedstawiające portret autorki kroszonki

           opolskiej (a) oraz sceny z wynoszeniem palm z izby (b).

           Również i w tym przypadku atrakcyjnym dodatkiem do wydania jest starannie przygotowany

           i wydrukowany folder o wymiarach 690 x 175 mm (po złożeniu 175 x 175 mm)z opisem

           wydań, fotografiami i okolicznościowym wielkanocnym tekstem oraz życzeniami od Poczty

           Polskiej.

                       W roku 2016 Poczta Polska kontynuowała wydania wielkanocne, w postaci znaczków

             na których prezentowano pisanki. Tym razem w emisji znalazły się trzy znaczki.

             Przedstawione zostały pisanki lubelskie oraz łemkowska i huculska ( Fi. 4670-4672) (fot.25)

             Również i w ej edycji autorka projektu znaczków Agnieszka Sancewicz uzupełniła fotografie

             pisanek w górnej części złoconą kompozycją z fragmentu ich dekoracji.

             Na specjalne uznanie zasługują dwie koperty FDC (fot.26 a.b)

             Ilustracje obu kopert zajmują ponad 70 % powierzchni strony recto i z wierną fotograficzną

             dokładnością przedstawiają: Na pierwszej kopercie stół zastawiony przedmiotami do robienia

             pisanek, a przy stole dziewczynę rozpoczynająca swoja pracę przy kraszeniu jajek (a). Na

             drugiej kopercie jest dynamicznie pokazana scena śmigusa dyngusa w wykonaniu chłopca

             wyposażonego w jakiś rodzaj drewnianej wyrzutni wody i dziewczyny usiłującej się

             bronić.(b).

           Poczta Polska wydała również rozkładany folder o wymiarach 680 x 300 mm (po złożeniu 225

           x 300 mm) projektu Marzanny Dąbrowskiej w którym znajdują się znaczki, koperty FDC, dwa

             teksty „Wielkanoc na Lubelszczyźnie” Ewy Sadowskiej i „Wielkanoc na Podkarpaciu”

             Danuty Blin-Olbert. Całość jest bogato zdobiona fotografiami.

                        W kolejnych trzech latach Poczta Polska kontynuowała wydawanie znaczków,

           projektowanych przez Agnieszkę Sancewicz na których zaprezentowano kolejne pisanki.

           I tak w 2017 roku emitowano dwa znaczki na których są pisanki lipskie (Fi.4752- 4753)

           Lipsko to miasteczko w województwie podlaskim położone w otulinie Biebrzańskiego Parku

           Narodowego) Wydano również kopertę FDC (fot.27 ).

                     W 2018 roku ukazał się znaczek beznominałowy (B) na którym znalazła się fotografia

             kolejnej pisanki lipskiej (Fi.4828), a w 2019 roku , dwa znaczki ( w tym jeden beznominałowy A (Fi.4946-4947).

Obie emisje z FDC pokazane są na fot. 28

W 2020 roku Poczta Polska, z nieznanych powodów nie wprowadziła do obiegu

żadnego znaczka wielkanocnego.

Natomiast po rocznej przerwie, 19 lutego 2021 roku,

ukazał się jeden znaczek na którym znalazła się fotografia pisanki podhalańskiej (Fi. 5126) (fot. 29)

Gdyby nie rysunki fragmentów parzenic góralskich na znaczku,

trudno było by się domyśleć, że to jajko zabarwione na kolor czerwony

zapewne z użyciem kory olchy albo liści czerwonego klonu, jest podhalańską pisanką.

Więcej światła na sprawę wnosi koperta FDC, a na niej ilustracja przedstawiająca scenę

śmigusa – dyngusa w gwarze góralskiej "polewacka"

w wykonaniu zespołu ludowego "Białodunajcanie" (fot.30)

             Poczta Polska w latach 2017- 2019 wydawała foldery wielkanocne,

podobnie jak w latach poprzednich, ale były one już skromniejsze pod względem zawartości merytorycznej,

pod względem graficznym i nieco mniej atrakcyjne.

             Rok 2022 przyniósł w emisjach wielkanocnych Poczty Polskiej przewrót iście kopernikański.

Po raz drugi w okresie 30 lat jako podstawowy temat znaczków przyjęto dzieła europejskiej

i polskiej sztuki sakralnej. Wielkość znaczków pozostała bez zmian to znaczy 25,5 x 31,5 mm

i wydano je jako znaczki beznominałowe (S), natomiast na ilustracjach pokazano postać

Chrystusa zmartwychwstałego. W 2022 roku, projektant znaczka Jarosław Ochendzan

wykorzystał fresk znajdujący się w kopule kaplicy Najświętszego Sakramentu katedry

w Rawenie we Włoszech (Fi. 5202) (fot.31)

Centralną część fresku zajmuje postać Jezusa. fresk przedstawia

Chwałę zmartwychwstałego Jezusa w otoczeniu Archaniołów. Autorem fresku

jest sławny barokowy malarz włoski Guido Reni (1575-1642).

               W kolejnym roku Poczta Polska wprowadziła do obiegu znaczek wielkanocny zaprojektowany

także przez Jarosława Ochendzana. Autor projektu wykorzystał zdjęcie fragmentu siedemnastowiecznego

ołtarza znajdującego się w kościele pod wezwaniem św. Jerzego w Dzierżoniowie.

Na fotografii jest postać zmartwychwstałego Chrystusa (Fi.5296) (fot.32).

                 Ostatni znaczek wielkanocny, z serii, w której wykorzystano sztukę sakralną, 

projektowany przez Jarosława Ochendzana, ukazał się w roku przestępnym czyli 2024

i został wprowadzony do obiegu pocztowego 29 lutego. Na znaczku jest fotografia płaskorzeźby

Chrystusa zmartwychwstałego z kościoła parafialnego

przy klasztorze zakonu franciszkanów w Katowicach – Panewnikach.

Tak jak w poprzednich latach Poczta Polska wydała kopertę FDC

z ilustracją przedstawiającą figurę Chrystusa (fot.33) i obszernym opisem znaczka.

                 W 2025 roku Poczta Polska emitowała dwa znaczki z rysunkami pary zajączków.

               Od kilku lat autorzy klubowej strony internetowej świąteczne życzenia ilustrowali widokówkami

i okolicznościowymi kartkami pocztowymi, pochodzącymi z kraju i zagranicy, na ogół z obiegu pocztowego,

tym razem do życzeń dołączamy kolekcje wielkanocnych emisji Poczty Polskiej.

               Wszystkim Kolegom Klubowym, Internautom, którzy śledzą nasza pracę,

wszystkim zadowolonym i krytycznie oceniającym naszą działalność składamy z okazji Świąt Wielkiej Nocy,

najserdeczniejsze życzenia , dobrych, radosnych Świąt,

spędzonych wśród najbliższych obfitujących w wiarę , nadzieję i miłość. WESOŁEGO ALLELUJA !

                                                                                                                              Jerzy Duda

                                                                                                                 Administrator Piotr

WIELKANOC NA POLSKICH ZNACZKACH POCZTOWYCH Cz.1

Szczegóły

Opublikowano: wtorek, 08, kwiecień 2025 10:50

   idą Święta, idą Święta, idą Święta, idą Święta

WIELKANOC

NA POLSKICH ZNACZKACH POCZTOWYCH

Cz.1

                       Wielkanoc jest najstarszym i najważniejszym świętem chrześcijańskim

           upamiętniającym zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa. Jest świętem ruchomym obchodzonym

           w pierwszą niedzielę po pierwszej wiosennej pełni księżyca. Taka zasada została przyjęta

           w 325 roku podczas Soboru Nicejskiego i zaakceptowana przez wszystkie kościoły

           chrześcijańskie wyznające Nicejskie Credo. Na tydzień przed Wielkanocą jest Niedziela

           Palmowa, która w 2025 roku wypada 13 kwietnia i która rozpoczyna Wielki Tydzień.

           W Wielki Czwartek odprawiana jest msza zwaną Krzyżma, kończąca czterdziestodniowy post

           W Wielki Piątek jest nabożeństwo wielkopostne o charakterze adoracyjnym , Droga krzyżowa

           (via crucis). Niedziela Wielkanocna rozpoczyna się od porannej mszy rezurekcyjnej.(z

           łąc. resurrectio zmartwychwstanie). Uroczystości trzydniowe stanowią Triduum Paschalne.

           W Niedzielę Wielkanocną papież udziela błogosławieństwa Urbi et Orbi(Miastu i Światu).

           Poniedziałek Wielkanocny nie ma specjalnego znaczenia w liturgii Kościoła, ma natomiast

           bogatą obrzędowość ludową.

                             Wielkanoc, (ang.Easter, fran. Paques, niem.Ostern, hiszp. Pascua) i poprzedzające

           wydarzenia, opisane w Biblii, były, od najdawniejszych wieków, inspiracją dla twórców,

           szczególnie miniaturzystów, grafików, malarzy i rzeźbiarzy. Tematy związane z Wielkanocą

           podejmowali malarze tej miary co Giotto di Bondone, Leonardo da Vinci, El Greco, Rafael

           Santi, Peter Paul Rubens, Albrecht Durer, znany głównie z miedziorytów i drzeworytów,

           Michał Anioł, a w Polsce m.in. Szymon Czechowicz Jan Matejko, Jacek Malczewski, Józef

           Mehoffer czy Jan Styka. Na przełomie XIX i XX wieku rozpoczęto wydawanie pocztówek do

           produkcji których wykorzystywano dzieła Mistrzów, a także wykorzystywano prace

          współczesnych artystów wzbogacające temat wielkanocny. Tematyka wielkanocna miała duże

           powodzenie u kolekcjonerów pocztówek. Nadszedł również czas na emitowanie znaczków

           pocztowych, na których projektanci wprowadzali temat Wielkanocy. Były to późne lata

           sześćdziesiąte XX wieku, a na znaczkach pojawiały się głównie ilustracje będące kopiami lub

           fragmentami dzieł dawnych mistrzów. Poczta Polska emisję znaczków o tematyce wielkanocnej

           rozpoczęła w 1995 roku od wydania czteroznaczkowej serii z ilustracjami pisanek czyli jajek

           barwionych, malowanych, ozdabianych przez wydrapywanie, oklejanych itp. w polskiej tradycji

           ludowej. Są one, w polskiej tradycji ludowej, trwałym symbolem Świąt Wielkanocnych, mało

           znanym na świecie, a w Polsce najbardziej rozpoznawalnym i wyrazistym. Można się

         dopatrywać   początku wydawania znaczków nieco wcześniej bowiem w 1977 roku , ukazał się

         znaczek, jeden z serii „Polskie zwyczaje ludowe”, przedstawiający scenę śmigusa – dyngusa,

         ale jest to efemeryda, a temat wielkanocny został bez kontynuacji.

                 Od 1995 roku projektantki i projektanci walorów wykorzystywali powszechnie znane symbole wielkanocne,

dzieła sztuki,

również ludowej, prezentowali na znaczkach pisanki, ludowe obrzędy uzyskując interesujące efekty

i wzbudzając zainteresowanie kolekcjonerów.

Warto przed zbliżającą się w roku 2025 Wielką Nocą zrobić chociaż krótki przegląd wydań

z możliwie krótkim opisem treści znaczka, dla spopularyzowania tego niezwykle ciekawego

i barwnego kolekcjonerstwa.

               13 marca 1995 roku Poczta Polska wprowadziła do obiegu czteroznaczkową serię pod

tytułem „Pisanki polskie” (Fi.3378 – 3381). Każdy ze znaczków przedstawia pisanki o zdobieniu

charakterystycznym dla danego regionu. (fot.1).

                   Na znaczkach są pisanki ze Śląska Opolskiego; z Podlasia; pisanki Opoczyńskie oraz pisanki Kurpiowskie.

Jeśli zatem przyjmiemy wspomniany rok, za początek emisji

o tematyce Wielkanocnej, realizowanej przez Pocztę Polską w Trzeciej Rzeczypospolitej,

to w obecnym roku obchodzimy skromny jubileusz 30- lecia tych wydań.

                           Kolejna seria znaczków ukazała się dopiero w 1997 roku. I to ona została uznana

         przez autorów Katalogu polskich znaków pocztowych Fischera, za początek wydań

         wielkanocnych wprowadzanych przez Pocztę Polską. Jest to czteroznaczkowa seria

         zatytułowaną „Wielkanoc” (Fi. 3488-3491) (fot.2).

         Projektantka znaczków M. Dziekańska sprowadziła Wielkanoc do tradycyjnych i

         powszechnie znanych obrzędów ludowych. Przejrzyste i udane graficznie rysunki

        przedstawiają sceny: a) para z palmami do święcenia; b) malowanie pisanek, c) święcenie

         pokarmów i d) śmigusa dyngusa. Atrakcyjności dodają postacie rysowane w strojach

         regionalnych.              

                           Od roku 1998 Poczta Polska kontynuowała   wydania o tematyce wielkanocnej

           Dwa znaczki projektu Andrzeja . Pągowskiego (Fi. 3551-3552)(fot.3)

             symbolizują zmartwychwstanie, z postacią wyłaniającą się z blasku poświaty oraz

             kompozycji złożonej z Krzyża i baranka z czerwoną chorągiewką nawiązujących do

             tajemnicy zmartwychwstania i będących symbolem zwycięstwa Chrystusa nad grzechem

             i śmiercią .

                             Od pierwszych dni roku 1999 na całym świecie rósł niepokój bowiem kończyło się

             kolejne tysiąclecie, a z nim powstawały katastroficzne wizje końca świata. Rozpowszechniano

             mrożące krew w żyłach przepowiednie o nadchodzących wydarzeniach, siejących

             spustoszenia w każdym zakątku świata, kosmicznej katastrofie i upadku cywilizacji.

             W takich niepewnych czasach, 5 marca 1999 roku Poczta Polska wprowadziła do obrotu

             czteroznaczkową serię (Fi.3600-3603) oraz wydała dwie koperty FDC na których

             zaprezentowano sceny z Pasji Chrystusa (fot.4 a,b).

             Są to dzieła malarskie z XIV wieku, w tym fragmenty Poliptyku Grudziądzkiego oraz obraz

             nieznanego malarza małopolskiego z XIV wieku. Na pierwszej kopercie FDC (a) znajdują się

             dwa znaczki przedstawiające „Modlitwę w Ogrójcu” i „Podniesienie krzyża” z Poliptyku

             Grudziądzkiego. Jest to późnogotycka malowana nastawa   ołtarzowa, na którą składają się

             obrazy tablicowe, pochodząca z kaplicy zamku krzyżackiego z Grudziądza. Obecnie znajduje

             się w Muzeum Narodowym w Warszawie. Ilustracja na kopercie przedstawia obraz malarza

             gdańskiego z ok. 1500 roku zatytułowany „Wjazd Chrystusa do Jerozolimy”. Na drugiej

             kopercie (b) znajdują się również dwa znaczki z których pierwszy jest reprodukcją obrazu

             nieznanego XIV wiecznego malarza małopolskiego, „Pieta z Tubądzina”. Drugi znaczek to

             reprodukcja kolejnego fragmentu Poliptyku Grudziądzkiego „Zmartwychwstanie”. Ilustracja

             na kopercie to reprodukcja obrazu Colijn (Colyn) de Cotera, niderlandzkiego malarza

             renesansowego działającego w Brukseli i Antwerpii, z ok. 1500 roku zatytułowanego

           „Ostatnia Wieczerza”. Jest to jedna z tablic Ołtarza Ukrzyżowania z Pruszcza Gdańskiego.  

             Napis Wielkanoc znajduje się na ilustracjach kopert FDC oraz na okolicznościowym

           datowniku przedstawiającym ukrzyżowanego Chrystusa w otoczeniu dwóch Marii.

                             Rok 2000 to był Wielki Jubileusz wejścia Kościoła katolickiego w III tysiąclecie ,

             zainicjowany przez św. Jana Pawła II. Jubileusz trwał od 24 grudnia 1999 roku do 6 stycznia

             2001 roku. Poczta Polska 24 marca 2000 roku wydała dwa znaczki projektu Agnieszki .

             Sobczyńskiej, na którym znalazł się rysunek Chrystusa w grobie oraz Chrystusa jako

             Pantokratora.(Fi.3663-3664) (fot. 5)

             Chrystus przedstawiony jest w pozycji siedzącej, na tronie z otwartym Pismem Świętym

             w lewej dłoni i uniesioną prawą ręką w geście błogosławieństwa. Oba znaczki mają napis

           „Wyznajemy Twoje zmartwychwstanie”. Wydano także kopertę FDC na której znalazł się

             rysunek baranka powtórzony na okolicznościowym datowniku.

                             Rok później Poczta Polska wydała dwa znaczki, wprowadzone do obiegu

           pocztowego 16.3.2001 roku, zaprojektowane, przez znanego ilustratora książek Macieja

           Jędrysika, w konwencji średniowiecznego witrażu (Fi. 3733-3734)(fot.6).

             Na znaczkach znalazły się rysunki przedstawiające scenę przybycia trzech niewiast do grobu

           zmartwychwstałego Chrystusa oraz zmartwychwstały Jezus Chrystus w otoczeniu

           apostołów. Ilustracje kopert FDC stanowią fragmenty odpowiednich zapisów z Nowego

            Testamentu.

                             W 2002 roku dwa znaczki wydane przez Pocztę Polską z okazji Świąt

           Wielkanocnych wzbudziły dość powszechne zainteresowanie, zarówno ze względu na

           wymiary, znacznie większe niż wcześniej wydanych znaczków, oraz na tematy obu znaczków.

           Na jednym znaczku znalazł się rysunek fragmentu bogato zdobionej palmy wielkanocnej, a na

           drugim stado żółciutkich kurcząt (Fi. 3808-3809). Na kopercie FDC rysunek przedstawiał

           przekrojone jajko ugotowane na twardo.(fot.7).

                             W Niedzielę Palmową wierni radośnie witają gałązkami palmowymi Chrystusa Króla

             tak jak to było podczas wjazdu do Jerozolimy. Powiewając gałązkami palmowymi i wołając

           „Hosanna” oddawały hołd Zbawicielowi. Gałązki palm – powiada św. Augustyn – są znakami

             uwielbienia, które głoszą zwycięstwo, gdyż Pan miał pokonać śmierć mocą swej śmierci, a

             przez zdobycz wojenną , która przypadła mu w udziale, gdy zawisł na krzyżu, zatriumfować nad

           szatanem, Księciem śmierci. Zwyczaj święcenia zielonych gałązek wprowadzono do liturgii

           kościelnej w XI wieku. Tradycja budowy palm wielkanocnych jest żywa i przerodziła się w

           konkursy na najwyższą i najpiękniejszą palmę. Konkursy odbywające się np. w Lipnicy

           Murowej od 1958 roku czy w Rabce Zdroju mają już swoją historie i przyciągają ,corocznie

           tłumy widzów.

                                W 2003 roku Poczta Polska na Święta Wielkanocne wydała dwa znaczki,

           wprowadzone do obiegu 28 marca. Na obu znaczkach przedstawiono rzeźby ludowe. Są to:

           Chrystus Frasobliwy i Chrystus Zmartwychwstały z chorągwią (Fi. 3893-3894) (fot.8)

             W ikonografii chrześcijańskiej Chrystus Frasobliwy przedstawiany jest w pozycji siedzącej,

             z podpartą głowa i koroną cierniową. Na kopercie FDC podkreślona został ludowość rzeźb

             rysunkiem wiejskiej chaty krytej słomą.

                               W kolejnych pięciu   latach, to jest od 2004 do 2008 roku, nastąpiły emisjach

           znaczków zmiany. Przede wszystkim w latach 2004-2006 nastąpiło zmniejszenie

           rozmiaru znaczków wydawanych z okazji Świąt Wielkanocnych. Tematy znaczków są bardziej

           skierowane na młodego człowieka, bowiem są ilustracjami przedstawiającymi zabawki

           używane zarówno do święconego jak i do umajenia stołu na którym podano świąteczne

           śniadanie. Projektantki i projektanci tematykę wielkanocną postanowili potraktować

         symbolicznie, na ludowo, nieco infantylnie, ale atrakcyjnie pod względem graficznym.

                           W 2004 roku, znany polski grafik Tomasz Bogusławski zaprojektował dwa znaczki

           (Fi.3949-3450) (fot. 9)

           Na znaczkach znalazły się fotograficznie potraktowane widoki baranków; jednego

           wykonanego z piernika, a drugiego z cukru. Oba baranki robią wrażenie odpustowych.

                             Rok później, w 2005 roku, Poczta Polska wprowadziła dwa znaczki wielkanocne

           projektu Agnieszki Sobczyńskiej (Fi. 4021-4022) (fot.10).

           Są to rysunki kurczaka i zająca ukrywających się w bukietach tulipanów, które mogą pobudzić

           dziecięcą wyobraźni, chociaż niekoniecznie odnieść się do Świąt Wielkanocnych

                             Kolejne znaczki w kolejnym roku to jest w 2006, są już znacznie lepiej osadzone

         w temacie wielkanocnym bowiem na jednym znaczku widać malarsko potraktowane panny

         w strojach ludowych niosące wielkanocne palmy, a na drugim znaczku scenę ze śmigusa –

         dyngusa z widokiem kaskady wody wylewanej zapewne na przyłapana „ofiarę

         Fi. 4086-4087) (fot.11)

       A to że są to zabawy ludowe, projektantka Agnieszka Sancewicz potwierdziła na kopercie FDC

       rysunkiem wiejskiej chaty krytej słomą z przydomowym ogródkiem z malwami.

                          W 2007 roku Poczta Polska wróciła do nieco większego wymiaru znaczków i

       wyemitowała dwa znaczki wielkanocne z fotografiami wyrobów polskiego rękodzieła

       artystycznego w postaci zabawek przedstawiających kurę i baranka (Fi. 4151- 4152).

         Przedmioty rękodzielnicze były wyrabiane z drewna, mosiądzu, skóry, wikliny, słomy itp. i

         sprzedawane głównie w sklepach dawnej firmy CEPELIA. Na znaczkach pokazany jest kura

         wykonana z pisanki być może zrobionej z drewna oraz baranek wykonany prawdopodobnie

         z wiórów drewnianych. Oba znaczki uzupełnione są fotografią świątecznego zestawu; pisanki

         i palemka na kopercie FDC (fot. 12)

                     W roku 2008 Poczta Polska wprowadziła do obiegu dwa znaczki zaprojektowane przez

           M. Dąbrowską przedstawiające pisanki (Fi.4200-4201)(fot.13)

               Znaczki ułożone obok siebie robią wrażenie fragmentu większej całości, jakiejś tacy

                przykrytej gustowną serwetą, na której ułożono wiele pisanek o różnorodnych zdobieniach.

               Na znaczkach widocznych jest sześć pisanek, z czego trzy tylko fragmentarycznie.

                               W 2009 roku Wielkanoc przypadała 12 kwietnia (niedziela) i 13 kwietnia

               (poniedziałek). Poczta Polska wprowadziła do obiegu znaczki o tematyce wielkanocnej

             1 kwietnia w dzień znany jako Prima Aprilis. Malkontenci narzekali, że to zbyt późno bo

               trzeba było się spieszyć z wysyłką życzeń świątecznych. A na znaczkach zaprezentowano

             dwa wybitne dzieła malarza określanego mianem geniusza baroku.(Fi. 4267-4268) (fot.14).

               Autorem dzieł był Szymon Czechowicz (1689-1775). Urodzony w Krakowie przez 20 lat

               pozostawał w Rzymie studiując od 1710 roku w słynnej Akademii św. Łukasza. Po powrocie

               w 1730 roku do kraju zyskał wyjątkową renomę. Malował na zamówienia Możnowładców,

               biskupów i zakonów, a prace wykorzystywano do wystroju kościołów. Zaprezenytowane na

               znaczkach dzieła to „Zmartwychwstanie” pochodzące z 1758 roku i „Złożenie do grobu”

             malowane przed 1731 roku.

                                Poczta Polska wydała także folder, który zawiera kopertę o wymiarach

               230x160 mm oraz składaną kartkę z życzeniami na okładce, a wewnątrz znaczki oraz

               kopertę FDC (fot.15).

   cdn.

                                                                                                                                     Jerzy Duda

                                                                                                                       Administrator Piotr