Pocztowe wykorzystanie znaczków z widokiem Wawelu, wydanych przez Pocztę Polską w latach 1925 i 1926 (Fi.210 i 214). Część 39.
- Szczegóły
- Opublikowano: czwartek, 22, luty 2024 16:10
Pocztowe wykorzystanie znaczków
z widokiem Wawelu, wydanych przez Pocztę Polską w latach 1925 i 1926
(Fi.210 i 214).
Część 39.
Autorzy cyklu , wierni klubowemu hasłu; „Kraków – filatelistów obowiązek” , prezentowali w kolejnych jego częściach, przykłady pocztowego wykorzystania znaczków, które mają wyjątkowe znaczenie dla zbioru poświęconego Krakowowi. Chodzi o pierwsze znaczki o motywie krakowskim, wydane z niepodległej Polsce, emitowane przez Pocztę Polską, na których pokazano zespół monumentalnych, budowli, najsławniejszych w kraju i na świecie. Znaczki wydano w okresie, w którym podstawową formą kontaktu międzyludzkiego na odległość był list, pismo – słowo pisane- wysyłane w kopercie za pośrednictwem instytucji, która posiadała wówczas w Polsce prawie trzystusiedemdziesięcioletnią tradycję, to znaczy Pocztę - zapoczątkowaną przez króla Zygmunta Augusta w Krakowie. Znaczki Fi.210 i Fi.214 wydano w wielomilionowych nakładach, wzbudziły zasłużone zainteresowanie kolekcjonerów, ze względu na technikę realizacji – typografia – rodzaje wykorzystanego papieru, ząbkowanie oraz kolorystykę, ale przede wszystkim stały się pożądanym obiektem użytkowników poczty. To dzięki nim świat dowiedział się o znaczku wydanym w Polsce i to przez Pocztę Polską, dowiedział się o ciekawej budowli w kraju, którego jeszcze nie tak dawno nie było na mapach Europy, a która „zasłużyła” aby znaleźć się na znaczku pocztowym. To dzięki nim, także, nawiązano kontakty międzynarodowe, a kolekcjonerzy mieli okazję zainteresować się znaczkami wydanymi przez Pocztę Polską.
Nasze zainteresowanie od dawna skupia się, nie tyle na znaczkach, ile na pocztowym ich wykorzystaniu, a więc na całościach pocztowych ofrankowanych wybranymi znaczkami, a także na znaczkach zdjętych z przesyłek, które przeszły drogę pocztową, a na znaczkach zachowały się odciski datowników świadczące o miejscu i terminie nadania przesyłek. Interesują nas zatem znaczki stemplowane, którym zbieracze i kolekcjonerzy poświęcają coraz mniej czasu i których ceny katalogowe oscylują wokół wartości monet, które zapewne w nieodległym czasie zostaną usunięte z obiegu.
Jest jeszcze jedno zagadnienie, któremu poświęcamy coraz więcej czasu. Jest to próba usystematyzowania opisu całości pocztowych, a także opracowanie typologii „zagospodarowania” powierzchni koperty. Być może na ich podstawie można byłoby dokonywać ocen i przeprowadzać wartościowanie walorów na potrzeby i użytek kolekcjonerów. Opracowanie typologii „zagospodarowania„ powierzchni koperty z uwzględnieniem znaczków stanowiących opłatę za usługę pocztową, jest zadaniem bardzo trudnym. Wybór znaczków, ich układ na kopercie, rozmieszczenie, wkomponowanie w istniejące napisy, nalepki i tp. uzależnione było od wielu czynników zewnętrznych (np. dostępność znaczków), a przede wszystkim od nadawcy. Tyle informacji ogólnych.
Znaczki z widokiem Wawelu, pochodzące z wydania zwyczajnego i emitowane przez władzę uprawnioną na danym obszarze i w danym czasie do zarządzania pocztą, służyły jako pokwitowanie pobranej opłaty i dowód zobowiązania się poczty do określonego przepisami świadczenia z zakresu doręczania przesyłek. Były zatem wykorzystywane powszechnie do frankowania przesyłek pocztowych zarówno w obrocie krajowym jak i w obrocie zagranicznym, zgodnie z obowiązującymi taryfami. Opłatę przesyłki mógł stanowić jeden znaczek naklejony na stronie adresowej, zgodnie z zasadą przyjętą w ordynacji pocztowej, lub na stronie verso (frankatura pojedyncza), mogła to być wielokrotność znaczka (frankatura wielokrotna) przy czym mogły one być naklejone w części na stronie recto w części na stronie verso. Opłatę przesyłki mogły stanowić różnorodne znaczki wybrane z różnych serii (frankatura mieszana) o sumie nominałów odpowiadających wysokości obowiązującej taryfy pocztowej dla danej przesyłki.
Z usług poczty korzystały osoby prywatne oraz urzędy, firmy organizacje i tp. Nadawcy prywatni sporządzali korespondencję czyli listy, kartki, pisma urzędowe itp., a następnie przygotowywali przesyłki, które ekspediowali wykorzystując do tego pocztę. Przygotowanie i ekspedycja należały do nadawcy i od niego zależały; wybór koperty, znaczków oraz wszelkie sprawy związane z motywacją i koncepcją przesyłki. Za wszelkie rozwiązania formalne i estetyczne odpowiadał nadawca.
Z poczty korzystały również Sądy, urzędy, instytucje, firmy, różnego typu organizacje i tp. w których sprawą zarządzania korespondencją wchodzącą i wychodzącą zajmowały się wyspecjalizowane działy, komórki, zespoły i osoby. Sprawy zarządzania korespondencją regulowane były przepisami wewnętrznymi firmy. W szczegółach regulowano kopertowanie pism, dokumentów, materiałów reklamowych oraz przygotowanie do wysyłki to znaczy; naklejanie znaczków pocztowych czyli frankowanie przesyłek, sortowanie i na koniec zasady ekspedycji.
Różnice pomiędzy nadawcą indywidualnym, prywatnym, a nadawcą instytucjonalnym były tak duże, że przez dziesiątki lat całości pocztowe pochodzące z obiegu prywatnego nie były traktowane jako walory filatelistyczne, w odróżnieniu od nadawców instytucjonalnych, stawianych za wzór. Uważano bowiem, większość całości pocztowych z obiegu prywatnego miało inspirację filatelistyczną. Zdarzały się przesyłki ofrankowane seriami znaczków, znaczkami o najwyższych nominałach w serii o łącznej wartości znacznie przekraczającej aktualną taryfę. Tego typu sytuacje nie zdarzały się u nadawców instytucjonalnych, a jeśli to niezwykle rzadko. Na przesyłkach nadawanych indywidualnie występowały znaczki o różnej tematyce, a niekiedy o określonej tematyce, co wskazywało na świadomą segregacje znaczków stanowiących ofrankowanie przesyłki. W przypadku nadawców instytucjonalnych skrzętnie pilnowano frankowania zgodnego z obowiązującą taryfą, wykorzystywano zasoby znaczków obiegowych, zakupywanych hurtowo w urzędzie pocztowym, o niskiej estetyce i mało ciekawym rysunku dla kolekcjonerów. Naklejanie znaczków, w sytuacji dużej liczby korespondencji firmowej, odbywało się rutynowo i nie wymagało dodatkowych instrukcji.
Opisana sytuacja jest oczywiście pewnym uogólnieniem problemów, istnieje wiele wyjątków i doświadczeń, które w znaczący sposób je modyfikują. Potwierdzają to przykłady całości pocztowych, które prezentujemy na kolejnych fotografiach.
Wybrano zespół 17 całości pocztowych w tym 13. w kopertach na ogół o standardowych, o niewiele różniących się wymiarach oraz czterech niestandardowych o większych wymiarach. Są to całości pochodzące głownie z obiegu zagranicznego ofrankowane przede wszystkim znaczkami Fi.210 i Fi.214. Zespół całości jest podzielony na 4 grupy: a/ korespondencja indywidualna (5 całości), b/korespondencja sądowa, adwokacka (4 całości), c/ korespondencja firmowa (5 całości) oraz d/ korespondencja bankowa (3 całości). Istotne jest również to, że wszystkie przesyłki wysłane zostały z Urzędów Pocztowych zlokalizowanych w Krakowie o czym świadczą odbitki datowników nadawczych, kasujących znaczki.
Grupa a)
Fot.1 Koperta przesyłki listowej, prywatnej, zagranicznej poleconej z erką w postaci odbitki
pieczątki w kolorze czerwonym i odręcznie wpisanym numerem, wysłanej z Urzędu
Pocztowego Kraków 1 w dniu 24.2.1928 do Lundenburgu (miasto Brzesław w
Czechach w kraju południowomorawskim). Przesyłka jest ofrankowana dwoma
znaczkami Fi.214 i 192 o łącznej wartości 90 groszy zgodnie z taryfą.
Fot.2 Koperta przesyłki listowej, prywatnej, zagranicznej wysłanej z Urzędu Pocztowego
Kraków 2 w dniu 16 VI 1926 roku do Kotki (jedno z większych miast lezące w
południowej Finlandii nad Zatoką Fińską). Przesyłka jest ofrankowana trzema
znaczkami w tym dwoma Fi.210 oraz 205 (znaczek dopłaty na bezrobotnych na
przesyłkach krajowych obowiązujący w 1925 roku ) o łacznej wartości 30 groszy.
Przesyłka dotarła do adresatki 21 VII 1926 roku o czym świadczy odbitka datownika
odbiorczego.
Fot. 3 a, b Koperta (jedna z niestandardowych) o wymiarach 140 x 73 mm przesyłki
listowej, prywatnej, zagranicznej wysłanej z Urzędu Pocztowego Kraków 1, w dniu
2.8.1926 roku do USA. Przesyłka jest ofrankowana 4. znaczkami w tym parką
znaczków Fi.210 i dodatkowo jednym Fi.210 oraz Fi. 208 o łącznej wartości 50 groszy.
Ofrankowanie jest podzielona na stronę adresową (recto) i stronę verso.
Fot 4 a,b Koperta przesyłki listowej, prywatnej, zagranicznej, poleconej z erką w postaci
odbitki pieczątki w kolorze czarnym z odręcznie wpisanym numerem, wysłanej
z Urzędu Pocztowego Kraków 2, w dniu 23 V 1928 roku do Szwajcarii. Nadawca
zrezygnował z naklejania znaczków na stronie adresowej, frankując przesyłkę na
stronie verso (b). Przesyłka jest ofrankowana sześcioma znaczkami w tym dwoma
parkami – pozioma Fi.210 oraz pionową Fi.211 oraz dodatkowo dwoma znaczkami
Fi.210 o łącznej wartości 1,00 zł. Przesyłka dotarła do adresata 25 V 1928 roku o
czym świadczy odbitka datownika odbiorczego.
Fot. 5 Koperta przesyłki listowej, prywatnej, zagranicznej wysłanej z Urzędu Pocztowego
Kraków 2, w dniu 3.2.1926 roku do Szwajcarii. Przesyłka jest ofrankowa parka
pozioma znaczków Fi.210.
Grupa b)
Fot. 6 Koperta przesyłki z Zespołu adwokackiego wysłanej z Urzędu Pocztowego
Kraków 2, w dniu 10.1.1928 roku do Wiednia. Przesyłka jest ofrankowana dwoma
znaczkami Fi.210 oraz 241 o łącznej wartości 40 groszy.
Fot.7 Koperta firmowa przesyłki z Zespołu adwokackiego wysłanej z Urzędu Pocztowego
Kraków 2, w dniu 10.8.1926 roku do Wiednia. Przesyłka jest ofrankowana dwoma
znaczkami w tym Fi.210 oraz 209 z górnym marginesem o łącznej wartości 25 groszy.
Fot.8 a,b Dwie koperty przesyłek Sądowych miejscowych, wysłane z Zespołów
adwokackich w Krakowie, do Okręgowego Sądu Cywilnego w Krakowie. Przesyłki
listowe, polecone z erkami w postaci odbitek pieczątek w kolorze czerwonym i
odręcznie wpisanymi numerami wysłane z Urzędu Pocztowego Kraków 1 w dniu 14
VIII 1925 (a) i 29 VIII 1925 (b). Przesyłki ofrankowane znaczkami Fi.210 w postaci
czteroznaczkowego paska w przypadku pierwszej przesyłki i czterech znaczków
Fi.210 w tym parki pionowej w przypadku drugiej przesyłki.
Grupa c)
Fot. 9 a,b Koperta firmowa krakowskiej firmy „Grafika”, przesyłki listowej, zagranicznej,
poleconej z erką w postaci odbitki pieczątki w kolorze czarnym i odręcznie
wpisanym numerem wysłana z Urzędu Pocztowego Kraków 4 w dniu 24.8.1926 do
Niemiec. Przesyłka jest ofrankowana 10. znaczkami w tym trzema znaczkami
Fi.210, sześcioznaczkowym blokiem znaczków Fi. 205 oraz Fi.209 naklejonym na
stronie adresowej. Pozostałe znaczki znajdują się na stronie verso (b).
Fot. 10 a,b Koperta firmowa, krakowskiej firmy „M. Finker i Spira”, przesyłki listowej,
zagranicznej, poleconej z erką w postaci nalepki w kolorze czerwonym
z wydrukowanym numerem, wysłanej z Urzędu Pocztowego Kraków 7,
w dniu 4 IV 1927 roku do Anglii. Przesyłka jest ofrankowana dwoma
trzyznaczkowymi paskami pionowymi Fi.210 z tym, że jeden jest z marginesem
prawym i liczbami rozrachunkowymi. Oba paski znajdują się na stronie verso (b).
Łączna frankatura wynosi 90 groszy i jest zgodna z taryfą.
Fot. 11 Ilustrowana koperta firmowa, krakowskiej firmy „Multum” przesyłki listowej,
zagranicznej wysłanej z Urzędu Pocztowego Kraków 3 w dniu 8.6.1927 do Niemiec.
Przesyłka jest ofrankowana dwoma parkami znaczków Fi.210 i Fi.207 o łącznej
wartości 40 groszy.
Fot.12 Koperta firmowa, krakowskiej firmy „A.Holzer” z dwujęzycznym nadrukiem
„polecony” przesyłki listowej, zagranicznej wysłanej z Urzędu Pocztowego Kraków 1,
w dniu 17.10.1927 roku do Bienne (największe dwujęzyczne miasto w Szwajcarii).
Przesyłka jest ofrankowana parka pionową znaczków Fi.214 na stronie verso (b).
Fot.13 a, b Ilustrowana koperta firmowa, firmy „Chemimeta” o wymiarach 175 x 136 mm,
przesyłki listowej, zagranicznej, ekspresowej (naklejka) wysłanej z Urzędu
Pocztowego Kraków 1, w dniu 26.6.1930 roku do Szwajcarii. Przesyłka jest
ofrankowana jednym znaczkiem Fi.214 orza czteroznaczkowym blokiem z dolnym
marginesem znaczków Fi.238 o łącznej wartości 2,40 zł. Adresat otrzymał przesyłke
28 VI 1930 roku.
Grupa d)
Fot. 14 Dwie koperty firmowe Powszechnego Banku Związkowego w Polsce S.A., Zakładu
Głównego w Krakowie o wymiarach 174 x 130 mm, przesyłek listowych,
zagranicznych, poleconych z erkami w postaci odbitek pieczątek w kolorze
czerwonym z odręcznie wpisanymi numerami, wysłanymi z Urzędu Pocztowego
Kraków 1, w dniu 1.4.1927 oraz 7.2.1926 do Niemiec oraz Szwajcarii. Obie
przesyłki są ofranowane znaczkami Fi.210 oraz Fi..190 (jedna koperta) oraz Fi.192
(druga koperta).
Fot. 15 a, b Koperta firmowa Banku Zachodniego Oddziału w Krakowie o wymiarach jak na
fot.14, przesyłki listowej, zagranicznej, poleconej z erka w postaci odbitki pieczątki z
odręcznie wpisanym numerem, wysłanej z Urzędu Pocztowego Kraków 1,
w dniu 5.7.1929 do Lyonu. Przesyłka jest ofrankowana wyjątkowym zestawem
znaczków, a mianowicie; pozioma parka Fi.210 oraz dwoma znaczkami Fi.214 (b)
o łącznej wartości 1,10 zł zgodnie z taryfą.
Przypomnieliśmy, z poprzednich części, oraz zaprezentowaliśmy nowo pozyskane całości pocztowe ofrankowane znaczkami Fi.210 i 214 szczególnie te, które były ekspediowane z Urzędów Pocztowych znajdujących się w Krakowie. Jak widać oba znaczki były wykorzystywane przez Krakowian, użytkowników poczty, a także przez firmy krakowskie. Temat związany z pocztowym wykorzystaniem „znaczków krakowskich „ jest interesujący i wymaga kontynuowania . Jednak coraz trudniej zdobywać walory z okresu II Rzeczypospolitej. Sądzimy jednak, że wielu naszych Kolegów, Członków Klubu i zainteresowanych naszymi propozycjami Internautów posiada w zbiorach takie walory. Dlatego raz jeszcze zwracamy się z prośba o ich udostępnianie.
Na tą chwilę zawieszamy kontynuowanie cyklu, aż do czasu pozyskania kolejnych walorów i włączenia się szerszej grupy Kolegów do naszych klubowych działań.
Jerzy Duda
Administrator Piotr
Pocztowe wykorzystanie znaczków z widokiem Wawelu, wydanych przez Pocztę Polską w latach 1925 i 1926 (Fi.210 i 214). Część 38
- Szczegóły
- Opublikowano: poniedziałek, 05, luty 2024 09:28
Pocztowe wykorzystanie znaczków
z widokiem Wawelu, wydanych przez Pocztę Polską w latach 1925 i 1926
(Fi.210 i 214).
Część 38
Dnia 27.10.1926 rokuMinisterstwo Przemysłu i Handlu wprowadziło do obiegu pocztowego, znaczek o tym samym rysunku co znaczek Fi.210 ale w kolorze niebieskim i o nominale 40 groszy. Przypominamy, że znaczki z widokiem Wawelu, przedstawionym od północnego zachodu, zaprojektował grafik z Państwowych Zakładów Graficznych. Pomocne w przygotowywaniu projektu znaczka były: fragment widoku Krakowa umieszczony w Planie Kołłątajowskim zatytułowanym Planta miasta Krakowa z przedmieściami roku MDCCLXXXV zrobiona, wykonanym w latach 1787 – 1785 na zlecenie ówczesnego rektora Akademii Krakowskiej Hugona Kołłątaja i obraz Jana Nepomucena Głowackiego z ok. 1847 roku przedstawiający widok Wawelu od tej właśnie strony.
Znaczki wprowadziło Ministerstwo Przemysłu i Handlu, bowiem w 1923 roku, ze względów oszczędnościowych, zlikwidowano Ministerstwo Poczt i Telegrafów, utworzone dekretem Naczelnika Józefa Piłsudskiego z dnia 5 lutego 1919 roku. Jak się okazało likwidacja ministerstwa negatywnie wpłynęła na rozwój usług pocztowych ale i szeroko rozumianą komunikację w Rzeczypospolitej. Dopiero w marcu 1928 roku utworzono państwowe przedsiębiorstwo Polska Poczta, Telegraf i Telefon.
Nakład znaczka Fi.214 wyniósł łącznie 28 970 000 sztuk. Druk zamawiany był 6 razy i po każdym zamówieniu drukowano go od 3,1 mil. do ponad 6 mil. sztuk każdorazowo. Znaczek miał ważność obiegową do 1.06. 1936 roku.
Od 1.9.1926 roku weszła na terenie Rzeczypospolitej nowa taryfa pocztowa, która przewidywała opłatę za list zamiejscowy, o wadzę od 20 – 250 gramów, w obrocie krajowym opłatę w wysokości 40 groszy czyli równą nominałowi znaczka Fi.214. Nominał znaczka odpowiadał również opłacie za list do 20 gramów w obrocie zagranicznym. W obrocie zagranicznym opłata za polecenie wynosiła 40 groszy, a pospieszne doręczenie kosztowało 80 groszy.
Kolejna zmiana taryfy nastąpiła 1.12.1927 roku. Nominał znaczka Fi.214 odpowiadał tylko opłacie za polecenie listu w obrocie krajowym. Natomiast od 1.4.1929 roku znaczkiem o nominale 40 groszy można było opłacić list do 20 gramów wysyłany do Austrii, CSR, Rumunii i Węgier. Zmiana nastąpiła 1.7.1931 roku.
Na kolejnych fotografiach prezentujemy znaczki Fi.214 z czytelnymi odbitkami datowników nadawczych pozwalających na identyfikację Urzędu Pocztowego oraz daty nadania przesyłki.
Na początek widoki dwóch wycinków z przesyłek pocztowych.
Fot.1 Trzyznaczkowy pasek pionowy znaczka Fi.214 na wycinku z przesyłki nadanej
w Urzędzie Pocztowym Łódź 4, w dniu 7 XI 1932 roku. Datownik dwuobrączkowy
o średnicy 28 mm z mostkiem i data pisana liczbami rzymskimi. Obok wycinek
z przesyłki pocztowej, na którym jest parka pozioma z lewym marginesem i liczbą
rozrachunkową znaczka Fi.214. Przesyłka była nadana w Urzędzie Pocztowym Zator
w dniu 21 IV 1932 roku.
Na fotografiach 2 a,b,c,d,e oraz 3 przykłady znaczków stemplowanych zdjętych
z przesyłek pocztowych nadanych w Urzędach Pocztowych miast o różnej wielkości.
Fot. 2 Dziewiętnaście znaczków ( w jednym przypadku parka pozioma) zdjętych z przesyłek
Pocztowych z datownikami dwuobrączkowymi o średnicy 28 mm oraz z mostkami,
stosowanymi w Urzędach Pocztowych:
a) rząd górny: Warszawa 25, w dniu 5 VIII 1933 roku, Warszawa 20, (parka pozioma)
w dniu 29 XII 1933 roku, Maków Mazowiecki, w dniu 19 XII 1933.
b) rząd 2.: Łódź 4, w dniu 7 XI 1933 roku (dwa znaczki), Opatów Kielecki, w dniu
26 VI 1933 roku
c) rząd 3. :Rymanów, w dniu 8 II 1932 roku, Staszów, 12 II 1930 roku, Otwock,
w dniu 11 II 1933 roku, Pacanów, w dniu (?).
d) rząd 4. : Błażowa, w dniu 12 IX 1935 roku, Katowice Dworzec, w dniu 13 XI 1926
roku, Brześć Kujawski, w dniu 25 V 1934 roku, Dobra k/Turka,
w dniu 30 (?) 1935 roku.
e) rząd dolny: Wróblik Szlachecki, w dniu 6 IX (?), Toruń, w dniu 19.9.1932 roku,
Nakło nad Notecią, w dniu16 XI 1932 roku, Płock, w dniu 6 III 1934 roku.
Daje się zauważyć, że datowniki o średnicy 28 mm, odciśnięte na znaczkach Fi.214 wychodzą poza obręb rysunku znaczka, a nawet nie mieszczą się w polu znaczka. Ale w niektórych Urzędach Pocztowych stosowano datowniki o średnicy 24 mm. Przykład jest widoczny na znaczku fot.2 e, rząd dolny. Datownik był stosowany w Urzędzie Pocztowym Płock. Jak się okazuje datowniki o takim wymiarze stosowane były również w Urzędach Pocztowych innych miast. Na fot. 3 są pokazane kolejne przykłady.
Fot. 3 Przykłady znaczków Fi.214 z odciśniętym datownikiem dwuobrączkowym
z mostkiem lub poprzeczką o średnicy 24 mm. Od lewej; datownik stosowany
w Urzędzie Pocztowym Łowicz, w dniu 26.8.1935 roku, w Urzędzie
Pocztowym Gdynia, w dniu 26 XII 1933 roku, w Urzędzie Pocztowym
Opatów Kielecki (dwa znaczki) w dniu 7 IX 1933 roku.
Do ciekawszych fragmentów zbioru datowników odciskanych na znaczkach Fi210 i Fi.214 zaliczyć trzeba znaczki stemplowane datownikami używanymi w Urzędach Pocztowych miejscowości znajdujących się na kresach. Terminem „kresy” w II Rzeczypospolitej określano ziemie położone między linią rzeki Bug, a wschodnią granicą Rzeczypospolitej. Głównymi miastami kresowymi były Lwów i Wilno. Po II wojnie światowej i zmianach granic Polski, wschodnie tereny II Rzeczypospolitej znalazły się w ZSRR. W okresie Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, termin „kresy” był zakazany, a w jego miejsce pojawiały się określenia „zachodnia Białoruś” i „zachodnia Ukraina”. Idea Kresów miała dużą siłę oddziaływania w okresie II Rzeczypospolitej i jest do dzisiaj silnie zakorzeniona w polskiej kulturze. Dlatego, jak sądzimy, wśród kolekcjonerów pojawiła się tendencja do zbierania zarówno całości pocztowych, które jako przesyłki nadawane były w Urzędach Pocztowych zlokalizowanych w miejscowościach leżących na kresach jak i znaczków stemplowanych z odciśniętymi datownikami stosowanymi w Urzędach Pocztowych miast zaliczonych do kresowych w okresie pocztowej ważności tych znaczków (Fi.210 od 5.5. 1925 roku do 1.5. 1933 roku; Fi.214 od 27.10.1926 roku do 1.6. 1936 roku).
W poprzednich częściach cyklu pokazaliśmy szereg przykładów całości pocztowych, które wysłano ze wspomnianych terenów, a obecnie prezentujemy przykłady znaczków stemplowanych Fi.210 i Fi.214 z datownikami Urzędów Pocztowych wybranych miejscowości znajdujących się na kresach.
Na fotografiach przedstawiamy znaczki Fi.210 i 214 stemplowane datownikami Urzędów Pocztowych z głównych miast kresowych to znaczy Lwowa oraz Wilna. Kolejne znaczki stemplowane są datownikami stosowanymi w Urzędach Pocztowych miast liczących, w okresie międzywojennym, powyżej 20 tyś. Mieszkańców. Zaliczają się do tej grupy takie miasta jak; Stanisławów obecnie Iwano-Frankiwsk, Kołomyja, Równe Wołyńskie, Stryj, Tarnopol, Sambor, Kowel. Kolejna grupa to miasta liczące poniżej 10 tys. Mieszkańców . Zaliczały się do niej miasta m.in.; Rohatyń, Sokal, Buczacz, Radziechowice, Bóbrka, Rudki i Kopyńczyce.
Pokazujemy również znaczki stemplowane datownikami stosowanymi w Urzędach Pocztowych znanych uzdrowisk, w tym; Truskawiec i Zaleszczyki.
Na zakończenie przykłady znaczków stemplowanych datownikami Urzędów Pocztowych znajdujących się w osiedlach typu miejskiego ( z których część była dawniej miastami) takich jak np. Tłuste i Zabłotów.
Poza Wilnem, wszystkie wymienione miejscowości, leżą na terenie dzisiejszej Ukrainy, mają swoje ukraińskie nazwy i znajdują się w różnych obwodach np. lwowskim, tarnopolskim, iwanofrankiwskim, czortkowskim.
Fot. 4 Znaczki stemplowane datownikami stosowanymi w Urzędach Pocztowych;
Lwów 1, Lwów 5 , Lwów 3 oraz Wilno 2.
Fot.5 Znaczki stemplowane w Urzędach Pocztowych; Stanisławów 1, Kołomyja 1,
Równe Wołyńskie 1, Stryj 1, Tarnopol, Sambor, Kowel 1.
Fot. 6 Znaczki stemplowane w Urzędach Pocztowych: Rohatyń, Sokal, Buczacz,
Radziechów, Bóbrka, Rudki, Kopyczyńce.
Fot. 7 Znaczki stemplowane w Urzędach Pocztowych: Zabłótów, Tłuste,
Truskawiec, Zaleszczyki.
Zainteresowanych kolekcjonowaniem znaczków stemplowanych, także znaczków stemplowanych o motywach krakowskich, prosimy o kontakt.
Jerzy Duda
Administrator Piotr
LESŁAW SCHMUTZ
- Szczegóły
- Opublikowano: poniedziałek, 29, styczeń 2024 12:37
LESŁAW SCHMUTZ
(1.8.1934 Kamionka Strumiłowa – 24.1.2024 Kraków)
Członek Honorowy Polskiego Związku Filatelistów, wyróżniony dwukrotnie
Statuetką „Prymus” oraz Medalem im. Jana Witkowskiego przyznawanym
przez niemieckie Stowarzyszenie Kolekcjonerów Znaczków Polskich „Argo Polen”.
Wybitny ekspert z dziedziny polskich znaków pocztowych. Członek Kolegium
Ekspertów PZF. Wystawca eksponatów o unikatowym znaczeniu dla polskiej
filatelistyki, prezentowanych na światowych wystawach filatelistycznych. Autor
wielu prac badawczych, artykułów drukowanych w prasie krajowej i zagranicznej,
dotyczących zagadnień fałszerstw znaków pocztowych. Przewodniczący Komisji
Historyczno-Badawczej Okręgu Krakowskiego i Rzeszowskiego. Członek Polskiej
Akademii Filatelistyki, a od 2004 roku Europejskiej Akademii Filatelistyki.
W zmarłym straciliśmy wybitnego znawcę polskich znaków pocztowych, eksperta
i nauczyciela przyszłych ekspertów, także życzliwego Kolegę, udzielającego się
w życiu klubowym i stowarzyszeniowym.
Pozostanie w naszej wdzięcznej pamięci.
Członkowie Okręgu Małopolskiego PZF
i Klubu „Cracoviana”.
Pocztowe wykorzystanie pierwszych znaczków polskich z widokiem Wawelu, wydanych przez Pocztę Polską w latach 1925 i 1926 (Fi.210 i 214). Część 37
- Szczegóły
- Opublikowano: środa, 24, styczeń 2024 13:21
Pocztowe wykorzystanie pierwszych znaczków polskich
z widokiem Wawelu, wydanych przez Pocztę Polską w latach 1925 i 1926
(Fi.210 i 214).
Część 37
Jeden z naszych klubowych Kolegów wspomniał przyjaciela, znanego filatelistę, który przy różnych okazjach powtarzał, że największą przyjemność sprawia mu obcowanie z „całością pocztową” oraz znaczkiem stemplowanym pochodzącym z przesyłki pocztowej, na którym jest czytelnie odciśnięty datownik nadawczy. Urzekały go trzy sprawy – jak mówił – estetyka przesyłki, głównie koperta, którą „zagospodarowywał” nadawca , sumienność i staranność urzędnika pocztowego w odciskaniu datownika oraz dbałość listonosza o możliwie najlepszy stan przesyłki. Ale było to wtedy, kiedy poczta była Pocztą, a znaczek pocztowy, znaczkiem służącym do opłacenia przesyłki który, według nestora krakowskich filatelistów Stanisława Miksteina , ...jest drukiem ścisłego zarachowania w postaci naklejki, wydany przez władzę uprawnioną na danym obszarze i w danym czasie do zarządzania pocztą, oraz służy jako pokwitowanie pobranej opłaty i dowód zobowiązania się poczty do określonego przepisami świadczenia z zakresu doręczenia przesyłki.
Pierwsze lata działalności Poczty Polskiej, po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku, można w zasadzie zaliczyć do okresu, w którym realizowano cel poczty i starano się przestrzegać zasad dotyczących emisji znaczków pocztowych oraz usług pocztowych. Na stronie internetowej pokazywaliśmy przykłady walorów spełniających zasady „dobrej poczty”. Należy również zwrócić uwagę na znaczki stemplowane pochodzące z obiegu pocztowego znajdujące się na wycinkach lub też jako znaczki zdjęte z przesyłek. Mają one kapitalne znaczenie dla kolekcji regionalnych, dla zbiorów tematycznych, a także dla badań nad „geografią pocztowego wykorzystania znaczków”.
Na kolejnych fotografiach prezentujemy szereg przykładów stemplowanych znaczków Fi.210 pochodzących z przesyłek, najczęściej listowych, z krótkim komentarzem dotyczącym m.in. miejscowości z urzędem pocztowym odczytanym z datownika, rodzaju i charakterystyki datownika oraz daty nadania przesyłki.
Fot.1 Cztery znaczki stemplowane z odciśniętymi datownikami wykorzystywanymi
w Urzędach Pocztowych; Warszawa 1(dwa znaczki), Warszawa 18 oraz
Warszawa Sejm, w dniach, kolejno: 1 X 1925 roku, 21.1.1929 roku oraz
18 II 1925 roku. Stemple dwuobrączkowe z poprzeczką i mostkiem z rzymskimi
i arabskimi cyframi miesiąca.
Fot.2 Cztery znaczki stemplowane z odciśniętymi datownikami wykorzystywanymi
w Urzędach Pocztowych; Poznań, oraz Poznań 3,w dniach: 25.5.1925 roku,
6.10.1929 roku, 4.5.1925 roku, 8.7.1926 roku. Wykorzystano datowniki
dwuobrączkowe z mostkiem i arabskimi cyframi miesiąca.
Fot.3 Cztery znaczki stemplowane z odciśniętymi datownikami wykorzystywanymi
w Urzędach Pocztowych: Kraków 1, Kraków 6 i Kraków 2, w dniach:
11 IV.1927 roku, 7 IV 1927 roku, 17 X 1925 roku, 18 IX 1925 roku. W dwóch
przypadkach (Kraków 6 i Kraków 2) datowniki są nietypowe. Nazwa Urzędu
Pocztowego znajduje się w dolnej części datownika zamiast w górnej części.
Datowniki dwuobrączkowe z poprzeczką oraz mostkiem, a miesiące napisane
cyframi rzymskimi.
Fot.4 Trzy znaczki stemplowane z odciśniętymi datownikami wykorzystywanymi w
Urzędzie Pocztowym Kalisz w dniach 23 IX 1927 roku, 28 III 1929 roku oraz
30 XII 1925 roku. Datowniki dwuobrączkowe z mostkiem i rzymskimi cyframi
miesiąca.
Fot. 5 Dwa znaczki stemplowane z odciśniętymi datownikami wykorzystywanymi
w Urzędzie Pocztowym Toruń w dniach 8.2.1928 roku i 20.8.1925 roku. Oba
datowniki są dwuobrączkowe z tym, że jeden jest z mostkiem, a drugi
z poprzeczką. Miesiące podane są cyframi arabskimi.
Fot.6 Trzy znaczki s odciśniętymi datownikami wykorzystywanymi w Urzędach
Pocztowych; Katowice, Katowice 1, w dniach 9.3.1926 roku i 20 VI 1929 roku,
a w przypadku datownika owalnego 13.9.1925 roku. Datowniki dwuobrączkowe
z mostkiem.
Przykłady pokazują znaczki Fi.210 stemplowane w Urzędach Pocztowych zlokalizowanych w znanych i dużych miastach. Wykorzystywano głównie datowniki dwuobrączkowe o średnicy od 28 do 30 mm. W większości przypadków odbitki datowników pozwalają na odczytanie interesujących nas danych. W kilku przypadkach ostemplowanie jest wyjątkowo staranne i perfekcyjne. Takie ostemplowania można znaleźć na znaczkach użytych w Urzędach Pocztowych wielu miast o różnej wielkości i liczbie mieszkańców o czym świadczą kolejne przykłady jak na kolejnych fotografiach.
Fot.7 Znaczek Fi.210 na wycinku, ostemplowany w Urzędzie Pocztowym Częstochowa
w dniu 8 VII 1928 roku datownikiem z wyznacznikiem „h”, oraz:
w pierwszym rzędzie:
trzy znaczki stemplowane w Urzędach Pocztowych; Królewska Huta, w dniu 20 VI
1926 roku, Ruda Śląska, w dniu 15. 10. 1925 roku i Tarnowskie Góry, w dniu
7. 11. 1925 roku.
w drugim rzędzie:
trzy znaczki stemplowane w Urzędach Pocztowych ; Gostyń, w dniu 23.9.1929 roku,
Chojnice, w dniu 31.1.1928 roku, Sierpc, w dniu 16.10.1925 roku
w trzecim rzędzie:
Trzy znaczki stemplowane w Urzędach Pocztowych; Błądzim, w dniu 29.3.1926 roku,
Wąbrzeźno, w dniu 10.1.1926roku, Zawodzie, w dniu 3 VII 1926 roku.
Na znaczkach Fi.210 odciśnięte są stemple Urzędów Pocztowych znajdujących się w miejscowościach o bardzo małej liczbie ludności również na wsi, a także w miejscowościach, które zostały włączone do sąsiedniego miasta i obecnie stanowią jego dzielnicę. Przykłady takie pokazane są na fot. 8.
Fot. 8 Znaczki Fi.210 ostemplowane w Urzędach Pocztowych;
w pierwszym rzędzie:
Zygry, w dniu 23 XII 1928 roku, Pędzewo, w dniu 28.8.1929 roku, Świekatowo,
w dniu 13 IX 1925 roku
w drugim rzędzie;
Poniec, w dniu 22.5.1929 roku, Chropaczów, w dniu 17 VII 1928 roku,
Niedobczyce, w dniu (?).
Na zakończenie prezentujemy parki znaczków, pasek a także blok znaczków stemplowanych Fi.210 zdjętych z przesyłek wysyłanych z Urzędach Pocztowych
z miejscowości łatwych do zlokalizowania i miejscowości których nie ma w wykazach.
Fot. 9 Trójznaczkowy pasek pionowy ostemplowany datownikiem z Urzędu Pocztowego
Ustroń, w dniu 30 VI 1929 roku, a obok parka pionowa ostemplowana w Urzędzie
Pocztowym Strzelno, w dniu 17.7.1928 roku.
Fot.10 Parka pionowa ostemplowana datownikiem Urzędu Pocztowego w miejscowości
Kazimierz k/ Strzemieszyc w dniu 10.1.1928 roku, obok czteroznaczkowy blok
znaczka Fi.210 ostemplowany datownikiem stosowanym w Urzędzie Pocztowym
Kępa Kościelna w dniu 7 VI 1928 roku.
Zaprezentowano fragment kolekcji znaczków stemplowanych Fi.210 z wyjątkowymi, pod względem jakości, czytelności, staranności, odbitkami datowników służących do badań nad „geografią pocztowego wykorzystania znaczka”. Mogą także inspirować młodych kolekcjonerów zajmujących się zbiorami regionalnymi.
W następnej części zajmiemy się przykładami stemplowanych znaczków Fi.214.
Jerzy Duda
Administrator Piotr