PROMOCJA MIASTA POPRZEZ EMISJE POCZTOWE I FILATELISTYKĘ
- Szczegóły
- Opublikowano: poniedziałek, 08, lipiec 2024 12:50
PROMOCJA MIASTA
POPRZEZ EMISJE POCZTOWE I FILATELISTYKĘ
Od uzyskania niepodległości przez Polskę w 1918 roku, Kraków i motywy krakowskie, są częstymi tematami znaczków i kartek pocztowych emitowanymi przez Pocztę Polską. Przypomnieć należy znaczki z widokiem Wawelu, które ukazały się w 1925 roku. Taka forma promocji miasta, a także ludzi którzy rozsławiali miasto, realizowana poprzez znaki pocztowe, ma już długą tradycję. W ostatnich latach przypomniano o niej w czasopiśmie Uniwersytetu Jagiellońskiego „Alma Mater” w cyklu artykułów „Jak markami i znakami Kraków promowano”. Natomiast o pokazach i wystawach filatelistycznych o tematyce krakowskiej informowano w czasopismach filatelistycznych „Filatelista” i „Filatelista Małopolski”, a od 2012 roku także, na stronie internetowej Klubu Cracoviana. Na wystawach krajowych i zagranicznych krakowscy kolekcjonerzy prezentowali ciekawe zbiory tematyczne zaliczane do zw.„krakowskich ” np. „Droga królewska na Wawel”; „Mieszkańcy Wawelu”, „Sport i turystyka w Krakowie” „Sztuka Krakowa”, „Widoki Krakowa”; „Wit Stwosz”; „ Kraków światowe dziedzictwo kultury”; „Uniwersytet Jagielloński”. W zbiorach wykorzystywano bogaty materiał filatelistyczny, w postaci znaczków, stempli, datowników, kartek pocztowych, druków pocztowych oraz materiały kolekcjonerskie uzupełniające dany temat. Wykorzystywano również walory filatelistyczne wydawane z okazji np. obchodów patriotycznych z okresu II Rzeczypospolitej, niezwykle udanych imprez promujących Kraków jakim były „Dni Krakowa” organizowane od 1936 roku, także po wojnie od 1948 roku, oraz z okazji świąt i obchodów rocznicowych w dziejach najnowszych. Tematyka krakowska jest tak bogata, że każdy może znaleźć swój odrębny, unikatowy temat do opracowania, przy użyciu materiału filatelistycznego.
Imprezami o szczególnym, międzynarodowym, znaczeniu promocyjnym dla miasta były „Dni Krakowa”. O pierwszych, tych przedwojennych, napisano pracę magisterską, przygotowano wystawę z katalogiem, napisano szereg artykułów, sprawozdań z obchodów i tp. Nie napotkaliśmy, natomiast, informacji na temat walorów filatelistycznych i pocztowych związanych z Dniami Krakowa, nie posiadamy informacji o zbiorze filatelistycznym obejmującym historię „Dni Krakowa”. Brak jest informacji na temat pocztowego wykorzystania walorów w obrocie krajowym i zagranicznym.
Temat jest interesujący, bardzo krakowski, i dlatego podejmujemy próbę zestawienia podstawowych informacji o walorach i pocztowym ich wykorzystaniu.
„DNI KRAKOWA” NA WALORACH POCZTOWYCH I KOLEKCJONERSKICH.
Pomysł zorganizowania święta miasta Krakowa zrodził się 1934 roku, a inicjatorami byli Jerzy Dobrzycki, Adam Polewka, Antoni Wasilewski i skupieni wokół nich miłośnicy Krakowa z Komitetu Obywatelskiego. Zakładano, że pierwsze Dni Krakowa odbędą się już w 1935 roku, jednakże po śmierci Marszałka Józefa Piłsudskiego i ogłoszonej żałoby narodowej, zdecydowano uroczystość otwarcia Dni Krakowa przenieść na 1936 rok. I tak się stało.
Jerzy Dobrzycki, w programie pierwszych Dni Krakowa, wydanym drukiem, napisał: Usilnem staraniem przygotowującego „Dni Krakowa” Komitetu Obywatelskiego i Polskiego Związku Turystycznego jest uczynić z nich odtąd stałe doroczne święto jagiellońskiego grodu, obchodzone w najpiękniejszej wiosennej porze roku, przy tłumnym udziale swoich i obcych...Niechaj zatem stare mury Krakowa przemówią legendą, pieśnią i muzyką! Niechaj te dni staną się jaśniejsze i milsze nad powszednich, a z niemi wraz niech rozsłonecznią się serca tych wszystkich, którzy zechcą Kraków odwiedzić! Anonimowy poeta XVII.w, taką kiedyś płomienną apostrofę Krakowowi poświęcił:
Krakowie sławny...stolico,
Którego sława idzie pod obłoki
Jak świat szeroki.
Śliczne twe gmachy, śliczne i pokoje
Śliczne świątynie i ogrody twoje
Gdzie skoro wnijdzie, aż melankolija
Człowieka mija !
Zbywszy się zatem owej „melankolii”, owej codziennej szarzyzny i troski, z słońcem i pogodą na czołach, zechciejcie Wy wszyscy którzy uczestniczyć będziecie w „Dniach Krakowa”, odczuć to hasło serdeczne, które przenika dziś wszystkich Krakowian: WITAJCIE.
Dni Krakowa trwały od 10 – 24 czerwca 1936 roku, Wydano sześćdziesięcioośmio stronicowy program z informatorem, w formacie 12x23 cm, wydrukowany w Zakładach Graficznych „Styl” (fot.1).
Na stronie tytułowej, uwagę zwraca, zarówno liternictwo jak i interesujące logo, dzieło krakowskich grafików i introligatorów, Zygmunta Kinastowskiego i Henryka Starzyńskiego, które stało się symbolem Dni Krakowa. (fot.2).
Program zawiera; wykaz imprez z krótkim ich opisem, harmonogram z miejscem lokalizacji oraz ponad setkę inseratów reklamowych. Zapowiedziano w nim m.in. Wielki koncert Jana Kiepury i wiele imprez muzycznych w tym . koncert spacerowy na Plantach, występ słynnego chóru Dana, Wielki festiwal śpiewaczy, wystawiono operę Cyrulik Sewilski, koncert poświęcony twórczości młodych muzyków krakowskich. Oprócz tego programie przewidziano wielkie widowiska np. „Kopernik” , „Pieśń świętojańska o sobótce”,, „Akademia Orkanowska”. Nie zapomniano o imprezach sportowych takich jak mecz piłkarski „Kraków - Hungaria”, a także; „reprezentacja Krakowa, reprezentacja Belgradu”; zawody wioślarskie, konne, lekkoatletyczne, łucznicze, turnieje rycerskie ,promowano zabawy taneczne na świeżym powietrzu i wiele innych imprez. W ramach Dni Krakowa odbyć się miały obchody tradycyjne „Lajkonik”, „Wianki”. Większość imprez odbywała się blisko śródmieścia ale także w Parku Jordana, w Podgórzu na Krzemionkach. A to wszystko przy wspaniałej iluminacji miasta i specjalnej iluminacji Plant. W okresie trwania Dni Krakowa, obchodzone było święto Boże Ciało z procesją i świętowaniem w kolejnych dniach.
Kolekcjonerzy mieli powód do radości bowiem w czasie pierwszych Dni Krakowa uruchomiona została poczta balonowa. Zaplanowano trzy loty „Balonu Kraków”; 17, 21 i 29 VI 1936 roku. Istniała możliwość nadania balonem „Kraków” listów i kartek pocztowych, ostemplowanych datownikiem okolicznościowym stosowanym w Urzędzie Pocztowym Kraków 2, i stemplem z napisem „Balon Kraków”. Część poczty wysłano w specjalnych kopertach dla poczty balonowej przygotowanych przez organizatora, a część na kartkach wydanych nakładem Aeroklubu Krakowskiego z widokiem balonu.(fot.3, a b)
Fot.3a,b, kartka pocztowa z obiegu, wydana nakładem Aeroklubu Krakowskiego (a), na stronie adresowej są znaczki opłaty pocztowej, skasowane ręcznym stemplem okolicznościowym przesyłki balonowej (kat. Myśl. Nr.36 013). Jest także stempel „Poczta Balonowa” w kolorze zielonym, naklejki „Expres” i L.O.P.P za 10 groszy, również datownik odbiorczy z Alwernii oraz stempel w kolorze czerwonym „III Lot” , a także numer kolejny przesyłki.
Informację o pierwszych „Dniach Krakowa” zamieszczono w, wydanym drukiem, Sprawozdaniu z działalności Polskiego Związku Turystycznego w Krakowie za okres od czerwca 1935 r. do września 1936 roku. Podano m.in. liczbę osób przybyłych do Krakowa z kraju i zagranicy, liczby osób które wzięły udział w imprezach, liczbę osób zakwaterowanych i inne dane. Podano także informację o wydawnictwach w tym o plakatach (afiszach) i innych materiałach reklamowych, na projekty których ogłaszano konkursy. W jednym z konkursów na plakat, pierwsza nagrodę zdobył prof. Witold Chomicz (fot.4).
Autorzy sprawozdania nie odnieśli się natomiast do współpracy Komitetu Obywatelskiego i Polskiego Związku Turystycznego z Pocztą Polską w sprawie emitowania znaków, stosowania datowników czy uruchamiania stoisk pocztowych,
w miejscach gdzie odbywały się imprezy masowe w okresie Dni Krakowa. Wprawdzie Poczta Polska od 1935 roku przechodziła fazę głębokiej reorganizacji, ale udało się stworzyć na czas trwania Dni Krakowa, „Pocztę balonowa” i „Pocztę Ruchomą”. Świadectwem jej istnienia i działania jest stempel dodatkowy, nie służący do kasowania znaczków. Jest to trójkątny stempel z napisem, na ramionach trójkąta; „Poczta Ruchoma, Dni Krakowa, od 10 VI do 24 VI 1936 „ i herbem Krakowa w części środkowej (fot.5).
Fot. 5 Kartka pocztowa Cp.70 z ilustracją 30, z obiegu pocztowego z odciśniętym
stemplem „Poczty Ruchomej”. Stempel jest odnotowany w „Katalogu polskich
stempli okolicznościowych” Andrzeja Myślickiego, z.1, nr 36 223.
Poczta Polska w 1936 roku nie wydała znaczka z okazji Dni Krakowa, a wykorzystanie okolicznościowych stempli i datowników na przesyłkach krajowych czy zagranicznych miało charakter raczej incydentalny. Walory są unikatowe, trudne do zdobycia i bardzo rzadko oferowane na portalach sprzedażowych czy portalach aukcyjnych. Zachowało się tych walorów bardzo mało pomimo tego, że „Dni Krakowa” w 1936 roku przyciągnęły ponad 100 tyś. osób z Polski, które wzięły udział w imprezach oraz ponad 4000 osób z zagranicy. Nieco częściej można spotkać materiały kolekcjonerskie takie jak; drukowane programy, plakaty, materiały reklamowe. Równie rzadko pojawiają się walory pocztowo – filatelistyczne oraz materiały kolekcjonerskie z kolejnych Dni Krakowa to jest z roku 1937 roku, i później z 1938 i 1939 roku nazwane „ Festiwalem Sztuki Polskiej. Dni Krakowa”.
Kolejne „Dni Krakowa” obchodzono w dniach 27 maja do 20 czerwca 1937 roku. Wykorzystano doświadczenia z 1936 roku, ale rozszerzono program o „Festiwal Sztuki Polskiej”, a także wprowadzono szereg nowych elementów. Przede wszystkim w dniu otwarcia Dni Krakowa, czyli 26 maja 1937 roku, odbyły się obchody „Dnia Harcerstwa Polskiego”, a także nastąpiło otwarcie „Wesołego Miasteczka” na terenach przed Parkiem Jordana . Do programu wprowadzono dodatkowo obchody „Tygodnia propagandy młodzieży przemysłowej i rękodzielniczej”. Nastąpiło rozbudowanie programu artystycznego, teatralnego, literackiego i muzycznego. Pozostawiono w ramach „Dni Krakowa’ obchody tradycyjne ; Bożego Ciała, Lajkonika, „Abdykacji Króla Kurkowego” oraz Wianki. Wprowadzono kiermasze obrazów. Zachowano iluminację zabytków Krakowa, imprezy sportowe, zabawy na świeżym powietrzu. Polski Związek Turystyczny mający siedzibę w „pałacu Wołodkiewiczów naprzeciw Dworca Kolei” wydał, wzorem ubiegłego roku, Informator zawierający szczegółowe informacje o wydarzeniach odbywających się w czasie „Dni Krakowa”. Informator zawierał także ponad 150 reklam.
Poczta Polska, w 1937 roku, nie emitowała żadnego waloru z okazji „Dni Krakowa”. Natomiast logo, ze stylizowanym rysunkiem Lajkonika, wykorzystano w pracy nad wykonaniem datownika okolicznościowego. Jest to stempel ręczny z wymienną datą ( kalendarzem pocztowym) stosowanym w Urzędzie Pocztowym Kraków 1, w maju i czerwcu 1937 roku (fot. 6).
Fot. 6 Wzór stempla ręcznego z wymienną datą, stosowanego w Urzędzie Pocztowym
Kraków 1, w czasie obchodów „Dni Krakowa” to jest od 27 V – 20 VI 1937.
(kat Myśl. 37 005).
Pomimo długich poszukiwań, nie udało się nam znaleźć przesyłki listowej ofrankowanej zgodnie z taryfą, na której znaczki byłyby skasowane stemplem, o którym wcześniej.
P o raz trzeci gród podwawelski urządził „Dni Krakowa” w 1938 roku. Była to największa impreza turystyczna roku, bowiem po raz drugi połączono „Festiwal Sztuki Polskiej” z „Dniami Krakowa”. Dzięki temu. program obchodów wzbogacono o wielkie koncerty orkiestr, chórów, przestawienia teatralne , wieczory literackie i inne imprezy artystyczne. „Festiwal Sztuki Polskiej i Dni Krakowa” odbyły się w dniach 4- 23 VI 1938 roku. Staraniem Polskiego Związku Turystycznego wydano „Program – Przewodnik Dni Krakowa” rozprowadzany, za okazaniem karty uczestnictwa, bezpłatnie. Przewodnik o wymiarach 12 x 22,5 cm ma 56 stron i okładkę z ilustracją autorstwa prof. Witolda Chomicza (fot. 7).
Fot. 7 Strona tytułowa „Programu –przewodnika Dni Krakowa” z 1938 z ilustracją wykonaną
przez prof. Witolda Chomicza.
Na wstępie znajdują się nazwiska protektorów, członków prezydium honorowego, komitetu honorowego oraz członków prezydium Komitetu Obywatelskiego Festiwalu Sztuki i „Dni Krakowa”. Dalej jest harmonogram dzienny imprez z ich krótkim opisem, wykonawcami oraz miejscem występów. Jest także część bytowa dla przyjezdnych z wykazem hoteli, restauracji. kawiarni i cukierni oraz obiektów godnych zwiedzania w tym zabytków, muzeów, wystaw, a także Kopca Józefa Piłsudskiego na Sowińcu. Książeczka wypełniona jest ponad dwustoma inseratami reklamowymi o różnej wielkości, w tym kilkoma całostronicowymi.
Uwagę zwracają informacje o imprezach muzycznych, teatralnych z udziałem znakomitych wykonawców spoza Krakowa, ale także występy krakowskich muzyków i teatru Cricot. W trakcie Dni Krakowa odbyło się odsłonięcie pomnika Józefa Dietla, dłuta Xawerego Dunikowskiego, oraz uroczystości kościelne, w tym; Boże Ciało oraz święto związane ze sprowadzeniem relikwi św. Andrzeja Boboli z Rzymu do Polski. W ramach „Dni Krakowa” znalazły się imprezy tradycyjne takie jak Lajkonik, Wianki, Abdykacja Króla Kurkowego. Nie zapomniano o imprezach sportowych , zawodach kolarskich, szermierczych, piłkarskich, a przede wszystkim o automobilowym wyścigu górskim na serpentynach w Ojcowie.
Uczestników „Dni Krakowa” zapraszano na „imprezy codzienne” jak koncerty orkiestr na Plantach, Średniowieczny teatr wędrowny komediantów, kiermasze, Wesołe Miasteczko. W programie zapisano miejsca i godziny iluminacji obiektów, zabytków i Plant.
Równocześnie z „Programem – przewodnikiem” wydany został folder w formacie 20 x 21 cm z atrakcyjnymi czarno-białymi fotografiami, planem śródmieścia Krakowa i mapką Polski na której naniesiono trasy połączeń Krakowa ze stolicami państw europejskich. (fot.8 a, b)
Folder został wydany przez Polski Związek Turystyczny w Krakowie, który był organem wykonawczym Komitetu Obywatelskiego, przy poparciu Wydziału Turystyki Ministerstwa Komunikacji , Liga Popierania Turystyki w Warszawie, a drukowany w Drukarni Narodowej w Krakowie.. Na 26 stronach zaprezentowano zdjęcia Krakowa również z obchodów i uroczystości, ze sztuk teatralnych i widowisk, koncertów z portretami wybitnych twórców, z wystaw i imprez sportowych, a także zabaw i rozrywki.
Podobnie jak w latach poprzednich Poczta Polska nie wydała znaczka z okazji “Dni Krakowa”. W użyciu był stempel ręczny z 1937 roku „ Dni Krakowa” ze stylizowanym rysunkiem Lajkonika, stosowany w Urzędzie Pocztowym Kraków 1. Pomimo intensywnych poszukiwań nie udało się nam pozyskać całości pocztowej ze znaczkami skasowanymi tym stemplem i datą z okresu trwania „Dni Krakowa „ w 1938 roku.
Czwarte, ostatnie przed wojną, święto Krakowa „ Festiwal Sztuki, Dni Krakowa” odbyło się w dniach 3 – 24 czerwca 1939 roku pod protektoratem ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, dr. Wojciecha Świętosławskiego, ministra Komunikacji, pułkownika Juliusza Ulrycha i generała broni, Kazimierza Sosnkowskiego. Na program składały się obchody tradycyjne, pokazy regionalne, imprezy artystyczne oraz imprezy sportowe, także zabawy i widowiska, które sprawdziły się w poprzednich „Dniach Krakowa”. W pierwszych dniach obyły się koncerty chórów, które uczestniczyły w ogólnopolskim zjeździe związków śpiewaczych, także koncerty orkiestry Polskiego Radia. Zaplanowano Wieczory Literackie i widowiska organizowane na Dziedzińcu Collegium Nowodworskiego, w tym spektakl „Kawaler Księżycowy”. Dla szerszej publiczności dostępne były „Igrce w Barbakanie”(„Sowizdrzał” , „Marchołt” i „Wagancka Kołysanka”). Zachowano obchody tradycyjne czyli święto Bożego Ciała, Lajkonik, Abdykacja Króla Kurkowego i Wianki. W ramach imprez sportowych odbył się mecz piłkarski Bułgaria – Polska, i „Garbarnia – Polonia”, mistrzostwa kolarskie, wyścig motocyklowy pod Ojcowem Organizowano tradycyjnie zabawy ludowe, kiermasze w parku Bednarskiego i parku Jordana. Atrakcją była zawsze iluminacja miasta.
Program „Dni Krakowa” przygotowano w formie folderu dwunastostronicowego, ilustrowanego czarno-białymi fotografiami z planem śródmieścia Krakowa oraz mapką, jak w folderze z 1938 roku. (fot. 9)
I tym razem Poczta Polska nie emitowała żadnego waloru z okazji „Dni Krakowa”. W Urzędzie Pocztowym Kraków 1, stosowany był, tradycyjnie, stempel ręczny ze zmienną datą, ze stylizowanym rysunkiem Lajkonika. Na fot.9 i 10 pokazujemy dwie widokówki z obiegu pocztowego ofrankowane znaczkami Fi.310 i 311 skasowane stemplem z „Dni Krakowa”.
Fot. 10a, b, Widokówka wydana przez firmę „Sztuka Kraków” w 1939 roku (a), wysłana z
Urzędu Pocztowego Kraków 1, w dniu (?) VI 1939 roku do Lwowa. Widokówka
ofrankowana dwoma znaczkami Fi.310 i 311 o łącznej wartości 15 groszy (b).
Znaczki są skasowane datownikiem okolicznościowym (kat. Myśl. 37 005).
Fot. 11 Widokówka fotograficzna, wysłana z Urzędu Pocztowego Kraków 1,
w dniu 22 VI 1939 roku do Krakowa ofrankowana znaczkiem Fi.310 skasowanym
datownikiem okolicznościowym (kat. Myśl. 37 005).
Poczta Polska, w latach 1936 – 1939, nie wydała żadnego waloru upamiętniającego „Dni Krakowa”, a przecież były to wielodniowe imprezy odnotowywane przez prasę europejską i cieszące się dużą popularnością w Polsce. Jest to tym bardziej niezrozumiałe, że w tamtych latach, zwiększało się społeczne zainteresowanie filatelistyką, o której dyskutowano na kolejnych Zjazdach Związku Stowarzyszeń Filatelistycznych (w latach 1937, 1938, 1939). Szerokim echem odbiła się zorganizowana w Warszawie w 1938 roku,
V. Ogólnopolska Wystawa Filatelistyczna, w której uczestniczyli i zdobywali najwyższe trofea krakowscy filateliści. Dzisiejszym kolekcjonerom zajmującym się tematyką krakowską, w tym dotyczącą promowania miasta poprzez walory filatelistyczne, pozostaje poszukiwanie całości pocztowych ze stemplami z „Dni Krakowa”.
Jak zawsze, prosimy Członków Klubu i Internautów, o komentarze, o uzupełnienia wiadomości, o krytyczną ocenę i pomoc w redagowaniu klubowej strony internetowej. Temat „:Dni Krakowa” po 1945 roku będzie zaprezentowany w kolejnym odcinku.
Jerzy Duda
Administrator Piotr
.
HIT POCZTY POLSKIEJ LAT 50. I 60. XX WIEKU. CAŁOSTKA Z 1957 ROKU Cp 21, KOPERTA ZE ZNAKIEM OPŁATY JAK ZNACZEK Fi 892 (SAMOLOT NAD KRAKOWEM). CZĘŚĆ W3/Cp
- Szczegóły
- Opublikowano: poniedziałek, 18, październik 2021 12:06
HIT POCZTY POLSKIEJ LAT 50. I 60. XX WIEKU.
CAŁOSTKA Z 1957 ROKU Cp 21, KOPERTA ZE ZNAKIEM OPŁATY JAK
ZNACZEK Fi 892 (SAMOLOT NAD KRAKOWEM).
CZĘŚĆ W3/Cp
Dnia 31 sierpnia 1957 roku Poczta Polska wprowadziła do obiegu kopertę lotniczą ze znakiem opłaty jak na znaczku Fi. 892 (samolot nad Krakowem) na podstawie zarządzenia z dnia 30.08. 1957 roku Dz. Ł.. nr 27/1957, 235, poz 187. Koperta stała się, moim zdaniem, hitem kopert lotniczych wydanych przez Pocztą Polską. Przede wszystkim była udanym produktem wykonanym starannie w kolorze granatowym strony zewnętrznej i szaroniebieskawym strony wewnętrznej z poddrukiem giloszowym lub bez niego (gilosz z francuskiego guilloche, zawiły rysunek ornamentowy używany do zabezpieczenia druku lub w charakterze dekoracyjnym). Koperta produkowana była z papieru lekkiego (o gramaturze 13-16 funtów) dla obniżenia kosztów przesyłki. Od czerwca 1957 roku do stycznia 1963 roku, a więc w okresie ponad 5, 5 roku wydano ją w 12 nakładach (sygnatury od VI-1957, VII-1957, X-1958, VII-1960 i td, do sygnatury I-1963) od 50 tyś sztuk do ponad 800 tyś szt. w jednym nakładzie Łącznie wydano ok. 4 458 000 szt. W większości kopert znajdował się arkusz cienkiego papieru do korespondencji.
Powstaje pytanie co było pierwsze czy znaczek Fi. 892 czy całostka Cp.21. Znaczki lotnicze w tym znaczek z widokiem Rynku krakowskiego wprowadzono do obiegu pocztowego 6 grudnia 1957 roku zarządzeniem z dnia 9.11. 1957 roku, a więc ponad 3 miesiące po wprowadzeniu do obrotu pocztowego całostki Cp. 21. Czy zatem projektant znaczka i jego rytownik J. Miller projektował wpierw znaczek czy opłatę na kopercie lotniczej? To jest pytanie do specjalistów.
Nas natomiast interesuje pocztowe i kolekcjonerskie wykorzystanie koperty lotniczej, na której znak opłaty ma motyw krakowski. Przykłady pocztowego wykorzystania kopert Cp.21 prezentujemy na kolejnych fotografiach.
Fot. 1, 2, 3 Na kolejnych trzech fotografiach (fot. 1,2,3) prezentujemy wykorzystanie
najwcześniej wydanych kopert o sygnaturach VII-1957 i X –1958
wykorzystanych do przesyłek listowych wysyłanych drogą lotniczą z Urzędów
Pocztowych Tuchów, Warszawa i Podkowa Leśna do krajów europejskich (
Francja, Szwajcaria i byłe RFN). Taryfa za list do 20 gramów wynosiła 3.40 zł,
a więc przesyłka nie wymagała uzupełnienia dodatkową opłatą.
Inaczej było z przesyłkami do USA. Taryfa przewidywała opłatę w wysokości 4.00 zł jeśli przesyłka listowa ważyła 5 gramów (za list do innych krajów 2,50 + 1,50 dopłata za przesyłkę droga lotniczą do 5 g.). Przykłady pokazane są na dwóch kolejnych fotografiach (fot.4 i 5).
Fot. 4, 5 Koperty o sygnaturach I-1963 i VI-1960 wysłane z Urzędów Pocztowych Kraków
1 i Warszawa (?) do USA. Obie przesyłki posiadają dodatkowe znaczki o nominale
60 groszy uzupełniające ofrankowanie. Na fot. 5 widać że jednym z dodatkowych
znaczków przyklejonych na awersie koperty jest znaczek o nominale 10 gr. z serii
miasta polskie przedstawiający widok Wawelu (Fi. 1060)
W przypadku wysyłki listu do USA także do Australii o wadze do 10 gramów taryfa wzrastała do 5.50 zł. Wymagało to uzupełnienia frankatury o 2,10 zł. Przykłady uzupełnienia frankatury po naklejeniu 2 i 3 znaczków pokazane są na fot. 6,7 i 8.
Fot. 6,7 i 8 Koperty o sygnaturach V-1961, Vi – 1957 i I- 1963 wysłane z warszawskich
urzędów pocztowych (81, 92) do USA i Australii z naklejonymi dwoma i trzema
znaczkami uzupełniającymi frankaturę koperty lotniczej.
W przypadku wysyłania przesyłki listowej, poleconej w kopercie lotniczej (Cp.21) była ona uzupełniana dodatkową naklejką erki, a także kolejnymi znaczkami na awersie koperty w celu uzupełnienia frankatury. Przesyłki polecone do krajów europejskich wymagały dopłaty 3,10 zł. Przykłady są pokazane na fot. 9,10, 11i 12
Fot. 9, 10,11, 12 Koperty o sygnaturach II-1962, I-1963, X-1958 przesyłek służbowych z
pieczątkami Narodowego Banku Polskiego wysłane z Urzędów Pocztowych
Warszawa 14 do Finlandii, Francji i Austrii oraz koperta przesyłki prywatnej
Urzędu Pocztowego Kraków 5 do Szwajcarii. Na wagę zwracają; koperta na
której uzupełniono frankaturę znaczkiem z serii miasta polskie z 1960 roku Fi.
1060 o nominale 3,10 zł dość rzadkim na korespondencji oraz koperta wysłana
z Urzędu Pocztowego Kraków 5.
Koperty Cp.21 wykorzystywano również do kolekcjonowania datowników okolicznościowych w szczególności do datowników związanych z lotnictwem. Na fot.13 koperta z datownikiem inaugurującym lot Warszawa – Amsterdam. , który odbył się 1 VI 1959 roku. Koperta filatelistyczna wysłana do Amsterdamu przez Państwowe Przedsiębiorstwo „Ruch”. Według Katalogu polskich stempli okolicznościowych Andrzeja Myślickiego wspomniany datownik ma numer 59 031 jest datownikiem ręcznym o stopniu rzadkości B.
Zarówno całości ofrankowane znaczkiem lotniczym Fi. 892 jak i całostka Cp.21 w postaci koperty z nadrukowanym tym samym znaczkiem zasługują na zainteresowanie szerszego grona filatelistów spod znaku „Cracoviana”. Poza uczestniczeniem w naszej klubowej zabawie kolekcjoner może z powodzeniem przygotować kolekcje, a może i zbiór wystawowy w oparciu o wspomniane dwa walory w miarę dostępne na rynku filatelistycznym. Ale to tylko nasza propozycja do rozważenia.
Jerzy Duda
Administrator Piotr
INFLACJA I HIPERINFLACJI W POLSCE W LATACH 1987-1995 DO ROKU 1996. PRZYKŁADY OFRANKOWANIA PRZESYŁEK ZAGRANICZNYCH Z LAT 1993-1995/6.
- Szczegóły
- Opublikowano: poniedziałek, 30, sierpień 2021 15:35
INFLACJA I HIPERINFLACJI W POLSCE W LATACH 1987-1995
DO ROKU 1996. PRZYKŁADY OFRANKOWANIA PRZESYŁEK
ZAGRANICZNYCH Z LAT 1993-1995/6.
(drugi artykuł publikowany na stronie internetowej).
Wracamy kolejny raz do spraw związanych z inflacją i hiperinflacją z lat 1987 – 1995/6. Na temat ofrankowania przesyłek listowych w okresie inflacji i hiperinflacji zamieszczano artykuły między innymi w „Filateliście Małopolskim autorstwa Grzegorza Binko i Jerzego Dudy. Dotychczas ukazały się 3 artykuły w nr 3/2018, 2/2019 i nr 106/2020 oraz na klubowej stronie internetowej artykuł opublikowany 19 lipca 2021 roku.
Kiedy w 1986 roku Poczta Polska wydała znaczek o nominale 200 zł.(Fi. 2910), kilkakrotnie przekraczający nominały innych znaczków, stawało się jasne, że mamy do czynienia z inflacją, a późniejsze, w 1990 roku, wydania znaczków samoprzylepnych o nominałach 2000 i 5000 zł ( Fi.3129 i 3130) utwierdziły tylko o zbliżającej się do Polski hiperinflacji. W szczytowym okresie hiperinflacji nominał bloku z 1993 roku wydanego z okazji Światowej Wystawy Filatelistycznej w Poznaniu (Fi. blok 152/108/) wynosił już 50000 złotych.
Dla użytkowników Poczty Polskiej sprawa frankowania listów, szczególnie w obrocie zagranicznym i wysyłanych jako polecone czy ekspresowe, stawała się coraz trudniejsza w przypadku braku znaczków o wysokich nominałach. W wielu przypadkach do naklejenia znaczków o odpowiedniej frankaturze nie wystarczała adresowa powierzchnia koperty i znaczki naklejano na jej tylną stronę. Wzrost opłat za przesyłki listowe w mniejszym stopniu wpływał, jak sądzę, na liczbę przesyłek wysyłanych np. z instytucji, firm, banków natomiast wpływał negatywnie na liczbę przesyłek prywatnych w tym również przesyłek związanych z wymianą filatelistyczną. Mniej dbano także o stronę estetyczną przesyłki. Znaczki o najwyższych nominałach (10000 i 20000 zł) były używane zarówno przez instytucje i firmy jak również w zagranicznej korespondencji prywatnej i pomimo denominacji w 1995 roku stosowano je do frankowania przesyłek jeszcze w 1996 roku. Kolejne przykłady całości pocztowych z lat 1990 – 1996, wysyłanych z Polski do różnych krajów europejskich ale i świata (np. Niemcy, USA, Belgia, Francja, Szwajcaria, Czechy) są świadectwem zainteresowania korespondencją prywatną Rodaków nawet w trudny czasie ale również dostrzegania wartości zarówno korespondencji jak i opakowania (kopert) zachowanych w domowych archiwach adresatów przez ponad 25 lat. Kolekcja całości pocztowych jest, w co nie wątpię, jakim skromnym przyczynkiem do najnowszych dziejów Poczty Polskiej.
Na kolejnych 11. przykładach pokazujemy całości pocztowe z korespondencji zagranicznej i pocztowe wykorzystanie znaczków emitowanych przez Pocztę Polską oraz sposoby wykorzystania tych znaczków przez polskich nadawców w latach 1990- 1996.
Fot. 1 Koperta standardowych wymiarów przesyłki listowej prywatnej, zagranicznej,
poleconej, ekspresowej wysłana z Urzędu Pocztowego Poznań 1 w grudniu 1990 roku
do Niemiec (RFN). O ofrankowania użyto 9. znaczków Fi. 3098 i jednego Fi. 3086 o
łącznie wartości 9500 zł zgodnie z taryfą.
Fot.2 Koperta standardowych wymiarów przesyłki listowej prywatnej, poleconej przesłanej
droga lotniczą z Urzędu Pocztowego Łódź 1 dnia 13.08. 1991 roku do USA. Przesyłka
ofrankowana jest 2. znaczkami Fi.2910, Fi. 3123 oraz Fi. 3129,3130. Łączna wartość
wynosi 8900 zł jest zgodna z taryfą.
Fot. 3 Koperta standardowych wymiarów przesyłki listowej prywatnej, zagranicznej,
poleconej wysłanej z Urzędu Pocztowego Płock 7 w dniu 2.03. 1992 do Belgii.
Przesyłka jest ofrankowana siedmioma znaczkami w tym: 2 Fi. 3210, 2 Fi. 3211, Fi.
3212, Fi. 3220 i Fi. 3186. Łączna frankatura wynosi 16500 zł i jest zgodna z taryfą.
Fot.4 a,b Koperta standardowych wymiarów, FDC serii Fi. 3257-3258 wykorzystana do
przesyłki listowej prywatnej, zagranicznej, poleconej wysłana z Urzędu Pocztowego
Legnica 2 w dniu 24. (?) 1994 roku do Francji. Przesyłka ofrankowana jest jednym
znaczkiem Fi. 3308 (poza dwoma znaczkami z FDC – Fi. 3257 i 3258) na awersie,
a na rewersie Fi. 3265, 3261, 3193, 3120. Łączna frankatura, bez znaczków
FDC wynosi 17500, natomiast dodając wartość znaczków FDC - 21000zł. Przy
wliczeniu wartości znaczków z FDC frankatura zgodna z taryfą.
Fot. 5 Koperta wykonana przez wysyłającego, przesyłki listowej prywatnej, zagranicznej,
poleconej wysłana z Urzędu Pocztowego Kielce 25 dnia 2.05.1993 roku do Belgii.
Przesyłka ofrankowana ośmioma znaczkami w tym 2 Fi.3181, 2 Fi.3219, Fi. 3193, Fi.
3097, Fi. 3076, Fi. 2889. Łączna wartość wynosi 13000 zł i jest zgodna z taryfą.
Fot. 6 Koperta wykonana przez wysyłającego przesyłki listowej prywatnej, zagranicznej,
poleconej wysłana z Urzędu Pocztowego Mikuszowice Śl. (ciekawa erka) dnia
3.11. 1994 roku do Szwajcarii. Przesyłka ofrankowana jest siedmioma znaczkami w
tym; 2 Fi. 3340, Fi. 3341, Fi. 3345, Fi. 3321, Fi. 3098 i Fi. 3165. Łączna frankatura
wynosi 27000 zł jest zgodna z taryfą w przypadku przesyłki powyżej 50 g.
fot. 7 Koperta standardowych wymiarów przesyłki listowej, prywatne, zagranicznej,
poleconej przesłanej droga lotnicza z Urzędu Pocztowego Sędziszów Młp. W dniu
11.03. 1994 roku do USA. Przesyła jest ofrankowana 2. znaczkami Fi, 3308, Fi.3165 i
Fi. 3273. Łączna frankatura wynosi 24000zł i jest zgodna z taryfa.
Fot. 8 Koperta o wymiarach 230 x 110 mm z okienkiem, przesyłki służbowej, zagranicznej,
poleconej wysłana z Urzędu Pocztowego Poznań 60 dnia 8.12.1994 roku do (?).
Przesyłka jest ofrankowana znaczkami 2.Fi. 3345, Fi. 3346 i Fi. 3276 o łącznej
wartości 21000 zł zgodnej z taryfą.
Fot. 9a, b Koperta o standardowych wymiarach przesyłki listowej prywatnej, zagranicznej
poleconej wysłanej z Urzędu Pocztowego Lubczyna w dniu (?) 12. 1994 do Francji.
Przesyłka ofrankowana jest 6. znaczkami w tym na awersie dwoma znaczkami . Fi.
3368, Fi. 3276, Fi. 3308, a na rewersie Fi 3299 i 3353. Łączna frankatura wynosi
26000 zł i w przypadku listu o wadze powyżej 50 g brakuje 1000 zł ofrankowania
zgodnego z taryfą.(?).
fot. 10 Koperta o standardowych wymiarach przesyłki listowej prywatnej, zagranicznej,
ekspresowej wysłana z Urzędu Pocztowego Katowice 2 w dniu 4.05.1996 roku do
Pragi Czeskiej. Przesyłka jest ofrankowana 10. znaczkami w tym; 6. Fi. 3276, 3. Fi.
3098 i 3308 o łącznej wartości 43000 zgodnej z taryfą.
Fot. 11 Koperta standardowych wymiarów przesyłki służbowej, bankowej wysłana z Urzędu
Pocztowego Konin 1 w dniu 15.03. 1996 do Niemiec. Przesyłka ofrankowana dwoma
znaczkami o najwyższym nominale Fi. 3309 oraz znaczkiem Fi. 3409 w nowej
walucie o nominale 80 groszy. Łączna wartość wynosi 48000 zł i jest zgodna z taryfa.
To kolejne przykłady całości pocztowych z okresu inflacji w Polsce z lat 1987 – 1995. Prosimy o uwagi, propozycje oraz przesyłanie nam co ciekawszych całości do prezentacji na naszej stronie internetowej. Z góry dziękujemy za współpracę.
Przy ocenie zgodności opłat z taryfą wykorzystano informacje zawarte w publikacji: Adam Kielbasa-Schoeni, Stanisław Fołta, Taryfy i cenniki opłat Poczty Polskiej 1941-2010, Basel-Gliwice 2011.
Jerzy Duda
Administrator Piotr
KLUB „CRACOVIANA” W POSZUKIWANIU CAŁOŚCI POCZTOWYCH OFRANKOWANYCH ZNACZKAMI Z MOTYWEM KRAKOWSKIM.
- Szczegóły
- Opublikowano: poniedziałek, 16, sierpień 2021 08:59
KLUB „CRACOVIANA” W POSZUKIWANIU CAŁOŚCI POCZTOWYCH
OFRANKOWANYCH ZNACZKAMI Z MOTYWEM KRAKOWSKIM.
Znaczki wydane przez Pocztę Polską z motywem krakowskim można najogólniej podzielić na te w których projektanci wykorzystują:
a/ tematy architektoniczne; zespoły budowli, budowle zabytkowe i inne, pojedyncze obiekty,
fragmenty budowli, wnętrza urbanistyczne, detale architektoniczne ,
b/ tematy związane z kulturą i sztuką w tym tradycje ludowe, ubiory, pomniki, dzieła sztuki
sakralnej, dzieła kartograficzne, rzeźby, witraże, sztuka książki,
c/ wizerunki Krakowian i osób szczególnie zasłużonych dla Krakowa, artystów, twórców,
naukowców, pisarzy, sportowców,
d/ symbole np. pawie pióro, litera „K”,
Z zadowoleniem należy stwierdzić, że znaczków o tematyce krakowskiej, w ujęciu jak wyżej, jest sporo i że ta tematyka była i jest kontynuowana przez Pocztę Polska od 1925 roku. Trzeba przypomnieć, że już w 1945 roku Poczta Polska emitowała serię znaczków wydania obiegowego –zabytki Krakowa, a także wspomnieć o latach 1982 – 1988 kiedy to ukazywały się rok rocznie dwa znaczki i dwie całostki, kartki pocztowe z nadrukowanym znaczkiem, z serii „Odnowa zabytków Krakowa”. Bogactwo wydań jest zróżnicowane bowiem są wśród nich pojedyncze znaczki, serie znaczków o danej tematyce, znaczki z serii wydawanych jako okolicznościowe z innych okazji czy poświęcone innym tematom niż Kraków.
Po uruchomieniu klubowej strony internetowej zrodził się pomysł, traktowany jako pewnego rodzaju zabawa, ale z pewnym przesłaniem, aby prezentować całości pocztowe ofrankowane znaczkiem, znaczkami wydanymi przez Pocztę Polską z motywami krakowskimi. Początkowo traktowaliśmy pomysł jak formę odpowiedzi na pytanie „Co nam zostanie z tych lat” skoro odejdziemy od wymiany listowej, ale później stwierdziliśmy, że ciekawszym jest gromadzenie całości pocztowych frankowanych znaczkami o tematyce krakowskiej głównie przesyłek z obrotu zagranicznego, a sporadycznie przesyłek z obrotu krajowego.
Dotychczas prezentowaliśmy na stronie internetowej całości frankowane znaczkami o temacie „Ołtarz Wita Stwosza” również ofrankowane znaczkiem Fi.1045 z serii „Historyczne miasta polskie” z 1960 roku, także znaczkiem Fi. 3806 z serii „Miasta polskie” z 2002 roku , a przede wszystkim całości pocztowe frankowane pierwszymi znaczkami wydanymi w niepodległej Polsce z lat 1925-1927, Fi. 210 i 214. Tematyka znaczków nie budzi wątpliwości w ich rozpoznaniu bo są to widoki Wawelu, Wawelu z Lajkonikiem, Ołtarza Wita Stwosza. W tym ostatnim przypadku mogą być problemy bowiem na niektórych znaczkach znajdują się mniej znane widoki detali ołtarza. Na stronie internetowej przekazywaliśmy informacje o całościach pocztowych frankowanych znaczkami m. in. z serii „Kultura polska” w szczególności frankowane znaczkiem z wizerunkiem Brata Alberta –Adama Chmielowskiego także związane z osobą Tadeusza Kościuszki.
Pragniemy kontynuować naszą zabawę kolekcjonerską liczą na zainteresowanie członków Klubu „Cracoviana” jak i wielu Rodaków miastem „..w całej Polsce najsławniejszym”. Wykorzystywanie znaczków pocztowych o tematyce krakowskiej do frankowania przesyłek listowych w obrocie zagranicznym jest poświadczeniem zainteresowania wysyłającego przesyłkę miastem i jego dziejami, zarazem czytelnym sygnałem dla odbiorcy, a pośrednio staje się formą promocji miasta. Dla wielu osób, nawet nie będących kolekcjonerami, przesyłka ofrankowana znaczkami o widocznej tematyce, jest przedmiotem uwagi, a znaczki często podlegają ocenie i są przedmiotem zainteresowania.
Oczekujemy propozycji, a także zachęcamy do udziału w naszej zabawie.
Jerzy Duda
Administrator Piotr