O WYJĄTKOWYM ZBIORZE CAŁOŚCI Część 8.

Szczegóły
Opublikowano: wtorek, 18, marzec 2025 11:08

O WYJĄTKOWYM ZBIORZE CAŁOŚCI

Część 8.

     Siedem części cyklu, poświęciliśmy na prezentacje całości pocztowych czyli kopert prywatnych przesyłek listowych, ofrankowanych kompletem znaczków zaliczanych do serii, lub do dwóch serii, wydanych przez Pocztę Polską . Pokazaliśmy przykłady z okresu; Rzeczpospolitej Polskiej z lat 1918 - 1939, Polski Ludowej od 1944 do 1952 roku, Polski Rzeczpospolitej Ludowej w latach 1952-1989 i Rzeczpospolitej Polskiej od 1990 roku. Daje się zauważyć, że w każdym z wymienionych okresów pojawiało się zainteresowanie użytkowników poczty do frankowania prywatnych przesyłek listowych z wykorzystywaniem wszystkich znaczków stanowiących daną serię. O motywach takiego działania nadawców, niewiele można napisać, ale temat ten będziemy starali się poruszyć przy końcu naszego cyklu. Niewątpliwie wszelkie zmiany polityczne, istotne zmiany taryf i warunków wysyłki przesyłek szczególnie w obrocie zagranicznym, wielkość nakładów znaczków miały znaczenie dla nadawcy, niekoniecznie kolekcjonera, który poszukiwał czegoś nietuzinkowego aby koperta przesyłki była i oryginalna i spełniała potrzeby nadawcy i zapewne odbiorcy.

         Naklejanie na koperty, prywatnych przesyłek listowych ,wszystkich znaczków z serii było znane i stosowane także podczas okupacji niemieckiej ziem polskich w latach 1939-1945. Na terytorium Rzeczypospolitej pomiędzy linią granicy niemiecko-sowieckiej Adolf Hitler utworzył twór administracyjny podporządkowany Rzeszy – Generalne Gubernatorstwo (GG). Utworzono pocztę , od 1.12 1939 roku rozpoczęto wydawanie znaczków i całostek oraz udostępniono ludności usługi pocztowe. Znaczki wydawane w seriach przez pocztę Generalnego Gubernatorstwa były dosyć często wykorzystywane do frankowania prywatnych przesyłek listowych w okresie lat 1940-1944. Przykład takiej całości z Generalnego Gubernatorstwa, z akcentem krakowskim jest pokazany na fot.1

Fot.1 Koperta o wymiarach 205 x 135 mm, przesyłki prywatnej, lokalnej, poleconej z erką

         w postaci naklejki z wydrukowanym numerem, wysłanej z Urzędu Pocztowego

         KRAKAU 3 (Kraków 3) w dniu 24.1. 1944 roku do... Krakowa. Przesyłka jest

         ofrankowana pięcioznaczkowa serią przedstawiającą budowle z różnych miast w

       Polsce z wytłoczonym białym niemieckim herbem, wydaną z okazji 3 rocznicy

         NSDAP w Generalnym Gubernatorstwie (Fi. t. II, 105-109). Frankaturę uzupełnia

         znaczek Fi. t.II,116.

            Po agresji Niemiec na Polskę, władze Rzeczypospolitej zostały zmuszone do przeniesienia siedziby poza granice kraju. Wpierw był to Paryż, a od końca czerwca 1940 roku Londyn, na zaproszenie Winstona Churchila. Utworzono Rząd na emigracji, zwany potocznie rządem londyńskim, którego celem była walka z okupantem u boku Anglii i Francji. 15 grudnia 1941 roku Rząd na Emigracji wydał ośmioznaczkową serię przedstawiającą na znaczkach zniszczenia dokonane przez Niemców w Polsce oraz wojsko polskie. Znaczki wydane zostały w Wielkiej Brytanii z napisem Poczta Polska. (Fi. A338- H338). Znaczki znalazły uznanie użytkowników poczty, a serię wykorzystywano dosyć często do frankowania prywatnych przesyłek listowych. Przykład całości prezentujemy

na fot.2.

 

Fot. 2 Koperta o wymiarach 190x128 mm przesyłki listowej, prywatnej, poleconej z erką

           w postaci odbitki pieczątki z odręcznie wpisanym numerem wysłanej z Agencji

           Pocztowej Polskiej Marynarki Wojennej. Przesyłka jest ofrankowana wszystkimi              

           znaczkami serii Fi. A338-H338). Koperta przesyłki ma charakter pamiątkowy bowiem

           nie posiada odbitki datownika odbiorczego. Jest natomiast potwierdzeniem                  

           zainteresowania użytkowników poczty wykorzystaniem serii znaczków do

           frankowania przesyłki.

             Po raz kolejny Rząd na Emigracji, emitował w 1943 roku, serię znaczków poświęconą polskim siłom zbrojnym walczącym z Niemcami. Seria składa się, podobnie jak poprzednia, z ośmiu znaczków i była dosyć często wykorzystywana do frankowania prywatnych przesyłek listowych. Przykład podajemy na fot.3.

 

Fot.3 Koperta o wymiarach 230 x 153 mm przesyłki prywatnej, poleconej z erką w postaci

         odbitki pieczątki z odręcznie wpisanym numerem, wysłana z Agencji Pocztowej

         Polskiej Marynarki Wojennej, w dniu 6 IV 1944 roku, do Staffordshire. Adresat

         otrzymał przesyłkę 11 kwietnia 1944 roku o czym świadczy odbitka datownika

         odbiorczego.

         Po pierwszych doświadczeniach z tworzeniem zbioru całości ofrankowanych seriami znaczków wydanych przez Pocztę Polska widać, że tradycja wykorzystywania całych serii do frankowania prywatnych przesyłek listowych była rozpowszechniona. Wbrew poglądom, że były to przesyłki inspirowane filatelistycznie, nic nie wskazuje, że tak było, oczywiście poza szczególnymi przypadkami, dającymi się bez trudu rozpoznać. Widać natomiast, że każdy nadawca przesyłki wkładał sporo czasu i czynił trudne niekiedy zabiegi, aby skompletować całą serię znaczków, rozważał zagospodarowanie koperty, a czasem dostosowywał wielkość koperty do przyklejenia znacznej ilości znaczków i wreszcie wykazywał staranność w procesie rozmieszczenia wszystkich elementów niezbędnych do nadania przesyłki. Dzięki temu możemy delektować się różnorodnością rozwiązań i uzyskanymi efektami.

             Na kolejnych fotografiach prezentujemy nowe walory pozyskane z różnych źródeł, zachowując kolejność według roku wydania danej serii, a nie daty nadania przesyłki.

 

Fot.4 Koperta o wymiarach 153 x 90 mm, przesyłki listowej prywatnej, zagranicznej,

         wysłanej drogą powietrzną z Urzędu Pocztowego Warszawa 2, w dniu (?)(pomiędzy

         7 X i 7 XI ) 1949 roku do USA. Przesyłka jest ofrankowana trzyznaczkową serią

         wydaną z okazji 5. rocznicy Manifestu Lipcowego (Fi.495-497) oraz parką pionową

         znaczka Fi.495 o łącznym nominale 80,00 zł. Znaczki są skasowane datownikiem

         ręcznym z wymienną datą (kat. Myśl. 49 088). Opłata za przesyłkę według taryfy

       wynosiła 80,00 zł w przypadku wagi listu 5 gramów.  

 

Fot. 5 Koperta standardowych wymiarów przesyłki listowej, prywatnej, zagranicznej,

         poleconej z erką w postaci odbitki pieczątki, z numerem odbitym z numeratora

         wysłanej z Urzędu Pocztowego Warszawa 1, w dniu 24 VII 1951 roku, do Indii.

         Przesyłka jest ofrankowana trzyznaczkową serią wydaną z okazji 7. rocznicy Manifestu

         Lipcowego (Fi.563-565) o łącznym nominale 1,95 zł. Opłata za przesyłkę według

        taryfy wynosiła 1,40 zł przy wadze listu powyżej 20 gramów. Adresat otrzymał

       przesyłkę 3 VIII 1951 roku po czym świadczy odbitka datownika odbiorczego.

 

Fot.6 Koperta standardowych wymiarów, przesyłki listowej urzędowej, krajowej, poleconej

         z erką w postaci odbitki pieczątki z odręcznie wpisanym numerem, przesłanej z Urzędu

         Pocztowego Daleszyce, w dniu 31.3.1953 roku. Przesyłka jest ofrankowana dwoma,

         dwuznaczkowymi seriami wydanymi z okazji uruchomienia fabryki samochodów

         ciężarowych w Lublinie (Fi.655-656) o łącznym nominale 1,80 zł + 70 groszy. Opłata

         za przesyłkę według taryfy z okresu 4.1.1953-31.12 1963 wynosiła 1,20 zł. Adresat

         otrzymał przesyłkę 31.3.1953 roku o czym świadczy odbitka datownika odbiorczego.

 

Fot. 7 Koperta standardowych wymiarów, przesyłki listowej, prywatnej, zagranicznej,

           poleconej z erką w formie odbitki pieczątki z odręcznie wpisanym numerem, wysłanej

           z Urzędu Pocztowego Kamienica na Śląsku, w dniu 22.2.1954 roku, do b. NRD.

           Przesyłka jest ofrankowana trzyznaczkową serią wydaną z okazji obchodów Roku

           Odrodzenia (Fi. 683-685) o łącznym nominale 2,35 zł. Opłata za przesyłkę wynosiła

           według taryfy 1,60 dla przesyłki o wadze powyżej 20 gramów. Adresat otrzymał

           przesyłkę 7.3.1954 roku o czym świadczy odbitka datownika odbiorczego.

 

Fot.8 Koperta standardowych wymiarów, przesyłki listowej, zagranicznej przesłanej droga

          powietrzną z Urzędu Pocztowego Warszawa 5, w dniu 30.4. 1956 roku do USA

           Przesyłka jest ofrankowana trzyznaczkową serią wydana z okazji Dni Krakowa

           (Fi.775-777) o łącznym nominale 1,20 zł. Opłata za przesyłkę według taryfy wynosiła

           45 groszy + 70 groszy ( przesyłka lotnicza 35 groszy za 5 gramów wagi) razem 1,15 zł.

 

Fot.9 Koperta lotnicza o wymiarach 153 x 94 mm, przesyłki listowej, prywatnej, poleconej

           z erką w postaci odbitki pieczątki i odręcznie wpisanym numerem, przesłanej droga

           powietrzną z Urzędu Pocztowego Warszawa 1, w dniu 28.8.1956 roku do USA. Na

         wyjątkowe ofrankowanie składają się znaczki wydania prowizorycznego z nadrukami

           typograficznymi nowych wartości na znaczku Fi.684. Jest to seria składająca się z

           czterech znaczków Fi.826 - 828 o łącznym nominale 2,45 zł. Opłata za przesyłkę

         według taryfy wynosiła 2,35 zł, przy wadze przesyłki 10 gramów. Adresat otrzymał

         przesyłkę 31.8.1956 roku o czym świadczy odbitka datownika odbiorczego

 

Fot. 10 Koperta lotnicza o wymiarach 145x 112 mm przesyłki listowej, prywatnej,

           zagranicznej, poleconej z erką w postaci odbitki pieczątki z odręcznie wpisanym

           numerem wysłanej droga powietrzną z Urzędu Pocztowego Katowice 10, w dniu

           7.12. 1957 roku do Belgii ( z błędnym adresem). Przesyłka jest ofrankowana na

           stronie recto pięcioznaczkową serią „Kwiaty chronione”(Fi.876 – 880) oraz na stronie

           verso znaczkami Fi.841, 886 i 885 o łącznym nominale 6,50 zł. Opłata za przesyłkę

           według taryfy wynosiła 6,55 zł. Jest to przykład przesyłki drugiej grupy, gdzie

           frankatura uzupełniająca jest na stronie verso.

 

Fot.11 Koperta standardowych wymiarów przesyłki listowej, prywatnej, zagranicznej,

           poleconej z erką w postaci naklejki z wydrukowanym numerem, przesłanej droga

           powietrzną z Urzędu Pocztowego Warszawa 31, w dniu 23.9.1960 roku, do Niemiec.

           Przesyłka jest ofrankowana trzyznaczkową seria wydaną z okazji 550 rocznicy Bitwy

           pod Grunwaldem (Fi.1030-1032) oraz dodatkowo na stronie recto znaczkiem Fi.885,

           a na stronie verso znaczkiem Fi.1008 o łącznym nominale 6,80 zł. Opłata za przesyłkę

           według taryfy wynosiła 6,50 zł.

 

Fot.12 Koperta o wymiarach 163 x 115 mm przesyłki listowej, prywatnej, zagranicznej,

           poleconej z erka w postaci naklejki z wydrukowanym numerem, wysłanej z Urzędu

           Pocztowego Rybnik 1, w dniu 24.8. 1983 roku, do Niemiec (RFN). Przesyłka jest

           ofrankowana ośmioznaczkową serią „Statki żaglowe III” (Fi.1317-1324) wydana w

           1964 roku, a uzupełnienie frankatury jest na stronie verso w postaci trzech znaczków:

           Fi.2712, 2689, 2690, o łącznym nominale 62,40 zł.. Opłata za przesyłkę według

           taryfy zagranicznej z okresu 1.2.1982 – 31.7. 1985 wynosiła 63,00zł.

 

Fot. 13 Koperta o wymiarach 178 x 120 mm przesyłki listowej, prywatnej, zagranicznej,

             poleconej z erką w postaci naklejki z wydrukowanym numerem, wysłanej z Urzędu

           Pocztowego Warszawa 1, w dniu 21.11.1978, do Niemiec (RFN). Przesyłka jest

           ofrankowana siedmioznaczkowa serią wydaną z okazji 50 lecia warszawskiego ZOO

           (Fi.2437-2443), a uzupełnienie frankatury jest na stronie verso przez naklejenie dwóch

           znaczków Fi.2445 i 2431, o łącznym nominale 22,20 zł. Opłata przesyłki według

           taryfy zagranicznej od 1.1.1976- 31.1. 1982 wynosiła 20,80 zł przy wadze przesyłki

           w granicach 20-50 gramów.

 

Fot.14   Koperta o wymiarach 180 x 125 mm, przesyłki listowej, prywatnej, zagranicznej,

             poleconej z erką w postaci naklejki z wydrukowanym numerem, przesłanej z Urzędu

             Pocztowego Wrocław 48, w dniu 1.2. 1983 roku do b. NRD. Przesyłka jest

             ofrankowana czteroznaczkową serią „Pomniki polskiej kartografii” (Fi.2696-2699) o

             łącznym nominale 44,00 zł. Opłata za przesyłkę według taryfy wynosiła 44,00 zł

           (listy do NRD były opłacane według taryfy krajowej).

                   Na zakończenie tej części prezentujemy, na fot. 15-18, cztery całości pochodzące z obiegu pocztowego ofrankowane seriami znaczków. Mogą one być zaliczone do całości, które są inspirowane, nie tylko filatelistycznie, także kolekcjonersko. Mają także charakter dokumentacyjny i mogą być wykorzystane przez kolekcjonera do celów nie związanych

z filatelistyką.

 

Fot.15 Koperta standardowych wymiarów, przesyłki listowej, miejscowej, poleconej z erką

           w postaci odbitki pieczątki z odręcznie wpisanym numerem wysłanej z Urzędu

           Pocztowego Warszawa 22 w dniu 13.8.1955 roku do...Warszawy. Przesyłka jest

           ofrankowana sześcioznaczkową serią wydaną z okazji V Światowego Festiwalu

           Młodzieży (Fi.778-783) o łącznym nominale 3,30 zł. Znaczki są skasowane

           datownikiem ręcznym z wymienną datą (kat. Myśl. 55 024). Koperta przesyłki ma

           charakter pamiątkowy.

 

Fot.16 Koperta standardowych wymiarów, ilustrowana, wykorzystana podczas trwania

           wystawy filatelistycznej, przesyłki listowej, prywatnej wysłana z Urzędu Pocztowego

           Wrocław 2, w dniu 12.2.1956 roku do Krakowa. Przesyłka jest ofrankowana

           czteroznaczkową serią znaczków z okazji 10-lecia odzyskania Ziem Zachodnich

           Fi. 798-801) o łącznym nominale 2,20 zł. Znaczki są skasowane stemplem ręcznym z

           wymienną datą (kat. Mysl. 56 002). Koperta ma charakter pamiątkowy.

 

Fot.17 Koperta standardowych wymiarów, ilustrowana, wykorzystywana podczastrwania

             wystawy filatelistycznej przesyłki listowej, prywatnej, zagranicznej przesłanej drogą

             powietrzną z Urzędu Pocztowego Łódź 1, w dniu 27.4. 1958 roku do Izraela.

             Przesyłka jest ofrankowana pięcioznaczkową serią „Zabytkowe ratusze” (Fi.901-905)

             o łącznym nominale 5,80 zł. Znaczki są skasowane ręcznym stemplem

             okolicznościowym z wymienna datą (kat. Myśl. 58 015). Przesyłka ma charakter

             pamiątkowy.

 

Fot 18 Przykład wyjątkowy i zarazem „super unikatowy”. Koperta ilustrowana używana

             podczas wystawy filatelistycznej, o wymiarach 235 x 152 mm, przesyłki listowej,

             prywatnej, miejscowej, poleconej z unikatową erką z wydrukowaną informacja o

             wystawie oraz kolejnym numerem, wysłana z Urzędu Pocztowego Szczecin 1,

             w dniu 3.11.1971 roku ...do Szczecina. Przesyłka jest ofrankowana czteroznaczkowa

             serią „Ludzie pracy” (Fi. 1950-1953) oraz dodatkowo blokiem Fi.,78, wydanym

             z okazji XI Ogólnopolskiej Wystawy Filatelistycznej w Szczecinie o łącznym

             nominale 4,00 zł. Znaczki i blok sa skasowane okolicznościowym stemplem ręczny

             z wymienną datą (kat. Myśl. 71 354).

             Ostatnie cztery walory wskazują na możliwość tworzenia kolejnej grupy w naszym wyjątkowym zbiorze. Będzie to grupa całości, ofrankowanych seriami znaczków, wysyłanych z wystaw, specjalnych okazji, imprez i wydarzeń. Można ja traktować jako walory inspirowane prze kolekcjonerów.

             Jeden z Internautów przeglądając naszą stronę internetową, zwracając uwagę na sprawę związaną z prywatnymi przesyłkami listowymi, urzeczony wieloma rozwiązaniami, proponowanymi przez nadawców, zadał nam retoryczne pytanie: Skoro w nadchodzącym czasie Poczta Polska nie przewiduje obrotu przesyłkami czyli zniknie korespondencja, znikną koperty, znikną znaczki służące frankowaniu przesyłek ( bo nalepki i biznesowe gadżety kolekcjonerskie nie są interesujące) to czy Poczta może nadal używać, na określenie instytucji, nazwy „Poczta”. Nie mamy na to pytanie żadnej odpowiedzi. A może ktoś z Internautów podejmie się dyskusji?

                 W następnej części przedstawimy wiele interesującego materiału. Zapraszamy do odwiedzin naszej klubowej strony.

                                                                                                                Jerzy Duda

                                                                                                       Administrator Piotr

                      

O WYJĄTKOWYM ZBIORZE CAŁOŚCI Część 7.

Szczegóły
Opublikowano: piątek, 07, marzec 2025 15:19

O WYJĄTKOWYM ZBIORZE CAŁOŚCI

Część 7.

            Kontynuujemy prezentacje wybranych całości pocztowych jednocześnie zapraszamy do dyskusji na temat kolekcjonowania całości czyli przedmiotu, który nas interesuje i któremu poświęcamy kolejne części cyklu. Celem naszym jest zwrócenie uwagi, ale także pobudzenie kolekcjonerów do zainteresowania się zapomnianym elementem działalności poczty, jakim jest prywatna przesyłka listowa. Mamy nadzieję, że zgromadzenie i zaprezentowanie takich właśnie walorów, nawet z niezbyt odległej przeszłości, pozwoli stworzyć nietypowy i wyjątkowy zbiór o wielkiej wartości kolekcjonerskiej, mający także znaczenie w pracach nad historią poczty.

Według twórców Encyklopedii Filatelistyki wydanej w 1993 roku, należało rozróżnić pięć przypadków całości: całość, całość bezznaczkowa, całość fałszywa, całość filatelistyczna i całość formularzowa. Nas interesuje całość, również całość fałszywa bowiem zdajemy sobie sprawę z tego, że wszystko na całości może zostać sfałszowane, poza kopertą oraz całość filatelistyczna, której określenie nijak nie odnosi się do obecnych warunków. Być może w dobie cenzury, restrykcyjnych warunków zagranicznej wymiany znaczków, kradzieży przesyłek lub ich zawartości określenie całość filatelistyczna miało sens.

W polu naszych zainteresowań są prywatne przesyłki listowe ( korespondencja pod postacią listu, kartki z krótką informacją, przeróżne varia jak np. wycinki z gazet, druki, rysunki, z odpowiednią adnotacją, mogą być również znaki pocztowe, czasami banknoty lub monety), która przeszła drogę pocztową od nadawcy do odbiorcy za pośrednictwem poczty. Staramy się pozyskiwać całości pocztowe od 1918 roku ofrankowane znaczkami wydanymi przez Pocztę Polska, ze szczególnym uwzględnieniem okresu po II wojnie światowej. Sprawdzenie, czy przesyłka przeszła drogę pocztową, jest łatwe wtedy kiedy na kopercie przesyłki znajdują się odciśnięte czytelnie; datownik pocztowego urzędu nadawczego oraz datownik pocztowego urzędu odbiorczego. Natomiast problemem są przesyłki, które mają nieczytelne odbitki datowników lub nie posiadają odbitki datownika odbiorczego. W takich przypadkach decydują inne względy, a o przebytej drodze pocztowej danej przesyłki można jedynie domniemywać.

Tworzenie zbioru, o którym piszemy, i jego opracowanie wymaga czasu, a tego jest niewiele, bowiem jak pisali w 2019 roku analitycy i ekonomiści Poczty Polskiej, do roku 2030 znikną przesyłki listowe i stanie się tak wobec gwałtownego rozwoju elektronicznych środków komunikacji. W aktualnej sytuacji Poczty Polskiej zmiany mogą nastąpić jeszcze szybciej. O listach i całościach społeczeństwo szybko zapomni. Przypominanie, niewiele zmieni. Były w przeszłości akcje przypominające i listy i całości. Była wielka akcja promocyjna podjęta przez UPU   w 1957 roku, która miała upowszechnić pisanie listów poprzez organizowanie tygodnia pisania listów. Promocja trwała przez wiele lat, a liczba datowników i stempli okolicznościowych z tekstami reklamowymi o znaczeniu i wartości listu   stosowanych w Polsce, liczyła się w setkach. Również kolejna akcja prowadzona w 2007 roku, w 50 rocznicę ustanowienia tygodnia pisania listów, nie stała się momentem przełomowym i także pozostała bez echa.

               Kolejną wielką akcję, prowadzoną na skalę europejską, w sprawie pisania listów, podjęło Stowarzyszenie Europejskich Publicznych Operatorów Pocztowych (PostEurop). Postanowiono wydawać każdego roku znaczki „Europa” objęte tematem ustalonym przez PostEurop. W roku 2008 tematem był „list”, a raczej hasło „Napisz mi list” (write me a letter). Nie znamy wyników badań na temat efektów akcji, ale nie wydają się wielce obiecujące.

A zatem; czy warto dzisiaj, w dobie   telefonii komórkowej, SMSów, internetu z jego możliwościami imitowania komunikacji bezpośredniej także poprzez stosowanie tzw. emotikonów określających stan emocjonalny nadawcy, a jeszcze przy możliwościach jakie stwarza dzisiaj AI, zawracać komuś głowę sprawą pisania listów i sztuką zwaną epistolografią ( z greckiego epistole – list i grapho – piszę )? Czy warto, skoro dla większości społeczeństwa, w tym młodszego pokolenia, napisanie listu, włożenie go do koperty (?), zaadresowanie, pójście z przesyłką na pocztę, opłacenie i nadanie jej, może się okazać pracą nie tyle ponad siły ile pracą pochłaniającą zbyt duży wysiłek intelektualny. Pozostaje tylko wspomnienie, że kiedyś listy zastępowały gazety, a pisane w najróżniejszych warunkach często w najmniej sprzyjających, dawały obraz sytuacji i zdarzeń, były odbiciem stylu życia, kultury i obyczajów, a nade wszystko były rodzajem informatorów o sprawach ważkich nawet gdy miały jednego adresata. Że listy, do czasu upowszechnienia się telegrafu i telefonu – czyli do końca XIX wieku - były najpopularniejsza formą komunikowania się ludzi na odległość. Nawet wtedy gdy ta odległość jest dla nas dzisiaj śmiesznie mała. Bowiem listy wysyłane były do znajomych mieszkających na sąsiedniej ulicy, w innej dzielnicy tego samego miasta w różnych celach. Często chodziło o zapytanie o zdrowie, pożyczenie książki, umówienie się na spotkanie, drobne interesy i tp.      

Skoro nie ma i nie będzie listów warto pomyśleć o czymś co po listach zostało, czyli o całościach pocztowych na które składają się koperty prywatnych przesyłek, często skrzętnie przez dziesiątki lat przechowywane przez odbiorców, a w ostateczności oferowane na portalach internetowych.

Całości o których piszemy są dziełem nadawcy przesyłki, który miał prawo folgować sobie w jej zagospodarowaniu (oczywiście w granicach dozwolonych prawem pocztowym), wykorzystując znaczki pocztowe, nalepki czy naklejki oraz dziełem pracowników poczty i innych instytucji państwowych, którzy mieli prawo dokonywać różnych działach na kopercie w postaci odręcznych wpisów, odbitek pieczątek, stempli itp. O zbiorze całości z kilku ostatnich lat pisaliśmy już na stronie internetowej w cyklu „Co nam zostanie z tych lat...”. Przerwaliśmy cykl z powodu braku zainteresowania i braku walorów, ale ślad materialny pozostanie, bowiem całości są zarchiwizowane i dostępne dla chętnych do współpracy.

Obecny cykl jest wynikiem zaskoczenia, jakie przyniosło przeglądanie „staroci” , w których na plan pierwszy wybijały się całości z naklejonymi kompletami znaczków serii wydawanych przez Pocztę Polską.

Pokazaliśmy przykłady całości ofrankowanych znaczkami jednej serii, a obecnie zaprezentujemy na fot.1- 7 całości, które są niewątpliwie ewenementem i które będą stanowić o wyjątkowości naszego zbioru.

          

Fot. 1 Koperta o wymiarach 164 x 94 mm, przesyłki listowej, prywatnej, zagranicznej,

         poleconej z erką w postaci odbitki pieczątki z odręcznie wpisanym numerem,

         przesłanej drogą powietrzną z Urzędu Pocztowego, Stróże k/ Gorlic w dniu 1.10.1949roku do USA. Przesyłka jest ofrankowana dwoma (!) seriami znaczkówwydanych przez Pocztę Polską. Pierwszą stanowi wydanie prowizoryczne na przesyłki

lotnicze (Fi 441-442) na które składają się znaczki wydania zwyczajnego tzw.

„moskiewskie” (Fi. 342, 342 A, 343) z nadrukiem nowej wartości i napisem

„LOTNICZA” . Znaczek Fi 442 jest w dwóch   kolorach, czerwony i brunatnoczerwony.
Drugą serią jest trzyznaczkowa wydana okazji 5. rocznicy

Manifestu lipcowego.(Fi. 495-497). Frankaturę uzupełnia znaczek Fi. 447. Łączny

nominał znaczków wynosi 250,00 zł (a bez liczenia znaczka w innym kolorze 200,00

zł). Opłata za przesyłkę według taryfy wynosiła 60,00 zł + opłata 50,00 zł za każde 5

gramów. Czyli w przypadku wagi przesyłki 20 gramów, opłata wynosiła 260, 00 zł.

Adresat otrzymał przesyłkę 18 października 1949 roku o czym świadczy odbitka datownika odbiorczego.

 

Fot.2 Koperta standardowych wymiarów, przesyłki listowej, prywatnej, zagranicznej,

          poleconej, z erką w postaci odbitki pieczątki z odręcznie wpisanym numerem, wysłanej

         z Urzędu Pocztowego Sieradz, w dniu 7.7.1952 roku, do Szwajcarii. Przesyłka jest

         ofrankowana znaczkami dwóch serii, a mianowicie dwuznaczkową serią wydania

         okolicznościowego z okazji 110 rocznicy urodzin Marii Konopnickiej (Fi. 601-602)

         oraz dwuznaczkową serią wydania okolicznościowego z okazji 140 rocznicy śmierci

         Hugona Kołłątaja (Fi. 603-604). Dodatkowo, nadawca przykleił znaczek Fi. 600

         wydania okolicznościowego w 140 rocznicę urodzin Józefa Ignacego Kraszewskiego.

         Łączny nominał znaczków wynosi 3,15 zł +30 groszy. Opłata za przesyłkę o wadze do

         20 gramów według taryfy wynosiła 1,15 zł. Adresat otrzymał przesyłkę 10 VII 1952

         roku,   o czym świadczy odbitka datownika odbiorczego.

 

 

Fot. 3 a, b Dwie koperty standardowych wymiarów, przesyłek listowych, prywatnych,

                 zagranicznych, poleconych,

 

a) z erką w postaci odbitki pieczątki z odręcznie wpisanym numerem, przesłanej

     drogą powietrzną z Urzędu Pocztowego Kamienica na Śląsku w dniu 26.4.

     1955 do b. NRD. Przesyłka jest ofrankowana znaczkami dwóch serii,

     a mianowicie: wydania okolicznościowego z okazji Dnia Kolejarza ( Fi. 728-

     729) oraz wydania okolicznościowego z okazji Miesiąca Pogłębienia Przyjaźni

     Polsko - Radzieckiej (Fi.730-731). Łączny nominał znaczków wynosi 2,00 zł.

b) z erką w postaci odbitki pieczątki z odręcznie wpisanym numerem,
przesłanej drogą powietrzną z Urzędu Pocztowego Poznań 5, w dniu 15.11.1954 roku do Szwajcarii.
Przesyłka jest ofrankowana, podobnie jak w a) znaczkami dwóch serii (Fi. 728-729)
oraz (Fi. 730-731) o łącznym nominale 2,00 zł.

 

     Opłata za przesyłki wynosiła według taryfy 1,40 zł przy wadze przesyłek do 20 gramów. Przy wadze powyżej 20 gramów opłata wynosiła 1,65 zł. Jak dowiedzieliśmy się od Kolegów Klubowych, wykorzystywanie obu wspomnianych serii na przesyłkach było dosyć częste. Z jakiego powodu? Obie serie znaczków wprowadzono do obiegu pocztowego w ciągu  jednego tygodnia

września (9 IX , 15 IX). Znaczki Fi.728 i Fi.730 wydano w nakładach po

200 000 sztuk każdy ( w pierwszym zamówieniu). Być może niskie nakłady stanowiły zachętę do nabycia i ofrankowania przesyłek.

 

 

Fot. 4   Koperta standardowych wymiarów, przesyłki listowej, prywatnej, zagranicznej wysłanej z Urzędu Pocztowego Poznań 7, w dniu 19.8.1957 roku do Włoch. Przesyłka jest ofrankowana siedmioznaczkową serią wydania zwyczajnego przedstawiającą pomniki Warszawy (Fi. 761-768) oraz dwuznaczkową serią wydania specjalnego „Rozwój Kolejnictwa Elektryfikowanego” (Fi. 699-700). Łączny nominał znaczków wynosi 4,90 zł. Opłata za przesyłkę wynosiła według taryfy pocztowej w obrocie zagranicznym z 13 lutego 1957 roku, przy liście o wadze do 20 gramów, 2,50 zł, a powyżej 20 gramów 4,00 zł. Adresat otrzymał przesyłkę 27 .8. 1957 roku o czym świadczy odbitka datownika odbiorczego.

 

Fot.5 Koperta standardowych wymiarów przesyłki listowej, prywatnej, zagranicznej,

         poleconej z erką w postaci odbitki pieczątki z odręcznie wpisanym numerem,

         przesłanej z Urzędu Pocztowego Bydgoszcz 1, w dniu 18.12 1959 roku do b. NRD.

         Przesyłka jest ofrankowana trzyznaczkową serią wydana z okazji 40 lecia Polskiego

         Czerwonego Krzyża (Fi. 976-978), dwuznaczkową serią wydana z okazji

         Międzynarodowego Kongresu Esperantystów (Fi.967-968) oraz znaczkiem Fi. 975 o

         łącznym nominale 6,20 zł. Opłata za przesyłkę według taryfy wynosiła 5,60 zł.

 

 

Fot. 6 Koperta standardowych wymiarów, przesyłki listowej, prywatnej, zagranicznej,

           wysłanej z Urzędu Pocztowego Kraków Nowa Huta, w dniu30.7.1985 roku do

         Belgii. Przesyłka jest ofrankowana siedmioznaczkowa serią „Współcześni pisarze

         polscy” (Fi. 1832-1838), oraz czteroznaczkową seria; „Dzień znaczka – 100.

         rocznica urodzin Xawerego Dunikowskiego” (Fi. 2262-2265) o łącznym nominale

       22,30 zł +4,00 zł. Opłata za przesyłkę wynosiła według taryfy z okresu 1.7.1985 –

         31.01. 1986 roku, 25, 00 zł.

 

 

Fot.7a,b Prezentujemy przesyłkę listową, filatelistyczną (!)(a)

 

 

             ze wszystkimi atrybutami przesyłki zawierającej znaczki pocztowe dozwolone

             do wymiany z zagranicą na podstawie zarządzenia Ministerstwa Handlu

             Zagranicznego z 1950 roku (b).

 

             Sądzimy, że przesyłka, poza znaczkami, zawierała także specyfikacje i list do

             kontrahenta.

                           Przesyłka polecona z erką w postaci odbitki pieczątki z odręcznie wpisanym numerem, ekspresowa z naklejką, drogą powietrzną z Urzędu Pocztowego Stalinogród 1 ( Katowice), w dniu 25.4. 1953 roku do USA. Przesyłka jest ofrankowana: dwuznaczkową serią wydaną z okazji uruchomienia fabryki samochodów osobowych na Żeraniu (Fi. 649-650), dwuznaczkową serią wydaną z okazji 110 rocznicy urodzin Marii Konopnickiej (Fi. 601-602) oraz trzema dodatkowymi znaczkami w tym Fi.609, 600, Fi.654. Ten ostatni znaczek, wydany z okazji 10 rocznicy bitwy pod Stalingradem, jest kuriozum bowiem zamiast podpisu Poczta Polska jest napis Polska Rzeczpospolita Ludowa.

                               Łączny nominał naklejonych znaczków wynosi 4,35 zł + 15 groszy. Opłata za przesyłkę według taryfy z okresu 4.1.1953 – 31.12.1963 wynosiła ok. 4,25 zł (brak informacji o opłatach lotniczych, przyjęto 15 groszy za każde 5 gramów.

                             Adresat otrzymał przesyłkę 30 kwietnia 1953 roku o czym świadczy odbitka datownika odbiorczego.

                           Dziękujemy Internautom i Kolegom Klubowym, za udostępnianie nam walorów. Poszukiwania przynoszą efekty. Mamy do dyspozycji coraz więcej, coraz ciekawszych całości, które będziemy prezentowali w kolejnych częściach naszego cyklu.

                                                                                                             Jerzy Duda

                                                                                                  Administrator Piotr

O WYJĄTKOWYM ZBIORZE CAŁOŚCI Część 6.

Szczegóły
Opublikowano: środa, 26, luty 2025 13:15

O WYJĄTKOWYM ZBIORZE CAŁOŚCI

Część 6.

                         Z pierwszych doświadczeń wynika, że nasz wyjątkowy zbiór, może składać się z różnorodnych całości ofrankowanych serią znaczków wydanych przez Pocztę Polską. Przede wszystkim w zbiorze mogą się znaleźć całości ofrankowane serią znaczków, której nominały nie odpowiadają taryfie, są na ogół wyższe, a celem nadawcy było naklejenie na przesyłce wszystkich znaczków danej serii. W zbiorze powinny naleźć się całości ofrankowane serią znaczków, których łączny nominał nie odpowiadał wysokości opłaty przewidzianej taryfą, wobec czego nadawca doklejał znaczki spoza serii, robiąc to na s t r o n i e   r e c t o. Oddzielną grupę stanowią całości ofrankowane serią znaczków naklejonych na stronie recto, a znaczki służące uzupełnieniu frankatury są naklejone na s t r o n i e   v e r s o. Pozyskiwanie takich całości wymaga dodatkowej uwagi kolekcjonera. Tworzy również problem przy prezentowaniu całości. Ta grupa całości ma jeszcze jedną modyfikację, mianowicie, kiedy znaczki uzupełniające frankaturę naklejane są na stronie recto i na stronie verso.

                             Na kolejnych fotografiach, prezentujemy przykłady wybranych całości reprezentujące dwie grupy. Na fot. 1- 8 są to całości ofrankowane serią znaczków z uzupełnieniem frankatury na stronie recto ( z modyfikacją w przypadku dwóch ostatnich całości), a na fot. 9- 16, przykłady całości ofrankowanych serią znaczków z uzupełnieniem frankatury na stronie verso. Prezentowane koperty przesyłek mają, w zdecydowanej większości, standardowe wymiary, z niewielkimi odchyłkami.

           Fot. 1 Koperta przesyłki listowej, prywatnej, zagranicznej, przesłanej droga powietrzną

                     z Urzędu Pocztowego, Rawicz Wielkopolski, w dniu 9.12 (?) 1949 roku, do

                     USA. Przesyłka jest ofrankowana serią „Sławni Polacy”,( Fi. 505-507)

                     o łącznym nominale 60 zł. Opłata za przesyłkę według taryfy wynosiła 130 zł,

                     przy wadze listu 10 gramów. Nadawca dokleił znaczek Fi.500 o nominale 80 zł

                     dla uzyskania zgodności z taryfą.

 

           Fot. 2 Koperta przesyłki listowej prywatnej, zagranicznej, poleconej, z erką w postaci

                       odbitki pieczątki z odręcznie wpisanym numerem, przesłanej droga powietrzną

                     z Urzędu Pocztowego Leżajsk, w dniu 28.4.1956 roku, do Danii. Przesyłka jest

                    ofrankowana serią znaczków (Fi. 815-819) o łącznym nominale 1,40 zł. Opłata

                     według taryfy wynosiła 1,60 zł. Nadawca dokleił znaczek Fi. 812 o nominale 20

                     groszy uzupełniający wysokość opłaty.

 

         Fot.3 Koperta nieco większych wymiarów (180 x 105 mm) przesyłki listowej,

                   prywatnej, zagranicznej, poleconej, z erką w postaci naklejki z wydrukowanym

                   numerem, wysłana droga powietrzną z Urzędu Pocztowego Lublin 8, w dniu

                   9.4.1977 roku, do Belgii. Przesyłka jest ofrankowana serią (Fi. 2274-2279)

                   o łącznym nominale 15,40 zł. Opłata za przesyłkę, według taryfy z 10

                   października 1975 roku, wynosiła 16,90 zł. Nadawca dokleił znaczek Fi. 2221 o

                   nominale 1,50 zł. Przesyłka została opłacona zgodnie z taryfą.

 

         Fot. 4 Koperta przesyłki listowej, prywatnej, zagranicznej, wysłanej z Urzędu

                   Pocztowego Kraków 2, w dniu 13.2.1984 roku, do Belgii. Przesyłka jest

                   ofrankowana serią „Lotnictwo polskie” (Fi. 2404 – 2409) o łącznym nominale

                   znaczków 22,50 zł. Opłata za przesyłkę, według taryfy za usługi w obrocie

                  zagranicznym z dnia 30 stycznia 1982 roku, wynosiła 25 złotych. Nadawca

                   uzupełnił frankaturę znaczkiem Fi.2657 o nominale 2.50 zł.

 

         Fot. 5 Koperta przesyłki listowej, prywatnej, przesłanej droga powietrzną z Urzędu

                 Pocztowego Kraków 2, w dniu 27.4.1984 roku, do Belgii. Przesyłka jest

                 ofrankowana serią „Zamki polskie” (Fi. 1911-1918), o łącznym nominale

                 znaczków 21,60 zł. Opłata za przesyłkę, według taryfy jak wyżej, wynosiła

                 29,00 zł. Nadawca dokleił znaczek Fi. 2494 o nominale 6,00 zł. Do właściwej

                 opłaty zabrakło 1,40 zł.

                 Na kolejnych dwóch fotografiach (6 i 7) prezentujemy przykłady całości z pierwszej grupy ale nieco zmodyfikowane, a mianowicie: frankatura jest uzupełniona przez doklejenie znaczków zarówno na stronie recto jak i verso.  

 

       Fot. 6a, b   Koperta przesyłki listowe, prywatnej, zagranicznej, poleconej, z erką w

                        postaci naklejki z wydrukowanym numerem, przesłanej drogą powietrzną z

                         Urzędu Pocztowego Mińsk Mazowiecki 1, w dniu 12.8.1970 roku, do

                         Południowej Afryki. Przesyłka jest ofrankowana serią „Dożynki” (Fi. 1545-

                         1547) o łącznym nominale znaczków 4,40 zł. Opłata za przesyłkę wynosiła,

                         wg taryfy z dnia 6 listopada 1965 roku, 7,00 zł i dodatkowo za przesyłkę

                         lotniczą, 1,90 zł za każde 5 gramów. Nadawca dokleił znaczek Fi. 1557

                         o nominale 10 groszy na stronie recto oraz 6 znaczków na stronie verso ( 3x

                         Fi. 1685, Fi.1833, Fi. 1836 oraz Fi. 1559). Frankatura została uzupełniona

                         o 10,15 zł czyli do kwoty 14,55 zł. Odpowiadało to przesyłce o wadze 15

                         gramów. Przesyłka została doręczona adresatowi 17 V 1970 roku o czym

                         świadczy odbitka datownika odbiorczego.

 

         Fot. 7 a,b Koperta przesyłki listowej, prywatnej, zagranicznej, poleconej, z erką

                         w postaci naklejki z wydrukowanym numerem wysłanej z Urzędu

                         Pocztowego Warszawa 44 w dniu 9.3. 1982 roku, do Belgii. Przesyłka jest

                           ofrankowana serią „Polska ceramika szlachetna II” (Fi. 2645 –2650)

                           o łącznym nominale znaczków 30 zł. Opłata za przesyłkę, według taryfy

                            w obrocie zagranicznym z dnia 30 stycznia 1982 roku, wynosiła 78 zł przy

                           wadze przesyłki powyżej 20 gramów. Nadawca uzupełnił frankature o dwa

                           znaczki Fi. 2337 naklejone na stronę recto oraz parkę znaczków Fi. 2390

                           naklejoną na stronie verso. Łączny nominał naklejonych znaczków wynosi

                           78,00 zł, zgodnie z taryfą.

 

         Fot. 8 Absolutnie wyjątkowa koperta, o wymiarach 222x 160 mm, przesyłki listowej,

                     prywatne, zagranicznej, poleconej, z erką w postaci odbitki pieczątki z odręcznie

                     wpisanym numerem, przesłanej drogą powietrzną z Urzędu Pocztowego

                   Warszawa 1, w dniu 18.6.1946 roku, do USA. Przesyłka jest ofrankowana serią

                     znaczków wydania okolicznościowego z okazji pierwszej rocznicy uwolnienia

                     Warszawy spod okupacji. Wykorzystano znaczki z 1945 roku opatrzone

                     czarnym nadrukiem „WARSZAWA WOLNA /17 styczeń/ 1945 – 1946.

                     (Fi 388-393). Znaczki serii mają łączny nominał 32.00 zł. Opłata za przesyłkę,

                     według taryfy z okresu 1.12.1945 – 31.8.1946 roku, wynosiła 9,00zł (przy

                     wadze 40 gramów) +5 zł polecenie oraz lotniczy do Nowego Jorku to 20 zł za

                     każde 5 gramów. Według szacunku opłata wynosiła 115 zł. Nadawca uzupełnił

                     frankaturę o parkę znaczków Fi.400, Fi.398 oraz Fi.405 o łącznym nominale

                     85,00zł. Przesyłka dotarła do adresata, po ocenzurowaniu, 1.7.1946 roku.

                       Na kolejnych fotografiach, znajdują się przykłady całości ofrankowanych serią znaczków, przy czym uzupełniająca frankatura w postaci doklejonych znaczków znajduje się na stronie verso.

 

           Fot. 9 Koperta przesyłki listowej, prywatnej, zagranicznej, poleconej, z erką w postaci                  

                    odbitki pieczątki z odręcznie wpisanym numerem, przesłana droga powietrzna

                     z Urzędu Pocztowego Wrocław 1,w dniu 14.5.1956 roku do USA. Przesyłka jest

                     ofrankowana serią „1 Maja” (Fi. 704-706) o łącznym nominale 1,80 zł. Opłata za

                     przesyłkę,według taryfy, wynosiła 1,40 + 35 groszy za każde 5 gramów

                     przesyłki droga lotniczą. Nadawca nakleił na stronie verso dwa znaczki

                     Fi. 762 i Fi.765 o łącznym nominale 50 groszy. Oba znaczki nie zostały

                     skasowane. Przesyłka dotarła do rąk adresata 21 maja 1956 roku o czym

                     świadczy odbitka datownika odbiorczego.

 

           Fot. 10 a,b Koperta przesyłki listowej, prywatnej, zagranicznej, poleconej, z erką w

                         postaci naklejki z wydrukowanym numerem, wysłanej z Urzędu Pocztowego

                         Łódź 57, w dniu 6.9.1972 roku, do b. ZSRR. Przesyłka jest ofrankowana

                        serią Znaczków „XI Zimowe Igrzyska Olimpijskie w Sapporo” (Fi. 1996-

                         1999) o łącznym nominale 5,15 zł. Nadawca uzupełnił frankaturę, chociaż

                         nie musiał, paskiem (Fi.1977 Pw 1978) o nominale 1,20 zł naklejonym na

                         stronie verso (b).

 

         Fot. 11 Koperta przesyłki listowej, prywatnej, zagranicznej, poleconej, z erką w postaci

                       naklejki z wydrukowanym numerem, wysłana z Urzędu Pocztowego Warszawa

                     113 w dniu 23.5. 1974 roku, do Niemiec. Przesyłka jest ofrankowana serią

                       znaczków wydanych z okazji 7.Miedzynarodowej Wystawy Filatelistycznej

                       „Socphilex” w Katowicach (Fi. 2161-2163), o łącznym nominale 6,00 zł.

                       Opłata za przesyłkę, według taryfy, wynosiła 8,00 zł. Nadawca uzupełnił

                       frankaturę doklejając znaczki Fi. 2144 i Fi. 2155 o łącznym nominale 2,50 na

                      stronie verso.

 

         Fot.12 a, b Koperta przesyłki listowej, prywatnej, zagranicznej, poleconej, z erką,

                           w postaci naklejki z wydrukowanym numerem, wysłanej z Urzędu

                           Pocztowego Wrocław 15, w dniu 24.8.1980 roku, do Francji. Przesyłka jest

                           ofrankowana serią znaczków „Badanie kosmosu” (Fi. 2511-2515), z tym, że

                           jeden znaczek serii został naklejony po stronie verso. Łączny nominał

                           znaczków wynosi 15,50 zł. Opłata za przesyłkę według taryfy z dnia 24

                           września 1979 roku, wynosiła 16,00 zł. Nadawca dokleił znaczek Fi. 1876

                           o nominale 5,00zł. Przesyłka dotarła do adresata 30.8. 1980 roku, o czym

                           świadczy odbitka datownika odbiorczego.

 

         Fot. 13   Koperta przesyłki listowej, prywatnej, zagranicznej, poleconej z erką w postaci

                       naklejki z wydrukowanym numerem, wysłanej z Urzędu Pocztowego Zabrze 1,

                       w dniu 13.4. 1984 roku, do Niemiec (RFN). Przesyłka jest ofrankowana serią

                       znaczków „Polskie wyprawy naukowe” (Fi.538 –2543) o łącznym nominale

                       23,90 zł. Opłata za przesyłkę, według taryfy z dnia 30 stycznia 1982 roku,

                       wynosiła 63,00 zł. Nadawca uzupełnił frankaturę parką znaczków Fi. 2337 oraz

                       2430 o łącznym nominale 41,00 zł, naklejonych na stronie verso.

 

         Fot.14 Koperta przesyłki filatelistycznej, poleconej z erką w postaci naklejki z

                     wydrukowanym numerem, wysłanej z Urzędu Pocztowego Warszawa 52, w

                     dniu 2.12.1986 roku do Szwajcarii. Przesyłka jest ofrankowana serią znaczków

                     „Polskie budownictwa drewniane”( Fi. 2912 –2917) o łącznym nominale

                     90,00 zł. Opłata według taryfy wynosiła 115, 00 zł. Nadawca uzupełnił

                      frankaturę naklejając, na stronie verso, znaczek Fi, 2880 o nominale 25,00 zł.

 

         Fot. 15 Koperta przesyłki listowej, prywatnej, zagranicznej, poleconej z erką w postaci

                       naklejki z wydrukowanym numerem, przesłanej drogą lotniczą z Urzędu

                       Pocztowego Kraków 9, w dniu 19.10.1987 roku, do Niemiec (RFN). Przesyłka

                       jest ofrankowana serią znaczków wydaną z okazji Światowej Wystawy

                       Filatelistycznej „Hafnia 87” (Fi. 2977-2982) o łącznym nominale 130,00zł.

                       Nadawca dokleił na stronie verso, dwa znaczki Fi. 2872 o łącznym

                       nominale 10, 00 zł. Znaczki były zbyteczne i raczej chroniły klapę koperty

                      przed otwarciem.

 

           Fot. 16 a,b Koperta o wymiarach 220x 162 mm, przesyłki prywatnej, filatelistycznej z

                       potwierdzeniem stosowną pieczątką trójkątną, zagranicznej, poleconej z erką

                        w postaci naklejki z wydrukowanym numerem, ocenzurowaną wysłaną z

                       Urzędu Pocztowego Białystok 1, w dniu 24.1.1972 roku na Węgry. Przesyłka

                       jest ofrankowana parkami znaczków całej serii „Wycinanki ludowe”

                       (Fi.1945-1949) o łącznym nominale 7,40 zł. Opłata według taryfy

                         zagranicznej z okresu 1.7.1971 – 30.9. 1972 wynosiła 9,05 zł. Nadawca

                         nakleił dodatkowe znaczki na stronie recto Fi.1964 oraz na stronie verso

                         Fi. 578 (wycofany 30.11. 1953) i Fi.1419. Przesyłka, jako filatelistyczna,

                         zapewne dotarła do adresata chociaż brak odbitki datownika odbiorczego.

 

                      Pokazane przykłady wskazują na dość duże zainteresowanie użytkowników poczty wykorzystywaniem do frankowania prywatnych przesyłek listowych znaczków wydawanych przez Pocztę Polską w formie serii i tak katalogowanych. To zainteresowanie widoczne jest w różnych okresach działalności emisyjnej Poczty Polskiej, a wykorzystywane w praktyce jest   bez względu na liczbę znaczków w serii; od dwóch do dziesięciu, a nawet większej liczby.

                         Podaliśmy przykłady całości tworzących niezwykły, według nas, zbiór na który składają się całości zaliczane do trzech wspomnianych grup. W następnej części, jeśli tylko uda nam się pozyskać odpowiednią liczbę całości, pokażemy przykłady jeszcze innych rozwiązań, zastosowanych przez nadawców, niekiedy zaskakujących dla kolekcjonerów.

                                                                                                                     Jerzy Duda

                                                                                                          Administrator Piotr  

                        

          

  

          

O WYJĄTKOWYM ZBIORZE CAŁOŚCI Część 5.

Szczegóły
Opublikowano: piątek, 14, luty 2025 11:29

O WYJĄTKOWYM ZBIORZE CAŁOŚCI

Część 5.

            Polski Związek Filatelistów liczył w 1957 roku ponad 20 000 członków. Oczywiście zbieraczy znaczków wydawanych przez Pocztę Polską było znacznie więcej. Udostępnianie znaczków poprzez abonament, prowadzony wpierw przez Pocztę Polską , a następnie przejęty przez Centralny Zarząd Upowszechnienia Prasy i Książki „Ruch”, reklama oraz prowadzenie ożywionej działalności wydawniczej, wpływało na systematyczne zwiększanie liczby zbieraczy znaczków pocztowych. A takie okazje jak; obchody jubileuszu 400 lat Poczty w Polskiej w 1958 roku, czy światowa wystawa z okazji 100 rocznicy wydania pierwszego znaczka polskiego zorganizowana w 1960 roku, miały dodatkowy i znaczący wpływ na zwiększenie zainteresowania znaczkami. Wprawdzie z upływem lat, Poczta Polska wydawała coraz mniej znaczków produkowanych w technice stalorytu, takich małych dzieł sztuki, a coraz częściej w technice rotograwiury, i w offsecie, ale, jak się okazało, zainteresowanie znaczkami pocztowymi systematycznie rosło.

             Koledzy Klubowi zwracali nam uwagę na dwie sprawy, a mianowicie na wykorzystywanie serii znaczków do wydawania tzw. folderów oraz - z nutą krytyki - na zbyt wyraźne akcentowanie całości pocztowych z lat 50. i 60. Padło nawet pytanie, czy w późniejszych latach było równie duże zainteresowanie wykorzystywaniem serii znaczków, do frankowania listowych przesyłek prywatnych.

             Sprawa wykorzystywania serii znaczków do folderów może być tematem do następnego cyklu. Foldery były przygotowywane przez różne firmy, a nie tylko przez Pocztę Polską. Na fot. 1 i 2 prezentujemy dwa foldery z których jeden, VII Wyścig Kolarski dookoła Polski jest sygnowany firmą „Czytelnik”, a drugi firmą PPF „Ruch”.

               W naszym obecnym cyklu ograniczamy się jednak do prezentowania przesyłek prywatnych, które przeszły drogę pocztową i są ofrankowane serią znaczków wydaną przez Pocztę Polską.

               W odpowiedzi na krytyczną uwagę Kolegi Klubowego, prezentujemy całości ofrankowane serią znaczków pochodzące z końca lat pięćdziesiątych i późniejszych XX wieku. Rozpoczynamy od wydań jubileuszowych związanych z obchodami 400 lecia Poczty Polskiej. Z tej okazji , w lutym 1958 roku Poczta Polska wprowadziła do obiegu wydanie okolicznościowe, w postaci jednego znaczka (!) (Fi. 900). Znaczek wydany w technice offsetu nie zasłużył na najwyższą ocenę. Przyczyny, dlaczego tak się stało, są niezbyt jasne. Ale pod koniec roku, wydano pięcioznaczkową serię okolicznościowych (Fi. 918 – 922), także w offsecie w nakładach milionowych każdego znaczka. Co ciekawe, na pytania kolekcjonerów, jak traktować wydania Fi. 900 i Fi. 918 – 922, odpowiedziano: Tematycznie do serii Fi.918-922 należy wydany uprzednio znaczek Fi.900. Dlatego zdarzają się frankowania przesyłek serią Fi. 918-922, a także kompletem ze znaczkiem Fi.900. Na fot. 3,4 prezentujemy przykłady obu rozwiązań.  

 

Fot.3 Koperta o wymiarach 228 x 165 mm przesyłki listowej, prywatnej, zagranicznej,

         Poleconej, z erką w postaci odbitki pieczątki z odręcznie wpisanym numerem,

         przesłanej droga powietrzną z Urzędu Pocztowego, Warszawa Pałac Kultury i Sztuki w

       dniu 4.11.1958 roku do USA. Przesyłka jest ocenzurowana, a adresat otrzymał ją

       13.11.1958 roku o czym świadczy odbitka datownika odbiorczego. Ofrankowanie

       przesyłki składa się z czwórek znaczków serii Fi.918-922 o łącznym nominale 29,80 zł.

       Znaczki są skasowane ręcznym datownikiem okolicznościowym, stosowanym podczas

       wystawy 400 lat Poczty Polskiej (kat. Myśl. nr 58 117). Zgodnie z taryfą z dnia 13 lutego

       1957 roku, opłata za przesyłkę o wadze powyżej 20 gramów, powinna wynosić od

        12,40 -15,40 zł.

             Zarówno koperta jak i jej ofrankowanie wskazują na zainteresowanie, zarówno nadawcy jak i adresata, polskimi znaczkami. Zagospodarowanie pola koperty jest i staranne i świadczące o potrzebie zachowania estetyki przesyłki, a to sprawiło, że koperta stała się obiektem zainteresowania i przedmiotem wykorzystanym w kolekcji.

 

Fot. 4 Koperta o wymiarach 228 x 165 mm przesyłki listowej, prywatnej, zagranicznej,

           przesłanej droga powietrzną, z Urzędu Pocztowego Poznań 1, w dniu 18.11. 1958

         roku do USA .Przesyłka przeszła przez Urząd Celny. Ofrankowanie przesyłki składa

         się z serii znaczków Fi.918-922, uzupełnionej trzyznaczkowym paskiem poziomym

         znaczka Fi. 900 oraz, dodatkowo, dwoma znaczkami Fi.912. Łączna frankatura wynosi

         22,45 zł. Znaczki są skasowane datownikami okolicznościowymi 400 lat Poczty

         Polskiej (kat. Myśł. Nr.58 100) oraz okolicznościowym datownikiem z jubileuszowej

         wystawy filatelistycznej (kat. Myśl. nr 58 122). Niepokój nasz wzbudza brak datownika

         odbiorczego.

               Koperty obu przesyłek są unikatami i stanowią cenny materiał kolekcjonerski dla niejednego zbioru. Są przykładami twórczego wykorzystania Poczty Polskiej, mogą zostać zaliczone do „sztuki poczty” i świadczą także o wielkim zaufaniu do instytucji jaką była poczta. Przesyłki przeszły drogę pocztową i zostały na ponad 65 lat zachowane w zbiorach, jeśli nie adresatów, to innych właścicieli. W tym dopatrujemy się uroku poczty i jej działalności.

 

Fot. 5 Koperta o wymiarach 176 x 125 mm, przesyłki listowej, zagranicznej, poleconej

           z erką w postaci odbitki pieczątki z odręcznie wpisanym numerem, przesłanej drogą

          powietrzną z Urzędu Pocztowego Łódź 1, w dniu 14.3.1960 roku, do Niemiec (RFN).

         Adresat otrzymał przesyłkę 16.3.1960 roku o czym świadczy odbitka datownika

         odbiorczego. Przesyłka jest ofrankowana serią znaczków wydania zwyczajnego

         „Wielcy uczeni” (Fi. 988-993) o łącznym nominale 6,75 zł.

                         Seria „Wielcy uczeni”, wprowadzona do obiegu pocztowego 10 grudnia 1959

           roku drukowana w technice stalorytu zrobiła wrażenie „serii eksportowej”, zarówno ze

           względu na tematykę znaczków, technikę produkcji, jak i autorów - projektanta i            

           sztycharzy oraz starannego wykonania. Na znaczkach zostali uwiecznieni: Karol

           Darwin (1809-1882), brytyjski przyrodnik i geolog; Dmitrij Mendelejew (1834 –

           1907), rosyjski chemik; Albert Einstein (1879-1955) urodzony w Niemczech,

           obywatel Szwajcarii i USA , fizyk – teoretyk; Louis Pasteur (1822-1885) francuski

           chemik; Isaac Newton ( 1643- 1727), angielski fizyk, astronom, matematyk; Mikołaj

           Kopernik (1473 1543) polski astronom, matematyk, lekarz, prawnik. Nakłady

           znaczków były wielomilionowe poza jednym, a mianowicie o nominale 2,50 zł z mało

           znanym wizerunkiem Mikołaja Kopernika. Nakład tego znaczka wynosił 544 000

           sztuk.

                       Opłata za przesyłkę według taryfy z 27 stycznia 1949 roku wynosiła 2,50 +

           3,10 + lotniczy do 20 gramów 0,90 gr. Razem 6,40 zł.

                         Koperta, ofrankowana serią Fi.988-993, robiła duże wrażenie na

           oglądających, w tym również na kolekcjonerach i filatelistach, podczas jej pokazu

           z okazji Roku Kopernikańskiego. Można z tego wywnioskować, że jest wystarczająco

          rzadka, aby można uznać ja za unikat.

                         Przejdźmy teraz, zgodnie zapowiedzią, do całości ofrankowanych seriami

         znaczków wydawanych przez Pocztę Polska po roku sześćdziesiątym. Wybrane

         całości prezentujemy na fot. 6 – 17.

Fot. 6 Koperta o wymiarach 160 x 90 mm przesyłki listowej, zagranicznej, przesłanej drogą

           powietrzną z Urzędu Pocztowego Poznań 1, w dniu 14.7.1962 roku, do Szwajcarii.            

           Przesyłka jest ofrankowana serią znaczków z wydania okolicznościowego „Wielcy

           Polacy II” (Fi. 1164-1169). Nominały znaczków wynoszą 3,60 zł., a opłata za

           przesyłkę według taryfy wynosiła 3,40 zł.

Fot. 7   Koperta standardowych wymiarów przesyłki listowej, prywatnej, zwykłej,

             zagranicznej wysłanej z Urzędu Pocztowego Warszawa 2, w dniu 20. 6. 1964 roku,

           do Niemiec (RFN). Przesyłka jest ofrankowana serią znaczków wydania

             okolicznościowego z okazji 600-lecia Uniwersytetu Jagiellońskiego (Fi. 1337- 1341).

             Znaczki były wydane w technice stalorytu w nakładach wielomilionowych. Łączny

             nominał znaczków wynosi 4, 50 zł. Opłata za przesyłkę, według taryfy pocztowej

           zagranicznej z okresu 1.1.1964 – 31.12.1966 roku, wynosiła 2,50 zł.

Fot. 8   Koperta lotnicza, przesyłki listowej, prywatnej, zagranicznej, poleconej z erką

           w postaci naklejki z kolejnym wydrukowanym numerem, przesłanej drogą powietrzną

           z Urzędu Pocztowego Kraków 28, Nowa Huta (!), w dniu 4.3.1965 roku do USA.

           Przesyłka jest ofrankowana serią znaczków wydania okolicznościowego z okazji 600 lecia Uniwersytetu Jagiellońskiego (Fi. 1337-1341). Nominał znaczków wynosi 4,50 zł. Opłata za przesyłkę według wspomnianej wcześniej taryfy wynosi 7,00 zł + przesyłka lotnicza 3,00 zł przy wadze przesyłki 10 gramów. Razem 10,0zł. Nadawca uzupełnił frankaturę dwoma znaczkami Fi. 1383 i 1414 naklejonymi na stronie verso. To jednak nie pokryło opłaty za list przesłany drogą powietrzną. Pomimo tego adresat otrzymał przesyłkę 9 marca 1965 roku o czym świadczą odbitki datowników odbiorczych.

               Z okazji 600 lecia Uniwersytetu Jagiellońskiego krakowscy filateliści zorganizowali ogólnopolską wystawę „Jagellonica 1964”, która cieszyła się powodzeniem; wśród z gości z całego świata zaproszonych na jubileusz, wśród uczestników jubileuszowych imprez oraz mieszkańców Krakowa i przyjezdnych z wielu stron Polski. Z okazji wystawy wydano kartki pocztowe (całostki), koperty ilustrowane, oraz stosowano okolicznościowe stemple i datowniki. Zainteresowanie filatelistycznymi pamiątkami było bardzo duże stąd liczba przesyłek listowych ofrankowanych serią Fi.1337-1341 była dużą, a pomimo tego całości takie rzadko są oferowane na portalach internetowych.

Fot. 9 Koperta standardowych wymiarów, przesyłki listowej, prywatnej, zagranicznej, poleconej z erką w postaci naklejki z wydrukowanym numerem, wysłana z Urzędu Pocztowego Damasławek,w dniu 8.11.1967 roku, do Francji. Przesyłka jest ofrankowana serią znaczków wydania okolicznościowego „ Badanie kosmosu” (Fi. 1582 – 1589). Znaczki wydane w technice offsetu w nakładach milionowych. Nominał znaczków wynosi 21,05 zł. Adresat otrzymał przesyłkę 14 II 1967 roku o czym świadczy odbitka datownika odbiorczego. W taryfie przewidziano opłatę za przesyłkę 7,00 zł.

Fot.10 Koperta o wymiarach 182 x 105 mm przesyłki listowej, prywatnej, zagranicznej, poleconej z erka w postaci naklejki z wydrukowanym numerem, wysłanej drogą powietrzną z Urzędu Pocztowego Lublin 1, w dniu 25.2.1977 roku do Belgii. Przesyłka jest ofrankowana serią znaczków „Witraże polskie”(Fi. 1955- 1962). Nominał naklejonych znaczków wynosi 21,50 + 4,00 zł. Znaczki wydane w technice rotograwiury w nakładach wielomilionowych. Opłata za przesyłkę według taryfy wynosiła 16,90 zł.

Fot.11 Koperta standardowych wymiarów przesyłki listowej, prywatnej, zagranicznej, poleconej z erką w postaci odbitki pieczatki z odręcznie wpisanym numerem, wysłanej z Urzędu Pocztowego Łódź 60, w dniu 26.6.1972 roku do b. ZSRR. Adresat otrzymał przesyłkę w dniu 2.7.1972 o czym świadczy odbitka datownika odbiorczego. Przesyłka jest ofrankowana serią znaczków wydanych z okazji XI Zimowych Igrzysk Olimpijskich w Sapporo (Fi. 1996-1999). Nominał naklejonych znaczków wynosi 5,15 zł. Znaczki wydane w technice rotograwiury w nakładach wielomilionowych. Opłata za list według taryfy zagranicznej od 1.7.1971 do 30.9.1972 wynosiła 5,10 zł.

Fot.12 Koperta standardowych wymiarów przesyłki listowej, krajowej, zwykłej wysłanej z Urzędu Pocztowego Otmuchów, w dniu 18.7.1975 roku do Wrocławia. Przesyłka jest ofrankowana serią znaczków „Kwiaty w twórczości Stanisława Wyspiańskiego”  (Fi. 2148-2153) o łącznym nominale 14,50 zł. Znaczki są skasowane okolicznościowym datownikiem stosowanym na wystawie „Lato Kwiatów”. Według taryfy pocztowej, krajowej opłata za list zamiejscowy wynosiła 60 groszy.

Fot.13 Koperta standardowych wymiarów, przesyłki listowej, prywatnej, zagranicznej, poleconej z erką w postaci naklejki z wydrukowanym numerem, wysłanej droga powietrzną z Urzędu Pocztowego Częstochowa 1, w dniu 18.11.1976 roku, do Rumunii. Przesyłka jest ofrankowana seria znaczków wydanych z okazji Dnia Znaczka i 100 rocznicy urodzin Ksawerego Dunikowskiego (Fi. 2262-2265). Adresat otrzymał przesyłkę 22.11.1976 roku o czym świadczy odbitka datownika odbiorczego. Nominał znaczków wynosi 11,00 + 4,00 zł. Opłata według taryfy wynosiła 12,40 zł.

Fot.14 Koperta standardowych wymiarów, przesyłki listowej, prywatnej, zagranicznej, poleconej z erką w postaci naklejki z wydrukowanym numerem, wysłanej droga powietrzną z Urzędu Pocztowego Szczecin 30, w dniu 1.5. 1978 roku, do Niemiec (RFN). Przesyłka jest ofrankowana serią znaczków wydanych z okazji Dnia Znaczka, „monety polskie” (Fi. 2378-2383). Nominał naklejonych znaczków wynosi 17,70 zł. Znaczki wydane w nakładach wielomilionowych.. Opłata za przesyłkę według taryfy wynosiła 16,90 zł.

Fot. 15 Koperta o wymiarach 205 x 120 mm przesyłki listowej, prywatnej, przesłanej drogą powietrzną z Urzędu Pocztowego Bydgoszcz 1, w dniu 8.12. 1983 roku (?), do Niemiec (RFN). Przesyła jest ofrankowana serią znaczków „Kobiece stroje ludowe” (Fi. 2743-2748), o łącznym nominale 87,00 zł. Opłata za przesyłkę wynosiła ok. 25,90 zł. Pomimo tego został doklejony znaczek Fi. 2728 o nominale 6,00 zł.

Fot.16 Koperta o wymiarach 180 x 105 mm przesyłki listowej, prywatnej, zagranicznej, poleconej z erka w postaci naklejki z wydrukowanym numerem, wysłanej z Urzędu Pocztowego Łódź 42, w dniu 8.9. 1988 roku, do Wilna (Litwa ) b. ZSRR, Przesyłka jest ofrankowana serią znaczków „Ważki polskie” (Fi.2986-2991) o łącznym nominale 140 zł. Adresat otrzymał przesyłkę w dniu 21.9.1988 roku o czym świadczy odbitka datownika odbiorczego. Opłata za przesyłkę wynosiła według taryfy 70, 00 złotych.

Fot. 17 Koperta o wymiarach 180 x 105 mm przesyłki listowej, prywatnej, zagranicznej, poleconej, z erką w postaci naklejki z wydrukowanym numerem, wysłanej z Urzędu Pocztowego Zabrze 19, w dniu 5.8.1989 roku, do Niemiec (RFN). Przesyłka jest ofrankowana serią znaczków „Konie” (Fi. 3042-3047) o łącznym nominale 170, 00 zł .Według taryfy pocztowej zagranicznej z okresu 1.12. 1989 – 31.7.1989 przesyłka kosztowała – 150 + polecenie 260 zł, razem 410 zł. Pomimo doklejenia znaczka o nominale 40 zł na verso koperty, przesyłka nie była właściwie opłacona.

           Jak widać z wybranych przykładów, frankowanie przesyłek, głównie zagranicznych, seriami znaczków wydanymi przez Pocztę Polska, było stosowane przez korespondentów na przestrzeni ostatnich 70 lat. Nadawcy przesyłek, w niewielkim tylko stopniu, interesowali się wysokością opłat wynikających z obowiązujących taryf. Celem było zaopatrzenie koperty przesyłki w komplet znaczków, zaliczonych do danej serii. Mogły się one znaleźć na stronie recto, a w przypadku braku miejsca także na stronie verso. Możemy się domyślać, że dla jednych była to urocza zabawa, dla innych przemyślana forma urozmaicenia kontaktu listowego, ciekawa wymiana walorów filatelistycznych, jeszcze inni mieli, być może, podtekst handlowy. Dla wielu ludzi, pierwszy kontakt listowny, nadawał charakter późniejszej wymianie korespondencji. Zwracano uwagę na; specyficzne ofrankowanie koperty, wykorzystanie ciekawych znaczków, staranne i estetyczne zagospodarowanie. Te „drobiazgi” nadawały wymianie listowej bardzo intymnego charakteru i dawało poczucie zażyłości, nawet od pierwszego listu.

                        Z dotychczasowych prezentacji widać, że możemy dokonać pierwszej ogólnej klasyfikacji całości. Będą to więc całości:

           1/ ofrankowane serią znaczków.

           2/ ofrankowane wielokrotnością znaczków danej serii.

           3/ ofrankowane dwoma różnymi seriami.

           4/ ofrankowane serią znaczków z uzupełnieniem frankatury dodatkowymi znaczkami

               pochodzącymi spoza serii.

                           W dalszy ciągu poszukujemy walorów, Kolegów, Internautów, chętnych do współpracy oraz korespondentów. Zapraszamy na kolejną część już niedługo.

                                                                                                                         Jerzy Duda

                                                                                                          Administrator Piotr