Zrób sobie przyjemność...cz.5
- Szczegóły
- Opublikowano: piątek, 14, kwiecień 2017 15:13
W poprzednim odcinku zapowiedzieliśmy, kolejny, rewelacyjny odcinek z widokówkami przedstawiającymi jedną z najstarszych zabaw w Krakowie, którą jest uroczysty korowód organizowany corocznie w oktawę Bożego Ciała wraz z harcami „konika zwierzynieckiego” zwanego również Lajkonikiem. Tradycja pochodzi prawdopodobnie ze średniowiecza, ale w dokumentach poświadczona jest od 1700 roku. Legenda wiąże pochód Lajkonika z wydarzeniami z okresu najazdu Tatarów i oblegania Krakowa przez wojska tatarskie w 1287 roku. Na Zwierzyńcu w Krakowie mieszkali włóczkowie, którym udało się zabić chana tatarskiego. To spowodowało odstąpienie wojsk tatarskich od miasta. Na cześć tego wydarzenia naczelnik włóczków, przebrany za chana tatarskiego, wjeżdżał do miasta owacyjnie witany przez mieszkańców.
Od dawna w Lajkonika wcielał się jeden z murarzy ze Zwierzyńca, który przebrany za Tatara harcował czyli wykonywał rytualny taniec w towarzystwie chorążego, w otoczeniu grupy z buńczukami i proporczykami przy dźwiękach kotłów i orkiestry. Lajkonik czyli jeździec na koniu atrapie, którego tułów nosi na biodrach ( rynsztunek ważył około 40 kg) ma w rękach buławę, którą uderza widzów przynosząc im – jak wierzą - szczęście. W 1901 roku Lajkonik otrzymał wzorzysty turban zakończony półksiężycem, a w 1904 roku strój Lajkonika został zaprojektowany przez Stanisława Wyspiańskiego. Lajkonik był częstym motywem widokówek z Krakowa, natomiast Poczta Polska wydała tylko jedną serię składającą się z trzech znaczków na których przedstawiono Lajkonika. Jest to seria z 1955 roku Fi 775 – 777 zaprojektowana przez Witolda Chomicza.
Na kolejnych fotografiach przedstawiamy widokówki z wizerunkami Lajkonika uzupełnione wspomnianymi znaczkami pocztowymi i dodatkowo ofrankowane znaczkami obiegowymi z datownikami eksploatacyjnymi. Widokówki pochodzą z lat 1959 – 1987.
Na fot. 1 jest skan widokówki czarno białej fotograficznej w układzie pionowym przedstawiającej postać Lajkonika w zbliżeniu. Widokówka wykonana z fotografii H. Hermanowicza przez Biuro Wydawnicze „Ruch” w 1964 roku. Widokówka została opatrzona w znaczek z serii wydanej z okazji Dnia Krakowa z 1955 roku o tym samym motywie i dodatkowo ofrankowana znaczkiem obiegowym.
Fot. 2 przedstawia skan widokówki w kolorze wydanej w 1969 roku przez Biuro Wydawnicze „Ruch” według fotografii barwnej T. Bilińskiego. Tematem jej jest Lajkonik przedstawiony na tle grupy zaciekawionych osób. Widokówka starannie wydana z sugestywnym obrazem. Co jest niewątpliwie ciekawostką widokówka drukowana była w ...Bułgarii.
Fot. 3 Kolejna widokówka powstała w oparciu o fotografie barwną T. Bilińskiego, a wydana została w 1974 roku przez Biuro Wydawniczo – Propagandowe „Ruch”. Wydrukowano ją w ZF w Rudzie Śląskiej. Kiedyś widokówka była „kolorowa”, ale po czasie stała się- jak widać – monochromatyczną. Widokówka przedstawia harce Lajkonika wśród szpaleru oglądających osób. Za Lajkonikiem widoczna jest jego świta w przebraniach. Widokówka wydana z okazji Dni Krakowa została uzupełniona znaczkiem wydanym przez Pocztę Polska w 1955 roku ( znaczek o nominale 20 gr !) o tym samym motywie co widokówka.
Zaprezentowane widokówki z motywem Lajkonika są zapewne tylko wybranymi z większej ich liczby chociaż z doświadczenia kolekcjonerskiego wiem, ze ten motyw nie pojawiał się zbyt często wobec czego widokówki takie są poszukiwane przez zbieraczy – szczególnie w wersji bez obiegu pocztowego. Czekamy na kolejne widokówki od naszych internautów i kolejne pomysły do naszej akcji/zabawy reaktywowaniu dawnych materiałów kolekcjonerskich mogących stanowić nietypową „pamiątkę z Krakowa”
Jerzy Duda