Artykuły
ZNACZKI CZESŁAWA SŁANI NA PRZESYŁKACH LISTOWYCH. cz.17b.
- Szczegóły
- Kategoria: Aktualności
- Opublikowano: poniedziałek, 12, wrzesień 2022 09:22
- MAREK
- Odsłony: 3811
ZNACZKI CZESŁAWA SŁANI NA PRZESYŁKACH LISTOWYCH.
cz.17b.
W tym samym dniu w którym Poczta Polska wprowadziła do obiegu znaczek Fi. 635
z wizerunkiem Wiktora Hugo, w okienkach pocztowych 1.09. 1952 roku pojawił się również znaczek z wizerunkiem Awicenny Fi.636. O tym kto był inicjatorem wydania znaczka napisaliśmy w poprzedniej części naszego cyklu. Teraz o samym znaczku i jego autorze także o wizerunkach jednego z najwybitniejszych postaci nauki świata arabskiego końca X i pierwszej połowie wieku XI wykorzystanych na znakach pocztowych oraz problemach z jubileuszem 1000 lecia urodzin.
Rysunek znaczka, jak podano w tomie II. „Polskich znaków pocztowych”, przedstawia; portret Avicenny w owalu. Z lewej strony u góry napis „Avicenna”, z prawej nazwisko w języku perskim. Po bokach znaczka znajdują się ornamenty perskie. Z prawej strony u dołu na wstędze napis „1000 lecie urodzin”. Format znaczka 25,5 x 31,25 mm, wielkość rysunku 21,4 x 26,8 mm. Projektował i sztychował Czesław Słania. Znaczek wprowadzono do obiegu zarządzeniem z dnia 30. 8. 1952 roku. Wydrukowany został na papierze białym, gładkim o jednolitej grubości, gumowanym przed drukiem w nakładzie 1.021 mil. sztuk. Równocześnie ze znaczkiem ukazała się koperta FDC. Na fot. 1 pokazano znaczki z marginesami z dolnej i górnej części arkusza sprzedażnego oraz kopertę FDC.
Portret Awicenny przygotowany przez Czesława Słanie jest jednym z wielu fantazyjnych portretów, które powstawały w różnych krajach na przestrzeni dziesięciu wieków. Portrety takie znajdują się m.in. w sali wydziału medycznego Sorbony, na tadżyckim banknocie o nominale 20 somoni, na witrażu w katedrze w Mediolanie oraz w Wiedniu. Posągi i pomniki Awiceny stoją w Duszanbe w Tadżykistanie, Afshana koło Buchary, mieście Qakh w Azerbejdżanie i w Adana w Turcji. Znane są miniatury i dzieła graficzne i malarskie z prawdopodobną podobizną genialnego myśliciela i uczonego. Polscy badacze zajmujący się spuścizną Awicenny uznali w 1953 roku, że portret pędzla radzieckiego artysty Choszmuchamedowa jest szczególnie udany (fot.2).
Kilka wizerunków znalazło się na znaczkach pocztowych. Są to znaczki wydane np. przez Pocztę Francji i NRD (fot.3). Na znaczku poczty NRD wykorzystano fragment grafiki pokazanej na znaczku poczty Francji.
Wizerunki Avicenny znajdują się również na znaczkach wydanych przez poczty m. in. ZSRR, Iranu, Turcji, Algerii. (fot.4).
W pierwszej wersji projekt Czesława Słani został opublikowany (bez podania nazwiska projektanta) w książce Awicena Abu Ali ibn Sina, będącej pracą zbiorową wydaną pod redakcją Ananiasza Zajączkowskiego, PWN 1953 roku (fot.5).
Co ciekawe książka ukazała się po wydaniu znaczka z nominałem 75 groszy
i właściwie napisanym nazwiskiem „Avicenna”.
Na znaczku wydanym przez Pocztę Polską z okazji 1000 rocznicy urodzin zabrakło dat urodzin i śmierci co dla uważnego kolekcjonera było wielkim zaskoczeniem. Abu Ali Hussein ibn Abdallah ibn Sina, jak oficjalnie brzmi nazwisko, urodził się w 980 roku w Afshana koło Buchary, zmarł w 1036 roku /w innych materiałach 1037 roku/. Skoro urodził się w 980 roku to powinien tysięczną rocznicę urodzin obchodzić w 1980 roku, a dlaczego obchodzona była w 1952 roku? Sam sobie kiedyś zadałem to pytanie, a odpowiedź uzyskałem we wspomnianej wyżej książce. Oto cytat: Należy wyjaśnić, że tysiączna rocznica urodzin Awicenny opiera się na rachubie lat księżycowych (tj. liczonych według ery muzułmańskiej) używanej w przeszłości, a częściowo także w czasach obecnych przez narody Azji Środkowej. Rok księżycowy...jest krótszy o 11 dni od roku słonecznego: 32 latom słonecznym odpowiadają 33 lata księżycowe, w ciągu więc 33 lat różnica wynosi rok czasu, a w ciągu stulecia prawie 3 lata, w ciągu tysiąclecia około 30 lat... Awicenna urodził się w r. 370 hidżry, czyli 980 n.e. Tysiąclecie urodzin Awicenny, które według lat słonecznych przypadało by dopiero w 1980 roku, według lat księżycowych przypada na rok 1952, a więc prawie o 30 lat wcześniej (W Iranie, w Egipcie obchodzone było już w 1951 roku). To zamieszanie z rachubą czasu spowodowało, że poczty niektórych krajów wydały z okazji 1000 rocznicy urodzin Avicenny znaczki w 1952 roku, a niektóre w 1980 roku.
Sprawę pocztowego wykorzystania znaczka Fi.635 pozostawiamy otwartą do czasu pozyskania odpowiedniego materiału filatelistycznego bowiem obecnie dysponujemy jedynie całością reprodukowaną i opisaną w poprzedniej części 17a. Dla przypomnienia fot. 6.
Liczymy na pomoc Internautów bowiem nasze dotychczasowe wysiłki znalezienia zarówno całości pocztowych ofrankowanych znaczkiem Fi.635 jak i znaczków stemplowanych z czytelnym datownikiem pozostają bez efektu.
Z podobną sytuacją spotykamy się w odniesieniu do kolejnego znaczka sztychowanego przez Czesława Słanie to znaczy znaczka z wizerunkiem Henryka Sienkiewicza Fi. 640. Jest to kolejny znaczek z wizerunkiem w owalu zaprojektowany przez H. Kleczewskiego z atrybutami należnymi pisarzowi, książkami, gęsim piórem i gałązką laurową. Wizerunek został wybrany z niezliczonych dzieł malarskich, graficznych i fotografii Noblisty. Na fot. 7 parka znaczków z dolnym marginesem.
Znaczek wydania okolicznościowego dla uczczenia powieściopisarza, nowelisty, laureata literackiej nagrody Nobla z 1905 roku, wprowadzony do obiegu 25 października 1952 roku wydany w nakładzie 3,105 mil. sztuk, niezwykle rzadko pojawia się na całościach pocztowych. Do rzadkości należą także znaczki stemplowane zdjęte z przesyłek posiadające czytelną odbitkę datownika. Przykłady takich znaczków prezentujemy na fot. 8.
Fot. 8 Trzy znaczki Fi. 635 zdjęte z przesyłek wysłanych kolejno z Urzędów Pocztowych
Poznań 24 w dniu 24.1.1952 roku; Strzegom w dniu 28.1.1953 roku oraz Olsztyn (?)
w dniu 13.11. 1952 roku.
O kolejnych znaczkach autorskich Czesława Słani czyli przez niego zaprojektowanych i sztychowanych oraz wydanych przez Pocztę Polska w 1952 roku opowiemy w następnych częściach naszego cyklu.
Jerzy Duda
Administrator Piotr