Artykuły
100. ROCZNICA WYDANIA PRZEZ POCZTĘ POLSKĄ PIERWSZEGO ZNACZKA O MOTYWIE KRAKOWSKIM
- Szczegóły
- Kategoria: Aktualności
- Opublikowano: poniedziałek, 26, maj 2025 14:27
- MAREK
- Odsłony: 123
100. ROCZNICA WYDANIA PRZEZ POCZTĘ POLSKĄ
PIERWSZEGO ZNACZKA O MOTYWIE KRAKOWSKIM
5 maja 1925 roku, Poczta Niepodległej Polski wprowadziła do obiegu znaczek na którym znalazł się widok Wawelu. Wydany w kolorze czerwonymo nominale 15 groszy, jest pierwszym znaczkiem o motywie krakowskim wydanym przez Pocztę Polską (Fi.210).
Znaczek (Fi.210)znalazł się w wydaniu zwyczajnym( różne rysunki), na które złożyło się pięć znaczków (w tym jeden z dwoma różnymi nominałami) , wprowadzone do obiegu Zarządzeniem Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 5.5.1925 oraz dnia 7.5. 1925 roku.
(Fi. 206, 207, 208, 209, 210) Są to znaczki z: widokiem pomnika króla Jana III Sobieskiego w Warszawie o nominale 2 grosze; widokiem Placu Zamkowego w Warszawie z kolumną Zygmunta III na pierwszym planie, w różnych kolorach i nominałach 3 i 10 groszy; widok Ratusza w Poznaniu o nominale 5 groszy oraz widok Wawelu o nominale 15 groszy.
Wydanie to z roku 1925, kontynuowane w roku 1926 jest początkiem wydań Poczty Polskiej o tematyce „miejskiej” realizowane wzorem wielu krajów świata.
Temat ujmowany jest w bardzo szerokim zakresie od prezentowania wedut, widoków fragmentów miasta, architektury cywilnej i militarnej, obiektów zabytkowych, także ich detali, do życia miejskiego w tym tradycyjnych obchodów i innych wydarzeń, a nawet pokazywania na znaczkach skutków wojen i kataklizmów. Na rozpowszechnienie miejskiej tematyki w wydaniach pocztowych miały niewątpliwie wyniki badań nad historią miast i znaczeniem ich w rozwoju cywilizacji. Podsumował je trafnie angielski filozof i historyk, Arnold J. Toynbee (1889-1975), który w pierwszej połowie XX wieku napisał, że cywilizacja europejska to „miasto plus demokracja”. Nie bez przyczyny słowo „cywilizacja wywodzi się od „civitas” – co oznaczało dawniej właśnie miasto - i jest równoznaczne z miejskim sposobem życia. Miasto bowiem w swoich dziejach było zarówno miejscem ludzkiego bytowania jak i realizacji jego potrzeb społecznych , kulturowych, politycznych, a nawet metafizycznych. I to dzięki miastu życie człowieka wzniosło się na wysoki poziom bytowania, stając się miejscem zaspokojenia najbardziej wyrafinowanych potrzeb materialnych i duchowych w których znacząca rolę odgrywa kultura.
Przykładów wykorzystania tematyki miejskiej w emisjach Poczty Polskiej jest bardzo dużo z początkiem wyznaczonym wspomnianym wyżej wydaniem 1925 roku Różne rysunki (zabytki) i żaglowiec.. Kolejne emisje zawierające znaczki o tematyce miejskiej powstały w latach 1935 i 1936. Po II wojnie światowej Poczta Polska wprowadziła do obiegu w 1945 roku serię Zabytki Krakowa (Fi.362-366), Zabytki Gdańska (Fi..377-379) oraz Warszawa oskarża (Fi.380 – 385). Później pojawiają się kolejne znaczki z widokami obiektów zabytkowych w tym zamków oraz nowopowstałych rozwiązań komunikacyjnych np. trasa wschód –zachód w Warszawie (Fi.467) czy trasa W-Z (Fi. 495) i (Fi.592). Tematyka miejska pokazana jest na znaczkach wydanych na przesyłki lotnicze np. Fi.715-720 oraz na znaczkach wydanych z okazji 500 rocznicy powrotu Pomorza do Polski (Fi.732-736). W latach 1960/61 roku Poczta Polska wprowadził jedną z najciekawszych i - moim zdaniem - i jedyną wówczas na świecie – o takim charakterze- serię znaczków pocztowych pt. Historyczne miasta polskie, Fi 1044 – 1061 oraz 1084-1085). Rysunki 20 znaczków, wydanych w nakładzie ponad półtoramiliardowym, przedstawiają, w przeważającej większości, weduty słynnych polskich miast i wizerunki fragmentów miast utrwalonych w naszej historii, także najnowszej. W początkach lat siedemdziesiątych XX widoki miast znajdowały się na znaczkach wydawanych w serii turystyka np. Fi. 1769- 1776. Tematyka miejska była również na znaczkach przedstawiających widok zamków, zabytki architektury, a nawet z wykorzystaniem materiałów archiwalnych jak w przypadku serii Polskie miasta na starych rycinach z 1981 roku (Fi.2589 – 2591). Poczta Polska przypomniała ogólnopolską akcję odnowy zabytków Krakowa, prezentując na znaczkach widoki wybranych obiektów zabytkowych. W ramach jubileuszy miast polskich w tym Warszawy Gdańska, Poznania ukazywały się znaczki i bloki z najsłynniejszymi widokami tych miast. Co godne uwagi, w latach 2005 – 2010 pokazano na znaczkach stolice państw Unii Europejskiej. To tylko wybrane informacje o emisjach Poczty Polskiej o tematyce miejskiej.
Poczta Polska wróciła do prezentacji wybranych fragmentów miast w 2002 roku serią Miasta polskie (Fi. 3805-3807), kontynuowanej do dzisiaj.
Tematyka miejska okazała się być na tyle integrująca w Unii Europejskiej, że od 1985 roku Komisja Europejska wybiera rok rocznie miasto lub miasta określane mianem Europejskiego Miasta Kultury, która to nazwa zmieniona została w 2005 roku, na Europejską Stolicę Kultury. Z okazji wyboru danego miasta czy miast poczty, emitowały interesujące walory dotyczące miasta, jego dziejów i dnia dzisiejszego. Tytuł, Europejska stolica Kultury, ma ogromne znaczenie prestiżowe, a wybrane miasto może w ciągu roku zaprezentować życie kulturalne miasta, regionu czy kraju. Inicjatorką i pomysłodawczynią organizowania konkursu i obchodów Europejskiego Miasta Kultury była grecka minister kultury, znana aktorka i piosenkarka, Melina Mercouri. (ur.1920 w Atenach – zm. w 1994 w Nowym Jorku) przy współpracy z Ministrem Kultury Francji, Jack Langiem. Pomysł okazał się znakomity i niezwykle atrakcyjny dla wielu państw, które czyniły wiele zabiegów w „walce” o status takiego miasta. Od 1985 roku do 2023 o ten zaszczytny tytuł ubiegało się setki miast z których ponad 60 stało się Europejskimi Stolicami Kultury. W ramach tej akcji status Europejskiej Stolicy Kultury otrzymały w Polsce dwa miasta, a mianowicie Kraków (2000) i Wrocław(2016).
O roli i znaczeniu znaczka pocztowego w reklamie miasta napisano szereg artykułów drukowanych w prasie filatelistycznej, regionalnej, a nawet w czasopiśmie Uniwersytetu Jagiellońskiego i na łamach czasopism kulturalnych. W czasopiśmie „Filatelista” drukowano m.in. artykuły o wydaniach zrealizowanych przez poczty państw w których miasto otrzymało tytuł Europejska stolica kultury czy Europejska stolica kultury.
Po dyskusji w gronie Kolegów Klubowych i kolekcjonerów autorzy strony internetowej postanowili w 2018 roku rozpocząć nowy, „krakowski cykl” dotyczący znaczka Fi.210. Polegał on na prezentacji walorów świadczących o pocztowym wykorzystaniu pierwszego znaczka o motywie krakowskim (Wawel) wraz ze stosownym opisem i niezbędnym komentarzem . Pomimo długiego czasu jaki upłynął od momentu wprowadzenia znaczka do obiegu pocztowego udało się pozyskiwać walory, i to coraz ciekawsze, zarówno w postaci całości pocztowych jak i znaczków zdjętych z przesyłek listowych z czytelnymi datownikami nadawczymi pozwalającymi zidentyfikować, zarówno urząd pocztowy jak i datę nadania przesyłki. Od czerwca 2018 roku do 2023 roku pozyskano ponad 100 walorów dotyczących także znaczka Fi.214 (Wawel w kolorze niebieskim) zaprezentowanych w 39 częściach cyklu. Cykl został zawieszony bezterminowo, a obecnie z racji setnej rocznicy wydania znaczka Fi.210, postaramy się kontynuować cykl, prezentując walory pozyskane w ciągu ostatnich dwóch lat. Rocznica przypomina również pierwsze pocztowe wykorzystanie tego znaczka.
Znaczek Fi.210 w kolorze czerwonym przedstawia widok Wawelu od północnego zachodu. Nakład znaczka wyniósł 257 020 420 sztuk, a wycofano go z obiegu pocztowego dnia 1.05.1933 roku, a więc był w obiegu osiem lat. Znaczek był zamawiany w drukarni 11 razy, a drukowano go w nakładach 20-30 milionów sztuk za każdym razem. Znaczek służył do frankowania krajowych przesyłek listowych i kartek pocztowych, a jego wielokrotność do frankowania przesyłek zagranicznych. Na kolejnych fotografiach 1- 6 przedstawiamy walory z wykorzystaniem znaczka Fi.210.
Fot.1 Koperta firmowa przesyłki listowej, zagranicznej, wysłanej z Urzędu Pocztowego
Warszawa 2, w dniu 20 VI 1925 roku do Berlina. Przesyłka jest ofrankowana parką
pionową znaczka Fi.210, o łącznym nominale 30 groszy, zgodnie z taryfą.
Fot. 2 Karta pocztowa będąca zwrotnym poświadczeniem wypłaty z przekazu czekowego
Banku Handlowego w Warszawie. Karta pocztowa jest ofrankowana dwoma
pionowymi parkami znaczka Fi.210 skasowanymi datownikiem Urzędu Pocztowego
Zadziele w dniu z.7.7.1925 roku. Zadziele to dawna wieś w powiecie żywieckim,
prawie całkowicie zatopiona wodą Jeziora Żywieckiego.
Fot.3 Świąteczna kartka pocztowa (Wesołego Alleluja) wydana przez firmę Kartofot-Color ,
wysłana z Urzędu Pocztowego Poznań 3, w dniu 5.4.1928 roku do Kielc. Kartka
ofrankowana zgodnie z taryfą, znaczkiem o nominale 15 groszy (Fi.210).
Fot. 4 a,b Widokówka wydana przez Salon Malarzy Polskich w Krakowie przedstawiająca
Kościół N. Panny Marii namalowany przez St. Tondosa i W. Kossaka (a) wysłana z
Urzędu Pocztowego Kraków 1, w dniu 14.1. 1928 roku do Szwecji. Widokówka
jest ofrankowana parką poziomą znaczka Fi.210 o łącznym nominale 30 groszy,
zgodnie z taryfą (b). Widokówki tego rodzaju przedstawiające miejsca
w Krakowie, za razem ofrankowane znaczkiem Fi.210 uznajemy za najcenniejsze.
Fot. 5 Widokówka wydana nakładem Polskiego Towarzystwa Księgarni Kolejowych
„Ruch” Sp. akc. z widokiem ogólnym Bydgoszczy z wykorzystaniem fotografii
Bułhaka, drukowana w drukarni św. Wojciecha, Fotograwiura w Poznaniu, została
Wysłana z Urzędu Pocztowego Bydgoszcz 1, w dniu 21.6.1928 roku do Myślenic.
Widokówka jest ofrankowana znaczkiem Fi.210, zgodnie z taryfą.
Fot. 6 Koperta o wymiarach 174 x 113 mm przesyłki listowej, prywatnej, poleconej,
zagranicznej z erką w postaci odbitki pieczątki w kolorze czerwonym z odręcznie
wpisanym numerem wysłanej z Urzędu Pocztowego Nisko, w dniu 28.3. 1926 roku,
do USA. Przesyłka jest ofrankowana czteroznaczkowym paskiem poziomym Fi.219 o
łącznym nominale 60 groszy, zgodnie z taryfą. Przesyłka dotarła do Banku 13.4. 1926
roku o czym świadczy odbitka datownika odbiorczego.
Jerzy Duda
Administrator Piotr
O WYJĄTKOWYM ZBIORZE CAŁOŚCI Uzupełnienie w formie ciekawostek
- Szczegóły
- Kategoria: Aktualności
- Opublikowano: czwartek, 22, maj 2025 09:26
- MAREK
- Odsłony: 223
O WYJĄTKOWYM ZBIORZE CAŁOŚCI
Uzupełnienie w formie ciekawostek
W końcu tekstu części 10. poinformowaliśmy, że cykl „O wyjątkowym zbiorze całości” został zakończony, natomiast nie została zamknięta możliwości publikowania kolejnych ciekawych walorów o wspomnianej tematyce. Podaliśmy także informacje, że pozyskane, z różnych źródeł, walory będziemy prezentowali na naszej stronie z dopiskiem „Ciekawostki”. W ostatnim czasie pozyskaliśmy kilka ciekawych walorów, z których siedem prezentujemy obecnie na fot.1-6.
Na fot. 1-3 prezentujemy walory pochodzące z 1948 roku, które Poczta Polska wydała z okazji Kongresu Jedności Klasy Robotniczej, a właściwie Kongresu Zjednoczeniowego PPR i PPS w wyniku którego powstała Polska Zjednoczona Partia Robotnicza. Kongres odbył się w Warszawie w dniach 15- 21 grudnia 1948 roku. Poczta Polska w dniu 8 grudnia wprowadziła do obiegu 3 znaczki (Fi.479-481) o nominałach 5,15 i 25 złotych z napisem „Kongres Jedności Klasy Robotniczej 8 XII 1948”. Na znaczkach znalazły się: popiersie dwóch robotników ze sztandarem, podobizny K. Marksa, F. Engelsa, W. Lenina i J. Stalina (słynny zestaw MELS) oraz podobizna Ludwika Waryńskiego. Druk znaczków rozpoczęto 22 listopada 1948 roku i zakończono 27 listopada na skutek telefonicznego zarządzenia wydanego w związku z przełożeniem terminu Kongresu.
15 grudnia 1948 roku ukazało się drugie wydanie okolicznościowe z okazji Kongresu Jedności Klasy Robotniczej (Fi.82-484), w zmienionych barwach i napisem „ XII,1948” zamiast „8.XII.1948”. Nakłady znaczków pierwszego wydania wynosiły ok. 4,5 miliona dla nominałów 5 i 15 zł, a dla nominału 25 zł ok..3 milionów. Nakłady drugiego wydania były niższe i wynosiły ok. 2,5 miliona sztuk każdego znaczka.
Fot. 1a,b Koperta standardowych wymiarów przesyłki listowej, prywatnej, krajowej,
poleconej z erką w postaci odbitki pieczątki z odręcznie wpisanym numerem,
wysłanej z Urzędu Pocztowego Kraków 1, w dniu 17. 11. 1950 roku do Szczecinka.
Przesyłka ma naklejoną serię znaczków Fi.479-481 ostemplowaną datownikiem
Urzędu Pocztowego Kraków 1(a)
Jednak w związku ze zmianą systemu pieniężnego z dniem 29 października
1950 roku ( 100 złotych wcześniejsze równało się 1 złotemu po denominacji)
należało do ofrankowania przesyłki wykorzystać znaczki z pieczątka „groszy”. Na
stronie recto, nadawca wykorzystał znaczki Fi. 474, 475 i 478 o łącznym nominale
60 zł, a w „nowej” walucie groszowej , 60 groszy (b).
Fot. 2 Koperta standardowych wymiarów przesyłki listowej, prywatnej, zagranicznej
przesłanej droga powietrzną z Urzędu Pocztowego Kraków 1, w dniu 17.12. 1948
roku do USA. Przesyłka jest ofrankowana serią znaczków Fi.479-481 oraz dodatkowo
znaczkami Fi.477, 449 i 423 ( naklejony na stronie verso) o łącznym nominale 180 zł.
Fot. 3 Kartka pocztowa napisana z sali obrad Kongresu Jedności Klasy Robotniczej w dniu
15 XII 1948 roku i wysłana do Szwajcarii. Kartka jest ofrankowana oboma seriami
okolicznościowymi wydanymi z okazji Kongresu ( Fi. 479 – 481 oraz Fi. 482-484)
oraz dodatkowo znaczkiem Fi. 475 o łącznym nominale 105 zł. Znaczki są skasowane
stemplem z wymienną datą, stosowanym w czasie Kongresu w Urzędzie Pocztowym
Warszawa 1, dniu 15 XII 1948 roku, Stempel jest z wyróżnikiem *** ( kat. Myśl.
nr 48132).
Kolejne ciekawostki to przesyłki listowe ofrankowane nie znaczkami, ale blokami, których nakłady były stosunkowo dosyć niskie. Przesyłki są z roku 1955.
Fot. 4 Koperta standardowych wymiarów przesyłki listowej, prywatnej, zagranicznej,
poleconej z erką w postaci odbitki pieczątki z odręcznie wpisanym numerem,
wysłanej z Urzędu Pocztowego Stalinogród 1 (!) w dniu 5.10. 1955 roku na Węgry.
Przesyłka jest ofrankowana dwoma blokami wydanymi z okazji VI Ogólnopolskiej
Wystawy Filatelistycznej w Poznaniu (Fi. blok 14 i blok 15) o łącznym nominale 5,00
zł. Przesyłka dotarła do adresata w dniu 11.10.1955 o czym świadczy odbitka
datownika odbiorczego. W bloku o nominale 2 zł jest usterka w postaci kropki w „A”.
Fot. 5 Koperta przesyłki listowej, prywatnej, zagranicznej, poleconej z erką w postaci odbitki
pieczątki z odręcznie wpisanym numerem, przesłanej droga powietrzną z Urzędu
Pocztowego Warszawa 43, w dniu 13.8.1955 roku do USA. Przesyłka jest
ofrankowana dwoma blokami wydanymi z okazji Międzynarodowej Wystawy
Filatelistycznej w Warszawie (Fi. blok 16 i blok 17) o łącznym nominale
3,00zł + 2,00 zł. Bloki są skasowane stemplem ręcznym z wymienna datą
stosowanym w Urzędzie Pocztowym Warszawa 40, w dniach 2-15 VIII 1955 roku.
Przesyłka dotarła do adresata 22.8.1955 o czym świadczy odbitka datownika
Odbiorczego
Fot. 6 Koperta standardowych wymiarów przesyłki listowej, prywatnej, zagranicznej
przesłanej droga powietrzną z Urzędu Pocztowego Kraków 1, w dniu 27.8.1954 roku
do USA. Przesyłka jest ofrankowana serią znaczków wydania okolicznościowego z
okazji Międzynarodowych Zawodów Szybowcowych (Fi.712- 714) ale z odmianami
kolorów Fi. 713 a,b oraz Fi. 714a z rysunkiem miękkim, chmury niebieskie oraz
Fi.714 b z rysunkiem ostrym i chmurami białymi (!). Ta niewątpliwa rzadkość trafiła
do nas z ...Indii.
Dziękując wszystkim Internautom za zainteresowanie naszą klubowa stroną prosimy, po raz kolejny, o współpracę, opinie oraz nowe propozycje co do tematyki związanej przede wszystkim z Krakowem. Będziemy wdzięczni za każdy sygnał od Państwa
Jerzy Duda
Administrator Piotr
WIELKANOC NA POLSKICH ZNACZKACH POCZTOWYCH Cz.2
- Szczegóły
- Kategoria: Aktualności
- Opublikowano: czwartek, 17, kwiecień 2025 09:11
- MAREK
- Odsłony: 712
idą Święta, idą Święta, idą Święta, idą Święta, idą Święta,
WIELKANOC
NA POLSKICH ZNACZKACH POCZTOWYCH
Cz.2
W roku 2010 Poczta Polska, 5 marca wprowadziła do obiegu dwa znaczki z z serii
oznaczanej w Katalogu polskich znaczków Fischera, „Wielkanoc” (XIV) (Fi. 4324-4325)
(fot. 16).
Autor znaczków Jerzy Pietras, którego nazwiska, jako projektanta, nie ma na znaczkach, wybrał
najpopularniejsze ludowe symbole Wielkanocy to znaczy baranka z chorągiewką oraz kosz
jajek. Scenerią dla pokazania obu symboli jest łąką. Baranek pozuje do fotografii, a w koszu
postawionym na trawie znajdują się jajka, które nie przypominają pisanek. Być może są to
jajka zabarwione na jednolity kolor.
W kolejnym roku, 2011, ukazały się podobnie jak w poprzednim roku, dwa znaczki,
zaprojektowane przez Jana Konarzewskiego, grafika, autora znaczków, kartek pocztowych i
plakatów (Fi.4361-4362)(fot.17)
Dwa znaczki, wydane z okazji Świąt Wielkanocnych z napisem „Wielkanoc” , mają
charakter wycinanek ludowych na których znajdują się rysunki kurczaka ,na jednym, a na
drugim znaczku zajączka. Tematycznie są zbliżone do wielkanocnego wydania Poczty
Polskiej z 2005 roku. Na uwagę zasługują koperty FDC (fot.18 a,b).
Bogatą ilustrację obu kopert wypełniają rysunki pary osób w ludowych strojach w drodze do
święcenia palm (a), oraz w scenie oblewania wodą podczas śmigusa –dyngusa (b). Rysunki
uzupełnione są szlaczkami ze zdobień ludowych.
W roku 2012 Wielkanoc wypadała 8 kwietnia (niedziela), 9 kwietnia (poniedziałek).Na
miesiąc wcześniej Poczta Polska wprowadziła do obiegu 3 znaczki i koperty FDC z okazji
Świąt Wielkanocnych (Fi 4400 – 4402) (fot.19)
Projektantką znaczków jest Agata Tobolczyk, artystka, graficzka, absolwentka renomowanych
uczelni artystycznych, która ma w swoim dorobku kilkadziesiąt projektów znaczków
pocztowych w Polsce, Luksemburgu i Słowenii. Główne tematy znaczków pokrywają się
z tematami wcześniej wydanych znaczków. Są to zatem pisanka, zając i baranek. Wzbudza
zainteresowanie strona graficzna znaczków. Zarówno zwierzęta jak i jajko stanowią tło dla
kompozycji wielobarwnych linii, kółek gwiazdek, motylków jakby niesionych wiosennym
wiatrem, rysowanych po przekątnej znaczków. Ciekawym uzupełnieniem jest okolicznościowy
datownik pierwszego dnia obiegu (FDC) w postaci rysunku chłopczyka niosącego kosz bazi, a
może wiaderko z wodą z efektem, który łączy się z tematyką znaczków. Jedną z kopert FDC
pokazujemy na fot. 20
W połowie roku 2013 Poczta Polska wprowadziła nową usługę, w postaci „znaczka
spersonalizowanego”, umożliwiającą pozyskanie indywidualnego znaku opłaty pocztowej. Nie
sądzimy jednak, że to mogło mieć wpływ na odstąpienie wydania znaczków o tematyce
wielkanocnej.Faktem jest, że taki znaczek czy znaczki w roku 2013nie ukazały się.
26 marca 2014 roku, w okienkach pocztowych można było nabyć znaczki z serii
Wielkanoc, na których widniały fotografie pisanek (Fi. 4512-4513) (fot.21).
Autorka projektu Agnieszka Sancewicz wykorzystała fotografie pisanek; kozienieckiej
i opoczyńskiej, pochodzących z Muzeum Wsi Radomskiej w Radomiu i Muzeum Wsi
Mazowieckie w Sierpcu. Świąteczny nastrój tworzą jednak ilustrowane koperty FDC \
(fot. 22 a, b).
Widok wyrośniętej rzeżuchy, pokazanej na ilustracji koperty (a) która kojarzy się od XVII wieku
ze Świętami Wielkanocnymi, a zarazem jest symbolem wiosennej zieleni i odrodzenia się
przyrody po zimie. Od dawna wielkanocnego baranka stawiało się na rzeżusze. Także
kompozycja na kopercie (b) z gipsowym barankiem z chorągiewką, leżącym na zieleni wśród
bazi jest elementem nastrojowym.
Atrakcyjności wydania dopełnia rozkładany folder w którym mieści się zestaw
znaczków, kopert FDC z opisem, tekstem na temat Świąt Wielkanocnych oraz atrakcyjnymi
zdjęciami. Folder, którego projekt graficzny przygotowała Agnieszka Sancewicz zawiera
również życzenia świąteczne od Poczty Polskiej.
Wydanie świąteczne z 2014 roku zyskało akceptacje użytkowników Poczty Polskiej
również kolekcjonerów i stało się zaczynem do podobnych wydań nie tylko w 2015 ale przez
następnych lat 5. W 2015 roku Poczta Polska wprowadziła do obiegu dwa znaczki o tematyce
wielkanocnej na których umieszczone są fotografie kolejnych dwóch pisanek (Fi. 4604-4605)
(fot. 23).
Tym razem na znaczkach zaprezentowano pisanki; kurpiowską i opolską. Wykorzystano
materiał pochodzący z Muzeum Kultury Kurpiowskiej w Ostrołęce i Muzeum Wsi Opolskiej
w Opolu. Projektantka wprowadziła dodatkowy element w górnej części znaczków w postaci
złoconego obramowania, złożonego z motywów pochodzących z pisanek. Poczta Polska wydała
również dwie koperty FDC (fot.24 a,b)
Ilustracjami na kopertach są ujęcia fotograficzne przedstawiające portret autorki kroszonki
opolskiej (a) oraz sceny z wynoszeniem palm z izby (b).
Również i w tym przypadku atrakcyjnym dodatkiem do wydania jest starannie przygotowany
i wydrukowany folder o wymiarach 690 x 175 mm (po złożeniu 175 x 175 mm)z opisem
wydań, fotografiami i okolicznościowym wielkanocnym tekstem oraz życzeniami od Poczty
Polskiej.
W roku 2016 Poczta Polska kontynuowała wydania wielkanocne, w postaci znaczków
na których prezentowano pisanki. Tym razem w emisji znalazły się trzy znaczki.
Przedstawione zostały pisanki lubelskie oraz łemkowska i huculska ( Fi. 4670-4672) (fot.25)
Również i w ej edycji autorka projektu znaczków Agnieszka Sancewicz uzupełniła fotografie
pisanek w górnej części złoconą kompozycją z fragmentu ich dekoracji.
Na specjalne uznanie zasługują dwie koperty FDC (fot.26 a.b)
Ilustracje obu kopert zajmują ponad 70 % powierzchni strony recto i z wierną fotograficzną
dokładnością przedstawiają: Na pierwszej kopercie stół zastawiony przedmiotami do robienia
pisanek, a przy stole dziewczynę rozpoczynająca swoja pracę przy kraszeniu jajek (a). Na
drugiej kopercie jest dynamicznie pokazana scena śmigusa dyngusa w wykonaniu chłopca
wyposażonego w jakiś rodzaj drewnianej wyrzutni wody i dziewczyny usiłującej się
bronić.(b).
Poczta Polska wydała również rozkładany folder o wymiarach 680 x 300 mm (po złożeniu 225
x 300 mm) projektu Marzanny Dąbrowskiej w którym znajdują się znaczki, koperty FDC, dwa
teksty „Wielkanoc na Lubelszczyźnie” Ewy Sadowskiej i „Wielkanoc na Podkarpaciu”
Danuty Blin-Olbert. Całość jest bogato zdobiona fotografiami.
W kolejnych trzech latach Poczta Polska kontynuowała wydawanie znaczków,
projektowanych przez Agnieszkę Sancewicz na których zaprezentowano kolejne pisanki.
I tak w 2017 roku emitowano dwa znaczki na których są pisanki lipskie (Fi.4752- 4753)
Lipsko to miasteczko w województwie podlaskim położone w otulinie Biebrzańskiego Parku
Narodowego) Wydano również kopertę FDC (fot.27 ).
W 2018 roku ukazał się znaczek beznominałowy (B) na którym znalazła się fotografia
kolejnej pisanki lipskiej (Fi.4828), a w 2019 roku , dwa znaczki ( w tym jeden beznominałowy A (Fi.4946-4947).
Obie emisje z FDC pokazane są na fot. 28
W 2020 roku Poczta Polska, z nieznanych powodów nie wprowadziła do obiegu
żadnego znaczka wielkanocnego.
Natomiast po rocznej przerwie, 19 lutego 2021 roku,
ukazał się jeden znaczek na którym znalazła się fotografia pisanki podhalańskiej (Fi. 5126) (fot. 29)
Gdyby nie rysunki fragmentów parzenic góralskich na znaczku,
trudno było by się domyśleć, że to jajko zabarwione na kolor czerwony
zapewne z użyciem kory olchy albo liści czerwonego klonu, jest podhalańską pisanką.
Więcej światła na sprawę wnosi koperta FDC, a na niej ilustracja przedstawiająca scenę
śmigusa – dyngusa w gwarze góralskiej "polewacka"
w wykonaniu zespołu ludowego "Białodunajcanie" (fot.30)
Poczta Polska w latach 2017- 2019 wydawała foldery wielkanocne,
podobnie jak w latach poprzednich, ale były one już skromniejsze pod względem zawartości merytorycznej,
pod względem graficznym i nieco mniej atrakcyjne.
Rok 2022 przyniósł w emisjach wielkanocnych Poczty Polskiej przewrót iście kopernikański.
Po raz drugi w okresie 30 lat jako podstawowy temat znaczków przyjęto dzieła europejskiej
i polskiej sztuki sakralnej. Wielkość znaczków pozostała bez zmian to znaczy 25,5 x 31,5 mm
i wydano je jako znaczki beznominałowe (S), natomiast na ilustracjach pokazano postać
Chrystusa zmartwychwstałego. W 2022 roku, projektant znaczka Jarosław Ochendzan
wykorzystał fresk znajdujący się w kopule kaplicy Najświętszego Sakramentu katedry
w Rawenie we Włoszech (Fi. 5202) (fot.31)
Centralną część fresku zajmuje postać Jezusa. fresk przedstawia
Chwałę zmartwychwstałego Jezusa w otoczeniu Archaniołów. Autorem fresku
jest sławny barokowy malarz włoski Guido Reni (1575-1642).
W kolejnym roku Poczta Polska wprowadziła do obiegu znaczek wielkanocny zaprojektowany
także przez Jarosława Ochendzana. Autor projektu wykorzystał zdjęcie fragmentu siedemnastowiecznego
ołtarza znajdującego się w kościele pod wezwaniem św. Jerzego w Dzierżoniowie.
Na fotografii jest postać zmartwychwstałego Chrystusa (Fi.5296) (fot.32).
Ostatni znaczek wielkanocny, z serii, w której wykorzystano sztukę sakralną,
projektowany przez Jarosława Ochendzana, ukazał się w roku przestępnym czyli 2024
i został wprowadzony do obiegu pocztowego 29 lutego. Na znaczku jest fotografia płaskorzeźby
Chrystusa zmartwychwstałego z kościoła parafialnego
przy klasztorze zakonu franciszkanów w Katowicach – Panewnikach.
Tak jak w poprzednich latach Poczta Polska wydała kopertę FDC
z ilustracją przedstawiającą figurę Chrystusa (fot.33) i obszernym opisem znaczka.
W 2025 roku Poczta Polska emitowała dwa znaczki z rysunkami pary zajączków.
Od kilku lat autorzy klubowej strony internetowej świąteczne życzenia ilustrowali widokówkami
i okolicznościowymi kartkami pocztowymi, pochodzącymi z kraju i zagranicy, na ogół z obiegu pocztowego,
tym razem do życzeń dołączamy kolekcje wielkanocnych emisji Poczty Polskiej.
Wszystkim Kolegom Klubowym, Internautom, którzy śledzą nasza pracę,
wszystkim zadowolonym i krytycznie oceniającym naszą działalność składamy z okazji Świąt Wielkiej Nocy,
najserdeczniejsze życzenia , dobrych, radosnych Świąt,
spędzonych wśród najbliższych obfitujących w wiarę , nadzieję i miłość. WESOŁEGO ALLELUJA !
Jerzy Duda
Administrator Piotr
O WYJĄTKOWYM ZBIORZE CAŁOŚCI Część 10.
- Szczegóły
- Kategoria: Aktualności
- Opublikowano: wtorek, 29, kwiecień 2025 08:52
- MAREK
- Odsłony: 543
O WYJĄTKOWYM ZBIORZE CAŁOŚCI
Część 10.
Przed Świętami Wielkanocnymi poinformowaliśmy Internautów o tym, że na czas świąt zawieszamy nasz cykl - o wyjątkowym zbiorze całości - i że powrócimy do niego w końcu kwietnia 2025 roku. Zwróciliśmy się równocześnie do wszystkich oglądających naszą stronę internetową o wszelkie uwagi, sugestie, propozycje również o konstruktywną krytykę odnoszącą się do naszych propozycji. Obiecaliśmy odnieść się do wszystkich uwag, krytycznych ocen i propozycji w najbliższej części cyklu.
Święta, Święta i po Świętach i najwyraźniej czasu, na kontakt z autorami strony, zabrakło, bo w skrzynce kontaktowej nie znaleźliśmy żadnej informacji, nikt także nie podzielił się z swoimi uwagami drogą telefoniczną czy pocztową.
A zatem, możemy kontynuować nasz cykl, zaprezentować nowe walory, które mają przypomnieć o wyjątkowości zbioru, w aktualnej sytuacji poczt w wielu krajach, nie tylko Poczty Polskiej. Przypominamy na kolejnych fotografiach (1- 8) całości czyli koperty przesyłek prywatnych ofrankowane serią lub seriami znaczków wydanych przez Pocztę Polska. Prezentowane walory to koperty standardowych wymiarów.
Fot.1 Koperta przesyłki filatelistycznej z odbitką odpowiedniej pieczątki na stronie verso
poświadczająca możliwość wysłania znaczków do wymiany, wysłanej jako przesyłka
listowa zagraniczna polecona z erka w postaci odbitki pieczątki z numerem odbitym
datownikiem , z Urzędu Pocztowego Kraków 1, w dniu 17.3.1952 roku, do Niemiec do
Strefy Brytyjskiej. Przesyłka jest ofrankowana serią znaczków , „10 rocznica powstania
PPR”( Fi. 583- 585) o łącznym nominale 2,50 zł + 15 groszy. Taryfa pocztowa
1952/1953 przewidywała opłatę za przesyłkę zagraniczna ,powyżej 20 gramów,
65 groszy + polecenie 75 groszy razem 1,40 zł.
Fot.2 Koperta przesyłki listowej, zagranicznej, wysłanej na ten sam adres co na fot.1,
poleconej z erką w postaci pieczątki z odręcznie wpisanym numerem, wysłanej drogą
powietrzna z Urzędu Pocztowego Kraków 2 w dniu 30.12.1952 roku. Przesyłka jest
ofrankowana dwuznaczkową serią wydania zwyczajnego z widokiem cementowni
w Wierzbicy (Fi. 610-611) o łącznym nominale 13,00 zł. Ofrankownie przesyłki
kilkukrotnie przewyższa należność wynikającą z taryfy.
Obie przesyłki dotarły do adresata, o czym świadczą odbitki datowników odbiorczych.
Ofrankowanie przesyłek jest interesujące dla kolekcjonerów walorów ofrankowanych znaczkami
projektowanymi przez Czesława Słanie.
Fot.3 Koperta przesyłki listowej, zagranicznej, poleconej z erką w postaci odbitki pieczatki i
odręcznie wpisanym numerem, wysłanej z Urzędu Pocztowego Poznań 1, w dniu 10.10.
1955 roku do Niemiec. Przesyłka jest ofrankowana serią znaczków wydania
okolicznościowego z okazji II Międzynarodowych Igrzysk Sportowych Młodzieży
(Fi.790-795) o łącznym nominale 5,10 zł. Opłata za przesyłkę według obowiązującej
wówczas taryfy wynosiła 5,60 zł. Przesyłka dotarła do adresata 15.10.1955 roku o czym
świadczy odbitka datownika odbiorczego.
Kolejne dwa przykłady kopert przesyłek listowych krajowych, ofrankowanych seriąmi znaczków,
z wykorzystaniem ilustrowanej koperty z wystawy
filatelistycznej oraz z wykorzystaniem datownika z wystawy.
Fot. 4 Ilustrowana koperta wystawy filatelistycznej PZF, „Rybnik 1954” z okazji obchodów
X lecia PRL-u, wykorzystana do przesyłki listowej krajowej wysłanej z Urzędu
Pocztowego Rybnik 1, w dniu 19.12.1954 roku do Krakowa. Przesyłka jest
ofrankowana trzyznaczkową serią wydania okolicznościowego z okazji 160 rocznicy
Powstania Kościuszkowskiego (Fi.740-742) o łącznym nominale 2,40 zł.
Fot.5. Koperta przesyłki listowej, krajowej wysłanej z Polsko-Czechosłowackiej wystawy
filatelistycznej „Kraków 1975” nadanej w Urzędzie Pocztowym Kraków 1, w dniu
9.5.1975 roku do Wrocławia. Przesyłka jest ofrankowana serią znaczków wydanej
z okazji Międzynarodowej Wystawy Filatelistycznej „Socphilex” (Fi.2161-2163) o
łącznym nominale 6,00 zł.
Przesyłki „wystawowe” mają charakter dokumentacyjny i są raczej pamiątkami
z wystawy bowiem ich frankatura znacznie przekracza wartość opłaty według taryfy.
Na kolejnych dwóch fotografiach (fot.6 i 7) prezentujemy ciekawe ofrankowania
na które składają się dwie serie.
Fot. 6 Koperta przesyłki listowej, zagranicznej, poleconej z erką w postaci odbitki pieczątki
z odręcznie wpisanym numerem, wysłanej z Urzedu Pocztowego Kraków 6, w dniu
7.5. 1956 roku do b. Czechosłowacji. Przesyłka jest ofrankowana dwuznaczkową serią
wydania okolicznościowego z okazji Szachowych Mistrzostw Świata Głuchych
(Fi. 810-811) oraz dwuznaczkową serią wydania okolicznościowego z okazji IX
Wyścigu Pokoju (Fi.820-821) z tym, ze seria ta jest w parkach obu znaczków. Łączny
nominał znaczków wynosi 3,00 zł. Taryfa przewidywała opłatę w wysokości 1,40 zł.
Fot. 7 Koperta przesyłki listowej, zagranicznej, poleconej z erką w postaci odbitki pieczątki
z odręcznie wpisanym numerem, przesłanej droga powietrzną z Urzędu Pocztowego
Leszno 1, w dniu 13.2. 1956 roku, do USA . Przesyłka jest ofrankowana dwoma
seriami znaczków: „Pałac Kultury i Sztuki w Warszawie (Fi.778-779) o nominale
2,70 zł oraz dwuznaczkową serią „70 rocznica założenia partii Proletariat”
(Fi. 624-625), która zostało wycofana z obiegu z dniem 30.11. 1953 roku. Nominał tej
serii nie został wliczony do opłaty za przesyłkę. Sądzimy, że na te znaczki było
zapotrzebowanie adresata.
Na zakończenie podajemy przykład całości, którą można traktować niezwykle emocjonalnie.
W 1965 roku Poczta Polska emitowała wydanie standardowe “VII wieków Warszawy”,
osiem znaczków w stalorycie w formacie 21 x 25,7 mm, na których zaprezentowano rysunki
wybranych zabytków miasta i godło Starej Warszawy. Oprócz tego, wydano znaczek wartości 3,40 zł,
który miał być bloczkiem, a wykonany został w formie kuponu trzykrotnie większym od znaczka.
Nakłady znaczków , drukowanych od 1964 – 1968 roku były wielomilionowe.
Udało nam się pozyskać całość wyjątkową, naszym zdaniem, bowiem zapewne nadający przesyłkę
i odbiorca byli miłośnikami Warszawy.
Fot.8 Koperta przesyłki listowej, zagranicznej, poleconej z erką w postaci odbitki pieczątki
z odręcznie wpisanym numerem, przesłanej droga powietrzna z Urzędu Pocztowego
Zegrze, w dniu 22.8. 1966 roku, do USA. Przesyłka jest ofrankowana serią znaczków
(Fi. 1448 – 1456) i dodatkowo (Fi.1456 I) nalepionych na stronie recto wraz z
uzupełnieniem frankatury znaczkami nalepionymi na stronie verso (Fi. 1483-1485).
Adresat otrzymał przesyłkę dnia 25.8.1966 o czym świadczy odbitka datownika
Odbiorczego.
Na tym kończymy nasz 10. częściowy cykl, O WYJĄTKOWYM ZBIORZE CAŁOŚCI.
Dziękujemy naszym Kolegom i Internautom, którzy pomagali w gromadzeniu
walorów i udzielali pozwolenia na ich publikowanie.
Dziękujemy przede wszystkim Kol. Władysławowi Andreasikowi,
Miłoszowi Rzadkoszowi, Tadeuszowi Boguszowi.
Nie zamykamy możliwości publikowania kolejnych ciekawych walorów o wspomnianej tematyce,
a pozyskane czy otrzymane walory będziemy pokazywać w zakładce „Ciekawostki”.
Jerzy Duda
Administrator Piotr
WIELKANOC NA POLSKICH ZNACZKACH POCZTOWYCH Cz.1
- Szczegóły
- Kategoria: Aktualności
- Opublikowano: wtorek, 08, kwiecień 2025 10:50
- MAREK
- Odsłony: 759
idą Święta, idą Święta, idą Święta, idą Święta
WIELKANOC
NA POLSKICH ZNACZKACH POCZTOWYCH
Cz.1
Wielkanoc jest najstarszym i najważniejszym świętem chrześcijańskim
upamiętniającym zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa. Jest świętem ruchomym obchodzonym
w pierwszą niedzielę po pierwszej wiosennej pełni księżyca. Taka zasada została przyjęta
w 325 roku podczas Soboru Nicejskiego i zaakceptowana przez wszystkie kościoły
chrześcijańskie wyznające Nicejskie Credo. Na tydzień przed Wielkanocą jest Niedziela
Palmowa, która w 2025 roku wypada 13 kwietnia i która rozpoczyna Wielki Tydzień.
W Wielki Czwartek odprawiana jest msza zwaną Krzyżma, kończąca czterdziestodniowy post
W Wielki Piątek jest nabożeństwo wielkopostne o charakterze adoracyjnym , Droga krzyżowa
(via crucis). Niedziela Wielkanocna rozpoczyna się od porannej mszy rezurekcyjnej.(z
łąc. resurrectio zmartwychwstanie). Uroczystości trzydniowe stanowią Triduum Paschalne.
W Niedzielę Wielkanocną papież udziela błogosławieństwa Urbi et Orbi(Miastu i Światu).
Poniedziałek Wielkanocny nie ma specjalnego znaczenia w liturgii Kościoła, ma natomiast
bogatą obrzędowość ludową.
Wielkanoc, (ang.Easter, fran. Paques, niem.Ostern, hiszp. Pascua) i poprzedzające
wydarzenia, opisane w Biblii, były, od najdawniejszych wieków, inspiracją dla twórców,
szczególnie miniaturzystów, grafików, malarzy i rzeźbiarzy. Tematy związane z Wielkanocą
podejmowali malarze tej miary co Giotto di Bondone, Leonardo da Vinci, El Greco, Rafael
Santi, Peter Paul Rubens, Albrecht Durer, znany głównie z miedziorytów i drzeworytów,
Michał Anioł, a w Polsce m.in. Szymon Czechowicz Jan Matejko, Jacek Malczewski, Józef
Mehoffer czy Jan Styka. Na przełomie XIX i XX wieku rozpoczęto wydawanie pocztówek do
produkcji których wykorzystywano dzieła Mistrzów, a także wykorzystywano prace
współczesnych artystów wzbogacające temat wielkanocny. Tematyka wielkanocna miała duże
powodzenie u kolekcjonerów pocztówek. Nadszedł również czas na emitowanie znaczków
pocztowych, na których projektanci wprowadzali temat Wielkanocy. Były to późne lata
sześćdziesiąte XX wieku, a na znaczkach pojawiały się głównie ilustracje będące kopiami lub
fragmentami dzieł dawnych mistrzów. Poczta Polska emisję znaczków o tematyce wielkanocnej
rozpoczęła w 1995 roku od wydania czteroznaczkowej serii z ilustracjami pisanek czyli jajek
barwionych, malowanych, ozdabianych przez wydrapywanie, oklejanych itp. w polskiej tradycji
ludowej. Są one, w polskiej tradycji ludowej, trwałym symbolem Świąt Wielkanocnych, mało
znanym na świecie, a w Polsce najbardziej rozpoznawalnym i wyrazistym. Można się
dopatrywać początku wydawania znaczków nieco wcześniej bowiem w 1977 roku , ukazał się
znaczek, jeden z serii „Polskie zwyczaje ludowe”, przedstawiający scenę śmigusa – dyngusa,
ale jest to efemeryda, a temat wielkanocny został bez kontynuacji.
Od 1995 roku projektantki i projektanci walorów wykorzystywali powszechnie znane symbole wielkanocne,
dzieła sztuki,
również ludowej, prezentowali na znaczkach pisanki, ludowe obrzędy uzyskując interesujące efekty
i wzbudzając zainteresowanie kolekcjonerów.
Warto przed zbliżającą się w roku 2025 Wielką Nocą zrobić chociaż krótki przegląd wydań
z możliwie krótkim opisem treści znaczka, dla spopularyzowania tego niezwykle ciekawego
i barwnego kolekcjonerstwa.
13 marca 1995 roku Poczta Polska wprowadziła do obiegu czteroznaczkową serię pod
tytułem „Pisanki polskie” (Fi.3378 – 3381). Każdy ze znaczków przedstawia pisanki o zdobieniu
charakterystycznym dla danego regionu. (fot.1).
Na znaczkach są pisanki ze Śląska Opolskiego; z Podlasia; pisanki Opoczyńskie oraz pisanki Kurpiowskie.
Jeśli zatem przyjmiemy wspomniany rok, za początek emisji
o tematyce Wielkanocnej, realizowanej przez Pocztę Polską w Trzeciej Rzeczypospolitej,
to w obecnym roku obchodzimy skromny jubileusz 30- lecia tych wydań.
Kolejna seria znaczków ukazała się dopiero w 1997 roku. I to ona została uznana
przez autorów Katalogu polskich znaków pocztowych Fischera, za początek wydań
wielkanocnych wprowadzanych przez Pocztę Polską. Jest to czteroznaczkowa seria
zatytułowaną „Wielkanoc” (Fi. 3488-3491) (fot.2).
Projektantka znaczków M. Dziekańska sprowadziła Wielkanoc do tradycyjnych i
powszechnie znanych obrzędów ludowych. Przejrzyste i udane graficznie rysunki
przedstawiają sceny: a) para z palmami do święcenia; b) malowanie pisanek, c) święcenie
pokarmów i d) śmigusa dyngusa. Atrakcyjności dodają postacie rysowane w strojach
regionalnych.
Od roku 1998 Poczta Polska kontynuowała wydania o tematyce wielkanocnej
Dwa znaczki projektu Andrzeja . Pągowskiego (Fi. 3551-3552)(fot.3)
symbolizują zmartwychwstanie, z postacią wyłaniającą się z blasku poświaty oraz
kompozycji złożonej z Krzyża i baranka z czerwoną chorągiewką nawiązujących do
tajemnicy zmartwychwstania i będących symbolem zwycięstwa Chrystusa nad grzechem
i śmiercią .
Od pierwszych dni roku 1999 na całym świecie rósł niepokój bowiem kończyło się
kolejne tysiąclecie, a z nim powstawały katastroficzne wizje końca świata. Rozpowszechniano
mrożące krew w żyłach przepowiednie o nadchodzących wydarzeniach, siejących
spustoszenia w każdym zakątku świata, kosmicznej katastrofie i upadku cywilizacji.
W takich niepewnych czasach, 5 marca 1999 roku Poczta Polska wprowadziła do obrotu
czteroznaczkową serię (Fi.3600-3603) oraz wydała dwie koperty FDC na których
zaprezentowano sceny z Pasji Chrystusa (fot.4 a,b).
Są to dzieła malarskie z XIV wieku, w tym fragmenty Poliptyku Grudziądzkiego oraz obraz
nieznanego malarza małopolskiego z XIV wieku. Na pierwszej kopercie FDC (a) znajdują się
dwa znaczki przedstawiające „Modlitwę w Ogrójcu” i „Podniesienie krzyża” z Poliptyku
Grudziądzkiego. Jest to późnogotycka malowana nastawa ołtarzowa, na którą składają się
obrazy tablicowe, pochodząca z kaplicy zamku krzyżackiego z Grudziądza. Obecnie znajduje
się w Muzeum Narodowym w Warszawie. Ilustracja na kopercie przedstawia obraz malarza
gdańskiego z ok. 1500 roku zatytułowany „Wjazd Chrystusa do Jerozolimy”. Na drugiej
kopercie (b) znajdują się również dwa znaczki z których pierwszy jest reprodukcją obrazu
nieznanego XIV wiecznego malarza małopolskiego, „Pieta z Tubądzina”. Drugi znaczek to
reprodukcja kolejnego fragmentu Poliptyku Grudziądzkiego „Zmartwychwstanie”. Ilustracja
na kopercie to reprodukcja obrazu Colijn (Colyn) de Cotera, niderlandzkiego malarza
renesansowego działającego w Brukseli i Antwerpii, z ok. 1500 roku zatytułowanego
„Ostatnia Wieczerza”. Jest to jedna z tablic Ołtarza Ukrzyżowania z Pruszcza Gdańskiego.
Napis Wielkanoc znajduje się na ilustracjach kopert FDC oraz na okolicznościowym
datowniku przedstawiającym ukrzyżowanego Chrystusa w otoczeniu dwóch Marii.
Rok 2000 to był Wielki Jubileusz wejścia Kościoła katolickiego w III tysiąclecie ,
zainicjowany przez św. Jana Pawła II. Jubileusz trwał od 24 grudnia 1999 roku do 6 stycznia
2001 roku. Poczta Polska 24 marca 2000 roku wydała dwa znaczki projektu Agnieszki .
Sobczyńskiej, na którym znalazł się rysunek Chrystusa w grobie oraz Chrystusa jako
Pantokratora.(Fi.3663-3664) (fot. 5)
Chrystus przedstawiony jest w pozycji siedzącej, na tronie z otwartym Pismem Świętym
w lewej dłoni i uniesioną prawą ręką w geście błogosławieństwa. Oba znaczki mają napis
„Wyznajemy Twoje zmartwychwstanie”. Wydano także kopertę FDC na której znalazł się
rysunek baranka powtórzony na okolicznościowym datowniku.
Rok później Poczta Polska wydała dwa znaczki, wprowadzone do obiegu
pocztowego 16.3.2001 roku, zaprojektowane, przez znanego ilustratora książek Macieja
Jędrysika, w konwencji średniowiecznego witrażu (Fi. 3733-3734)(fot.6).
Na znaczkach znalazły się rysunki przedstawiające scenę przybycia trzech niewiast do grobu
zmartwychwstałego Chrystusa oraz zmartwychwstały Jezus Chrystus w otoczeniu
apostołów. Ilustracje kopert FDC stanowią fragmenty odpowiednich zapisów z Nowego
Testamentu.
W 2002 roku dwa znaczki wydane przez Pocztę Polską z okazji Świąt
Wielkanocnych wzbudziły dość powszechne zainteresowanie, zarówno ze względu na
wymiary, znacznie większe niż wcześniej wydanych znaczków, oraz na tematy obu znaczków.
Na jednym znaczku znalazł się rysunek fragmentu bogato zdobionej palmy wielkanocnej, a na
drugim stado żółciutkich kurcząt (Fi. 3808-3809). Na kopercie FDC rysunek przedstawiał
przekrojone jajko ugotowane na twardo.(fot.7).
W Niedzielę Palmową wierni radośnie witają gałązkami palmowymi Chrystusa Króla
tak jak to było podczas wjazdu do Jerozolimy. Powiewając gałązkami palmowymi i wołając
„Hosanna” oddawały hołd Zbawicielowi. Gałązki palm – powiada św. Augustyn – są znakami
uwielbienia, które głoszą zwycięstwo, gdyż Pan miał pokonać śmierć mocą swej śmierci, a
przez zdobycz wojenną , która przypadła mu w udziale, gdy zawisł na krzyżu, zatriumfować nad
szatanem, Księciem śmierci. Zwyczaj święcenia zielonych gałązek wprowadzono do liturgii
kościelnej w XI wieku. Tradycja budowy palm wielkanocnych jest żywa i przerodziła się w
konkursy na najwyższą i najpiękniejszą palmę. Konkursy odbywające się np. w Lipnicy
Murowej od 1958 roku czy w Rabce Zdroju mają już swoją historie i przyciągają ,corocznie
tłumy widzów.
W 2003 roku Poczta Polska na Święta Wielkanocne wydała dwa znaczki,
wprowadzone do obiegu 28 marca. Na obu znaczkach przedstawiono rzeźby ludowe. Są to:
Chrystus Frasobliwy i Chrystus Zmartwychwstały z chorągwią (Fi. 3893-3894) (fot.8)
W ikonografii chrześcijańskiej Chrystus Frasobliwy przedstawiany jest w pozycji siedzącej,
z podpartą głowa i koroną cierniową. Na kopercie FDC podkreślona został ludowość rzeźb
rysunkiem wiejskiej chaty krytej słomą.
W kolejnych pięciu latach, to jest od 2004 do 2008 roku, nastąpiły emisjach
znaczków zmiany. Przede wszystkim w latach 2004-2006 nastąpiło zmniejszenie
rozmiaru znaczków wydawanych z okazji Świąt Wielkanocnych. Tematy znaczków są bardziej
skierowane na młodego człowieka, bowiem są ilustracjami przedstawiającymi zabawki
używane zarówno do święconego jak i do umajenia stołu na którym podano świąteczne
śniadanie. Projektantki i projektanci tematykę wielkanocną postanowili potraktować
symbolicznie, na ludowo, nieco infantylnie, ale atrakcyjnie pod względem graficznym.
W 2004 roku, znany polski grafik Tomasz Bogusławski zaprojektował dwa znaczki
(Fi.3949-3450) (fot. 9)
Na znaczkach znalazły się fotograficznie potraktowane widoki baranków; jednego
wykonanego z piernika, a drugiego z cukru. Oba baranki robią wrażenie odpustowych.
Rok później, w 2005 roku, Poczta Polska wprowadziła dwa znaczki wielkanocne
projektu Agnieszki Sobczyńskiej (Fi. 4021-4022) (fot.10).
Są to rysunki kurczaka i zająca ukrywających się w bukietach tulipanów, które mogą pobudzić
dziecięcą wyobraźni, chociaż niekoniecznie odnieść się do Świąt Wielkanocnych
Kolejne znaczki w kolejnym roku to jest w 2006, są już znacznie lepiej osadzone
w temacie wielkanocnym bowiem na jednym znaczku widać malarsko potraktowane panny
w strojach ludowych niosące wielkanocne palmy, a na drugim znaczku scenę ze śmigusa –
dyngusa z widokiem kaskady wody wylewanej zapewne na przyłapana „ofiarę
Fi. 4086-4087) (fot.11)
A to że są to zabawy ludowe, projektantka Agnieszka Sancewicz potwierdziła na kopercie FDC
rysunkiem wiejskiej chaty krytej słomą z przydomowym ogródkiem z malwami.
W 2007 roku Poczta Polska wróciła do nieco większego wymiaru znaczków i
wyemitowała dwa znaczki wielkanocne z fotografiami wyrobów polskiego rękodzieła
artystycznego w postaci zabawek przedstawiających kurę i baranka (Fi. 4151- 4152).
Przedmioty rękodzielnicze były wyrabiane z drewna, mosiądzu, skóry, wikliny, słomy itp. i
sprzedawane głównie w sklepach dawnej firmy CEPELIA. Na znaczkach pokazany jest kura
wykonana z pisanki być może zrobionej z drewna oraz baranek wykonany prawdopodobnie
z wiórów drewnianych. Oba znaczki uzupełnione są fotografią świątecznego zestawu; pisanki
i palemka na kopercie FDC (fot. 12)
W roku 2008 Poczta Polska wprowadziła do obiegu dwa znaczki zaprojektowane przez
M. Dąbrowską przedstawiające pisanki (Fi.4200-4201)(fot.13)
Znaczki ułożone obok siebie robią wrażenie fragmentu większej całości, jakiejś tacy
przykrytej gustowną serwetą, na której ułożono wiele pisanek o różnorodnych zdobieniach.
Na znaczkach widocznych jest sześć pisanek, z czego trzy tylko fragmentarycznie.
W 2009 roku Wielkanoc przypadała 12 kwietnia (niedziela) i 13 kwietnia
(poniedziałek). Poczta Polska wprowadziła do obiegu znaczki o tematyce wielkanocnej
1 kwietnia w dzień znany jako Prima Aprilis. Malkontenci narzekali, że to zbyt późno bo
trzeba było się spieszyć z wysyłką życzeń świątecznych. A na znaczkach zaprezentowano
dwa wybitne dzieła malarza określanego mianem geniusza baroku.(Fi. 4267-4268) (fot.14).
Autorem dzieł był Szymon Czechowicz (1689-1775). Urodzony w Krakowie przez 20 lat
pozostawał w Rzymie studiując od 1710 roku w słynnej Akademii św. Łukasza. Po powrocie
w 1730 roku do kraju zyskał wyjątkową renomę. Malował na zamówienia Możnowładców,
biskupów i zakonów, a prace wykorzystywano do wystroju kościołów. Zaprezenytowane na
znaczkach dzieła to „Zmartwychwstanie” pochodzące z 1758 roku i „Złożenie do grobu”
malowane przed 1731 roku.
Poczta Polska wydała także folder, który zawiera kopertę o wymiarach
230x160 mm oraz składaną kartkę z życzeniami na okładce, a wewnątrz znaczki oraz
kopertę FDC (fot.15).
cdn.
Jerzy Duda
Administrator Piotr