Wit Stwosz – twórca ołtarza mariackiego w Krakowie

             „Pomnik żaczka”  o którym  pisaliśmy na naszej stronie, był ostatnim – jak dotąd – znaczkiem  wydanym przez Pocztę Polską z motywem  pochodzącym z ołtarza Wita Stwosza. Rodzi się jednak pytanie o samego twórcę ołtarza głównie o jego wygląd. Jak dotąd Poczta Polska nie wydała znaczka z podobizną Stwosza. W publikacjach na temat ołtarza mariackiego opracowanych  przez wybitnych polskich historyków, historyków sztuki  i konserwatorów zabytków istnieje zbieżność  poglądów co do wizerunku - raczej  domniemanego wizerunku – Wita Stwosza. Postać jego widoczna jest  w górnej  kwaterze  lewego (dla widza prawego) skrzydła zamkniętego,  zatytułowanej Ukrzyżowanie (fot.1).

skan374
fot.1

Utożsamiany jest z ostatnią postacią  w szeregu po prawej stronie kwatery, to znaczy z  mężczyzną bez zarostu (wygolony) w uszatej czapce-kapturze  w szubie z taśmami  z zamyśloną twarzą, który nie reaguje na  gestykulującego setnika (fot.2). 

skan375
fot.2

            Mamy również inny przykład  wizerunku Wita Stwosza, a mianowicie prezentowany na znaczku  wydanym w okresie okupacji niemieckiej w  Generalnym Gubernatorstwie.  W trzecia rocznicę  utworzenia Generalnego Gubernatorstwa wprowadzono dnia 20. XI. 1942 roku serię  5.  znaczków  z  portretami wybitnych osobistości  częściowo pochodzenia niemieckiego (Fi t. II nr 96 – 100).  Wśród  portretowanych postaci  znalazł się również Wit Stwosz (Veit Stoss) (Fi t.II, nr 96) (fot.3). Na znaczku zaprezentowany jest domniemany portret Wita Stwosza opracowany na podstawie materiałów z Norymbergi. Autorem  projektu był  Wilhelm Dachauer (1881-1951), czołowy projektant znaczków GG. Był austriackim malarzem, ilustratorem, a od 1927 roku profesorem Akademii Sztuk Pięknych w Wiedniu. Sztycharzem znaczków ze wspomnianej serii był Ferd Lorber, a znaczki drukowano  w  Państwowej Drukarni w  Wiedniu,  co zresztą jest zaznaczone  na znaczku  pochodzącym z  ostatniego rzędu arkusza  sprzedażnego.

skan376
fot.3

 Na znaczku projektant umieścił nazwisko Wita Stwosza  (Veit Stoss) i daty jego urodzin i śmierci – w dolnej części  znaczka – oraz rysunki fragmentów ołtarza i  tablicę z gmerkiem  artysty rzeźbiarza nad rysunkiem głowy. Na  fot. 4 rysunek ten pokazany jest ten rysunek  w znacznym powiększeniu.

skan377
fot.4

Jeśli chodzi o pocztowe wykorzystanie  znaczka z podobizną Wita Stwosza to na ogół zdarzają się  przesyłki  filatelistyczne z naklejoną  na kopertę  serią znaczków (Fi. t. II nr 96 – 100), z których każdy ostemplowany  jest  kasownikiem okolicznościowym lub propagandowym jak w przypadkach pokazanych na fot. 5 i 6.  W obu  przypadkach wykorzystano kasownik okolicznościowy pierwszego dnia obiegu.

skan378
fot.5

skan379
fot.6

Na fot. 7 front koperty przesyłki listowej, poleconej wysłanej z urzędu pocztowego Warszawa C1 (Warschau C1) o numerze 645  dnia  26.05.1944 roku do więźnia w obozie znajdującym się w Jenie. Koperta ofrankowana jest również cała serią znaczków wydanych w 1942 roku. 

skan380
fot.7

Sądzimy, że internauci oglądającynasza stronę internetową posiadają inne jeszcze przykłady pocztowego wykorzystania znaczka z wizerunkiem Wita Stwosza i zechcą podzielić się  wiadomościami, które chętnie zamieścimy  na naszej stronie internetowej.

Jerzy Duda
i Administrator