ZNACZKI CZESŁAWA SŁANI NA PRZESYŁKACH LISTOWYCH. Część 4.

ZNACZKI CZESŁAWA SŁANI NA PRZESYŁKACH LISTOWYCH.

Część 4.

            W 1949 roku rozpoczęto w Polsce prace przygotowawcze do zorganizowania Pierwszego Kongresu Nauki Polskiej. Komitet Ministrów do Spraw Kultury uchwałą o zwołaniu Kongresu z 13 lutego 1950 roku powołał Komitet Wykonawczy Pierwszego Kongresu Nauki Polskiej oraz jego Prezydium. Stworzona została sieć organizacyjna na którą złożyły się sekcje i podsekcje podejmujące główny ciężar prac przygotowawczych.

W ramach podsekcji powołano 313 problemowych grup roboczych i zaproszono do udziału

w pracach 2710 naukowców i praktyków. Rozpisano ankiety, podjęto inwentaryzację aktualnego stanu rzeczy w poszczególnych dyscyplinach, opracowywano referaty problemowe, zbierano materiały drogą objazdów terenowych. Powołano własny organ prasowy w postaci czasopisma Życie Nauki, ale sprawami Kongresu zainteresowane były redakcje Trybuny Ludu oraz Nowych Dróg organu KC PZPR. Wszystko było po to aby przyczynić się do stworzenia nowej organizacji życia naukowego z Polska Akademią Nauk na czele.

            Poczta Polska przygotowała serię sześciu znaczków na których zaprezentowano wizerunki wybitnych polskich naukowców oraz emblemat Kongresu. Znaczki zaprojektowali: M. Polak, który na znaczku o nominale 25 groszy przedstawił portret Stanisława Staszica z profilu (Fi. 556); St. Łukaszewski, który na znaczku o nominale 40 groszy zaprezentował portret Marii Curie Skłodowskiej w ozdobnej ramce w formie wieńca (Fi. 557); B. Brandt projektant dwóch znaczków, jednego o nominale 60 groszy z portretem Marcelego Nenckiego w owalnej ramce (Fi. 559) i drugiego o nominale 1.20 zł z widokiem emblematu Kongresu przedstawiającego otwartą książkę zwieńczoną rysunkiem gołąbka pokoju w locie (Fi. 561): R. Kleczewski, który na znaczku o nominale 1,15 zł przedstawił najbardziej znany portret Mikołaja Kopernika w owalu (Fi. 560).

Wśród projektantów znaczków znalazł się także Czesław Słania, który na znaczku w formie wydłużonego prostokąta i nominale 45 groszy przedstawił, w dwóch oddzielnych owalach portrety krakowskich uczonych, profesorów Uniwersytetu Jagiellońskiego Zygmunta Wróblewskiego (1845-1888) i Karola Olszewskiego (1846 – 1915) (Fi. 558). Obaj uczeni wsławili się skropleniem powietrza, byli pionierami kriogeniki oraz wynalazcami kaskadowej metody skraplania gazów.

            Serię znaczków wprowadzono do obiegu pocztowego zarządzeniem z dnia 16.06. 1951 roku. Wykonano je techniką rotograwiury w Państwowej Wytwórni Papierów Wartościowych w Warszawie w nakładach od 521 000 szt. (portret St. Staszica Fi. 556) do 2 131 000 szt. każdego ze znaczków z portretem uczonego oraz 1 050 000 z widokiem emblematu Kongresu (Fi. 561).

            Znaczek zaprojektowany przez Czesława Słanię w formacie 43,0 x 26 mm posiada ząbkowanie liniowe 13 ¾ : 10 ¾ i podpis z lewej strony„SŁANIA CZ DEL.”, a z prawej P.W.P.W. (fot.1).

           

            Pierwszy Kongres Nauki Polskiej obradował w dniach od 29 czerwca do 2 lipca 1951 roku w gmachu Politechniki Warszawskiej. W obradach plenarnych Kongresu wzięło udział ponad 1800 osób, w tym około 1050 członków sekcji, podsekcji, grup problemowych , przedstawicieli nauki, racjonalizatorów, organizacji młodzieżowych i społecznych oraz członków delegacji z 15 krajów. Były to delegacje: Akademii Nauk ZSRR, Czechosłowacji, Bułgarii, Rumunii, Węgier, Chin NRD oraz „przedstawiciele postępowych uczonych pozostałych krajów”, w tym m.in. Austrii, Belgii Szwajcarii Włoch, Francji z małżeństwem profesorów Frederic i Irene Joliot- Curie (pierwszej córki Marii Skłodowskiej-Curie) laureatów Nagrody Nobla w 1935 roku.

            Uczestnicy Pierwszego Kongresu Nauki Polskiej mieli do dyspozycji serię znaczków (Fi. 556 – 561), dwie koperty FDC, karnet w dwóch wersjach z okładką płócienną i skórzaną z wytłoczonym emblematem oraz mieli możliwość stemplowania znaczków okolicznościowym datownikiem ręcznym z wymienną datą odbijanym w kolorze czarnym i fioletowym z wyróżnikiem * albo ** .

 

Na fot. 2 a pokazany jest karnet w formacie 108 x 77 mm z okładką płócienną, a na fot. 2b strona karnetu ze znaczkiem projektowanym przez Czesława Słanię.

 

            Na fot. 3 przedstawiamy kopertę z naklejonymi trzema znaczkami w tym Fi. 558 ostemplowanymi datownikiem w kolorze czarnym z pierwszego dnia otwarcia obrad Kongresu 29.5.51 z wyróżnikiem **.

 

            Na fot. 4 prezentujemy kopertę standardowych wymiarów z naklejoną serią znaczków Fi. 556 – 561 ostemplowanych datownikiem w kolorze fioletowym z datą 30.5.51. Obie prezentowane koperty mają charakter pamiątek filatelistycznych z Pierwszego Kongresu Nauki Polskiej.

            Na kolejnych fotografiach pokazujemy znaczki Fi. 558 z obiegu pocztowego na wycinku (fot. 5) z datownikiem Urzędu Pocztowego Starogard Gdański z dnia 11.7. 51 rok oraz trzy znaczki pochodzące z przesyłek z czytelnymi odbitkami datowników w tym dwa znaczki z datownikiem Urzędu Pocztowego Kraków 1 z dnia 14 IX 1951 roku (fot. 6) oraz (?).8.1951 rok (fot. 7).

            W kolejnej części naszego cyklu pokażemy inne ciekawe walory z wykorzystaniem znaczka projektowanego przez Czesława Słanię także z komentarzem dotyczącym efektów Pierwszego Kongresu Nauki Polskiej z 1951 roku

                                                                                                       Jerzy Duda

                                                                                            Administrator Piotr