Patriotyczne wystawy filatelistyczne Klubu „Cracoviana”

Szczegóły
Opublikowano: poniedziałek, 23, czerwiec 2014 14:09

Patriotyczne wystawy filatelistyczne Klubu „Cracoviana”
/ w 100. rocznicę Wymarszu ku Wolności /

       Było ich w dotychczasowej działalności Klubu, pięć. Otwarcie kolejnych wystaw następowało: pierwszej - 6 sierpnia 1989 roku; drugiej - 5 sierpnia 1994 roku; trzeciej – 11 listopada 1998 roku; czwartej - 5 sierpnia 2004 i piątej - 5 sierpnia 2009. Miejsca eksponowania wystaw były różne. Od pięknie odrestaurowanej kamienicy przy ulicy Floriańskiej 11, która na kilka lat stała się słynnym w kraju   „Domem Filatelisty” i gdzie miała miejsce pierwsza wystawa, poprzez Klub Garnizonowy Wojska Polskiego przy ulicy Zyblikiewicza 1 - miejsca prezentacji drugiej wystawy;  Muzeum Historycznego Miasta Krakowa w Pałacu „Krzysztofory” – trzeciej wystawy; budynku „Nafty” przy ul. Lubicz 25, w którym mieści się siedziba zarządu Spółki Poszukiwań Nafty i Gazu udostępniającej salę Zarząd Klubowi „Cracoviana”– czwartej wystawy, aby wrócić, przy organizowaniu piątej wystawy, do Wojskowego Klubu Garnizonowego przy ulicy Zyblikiewicza 1. A miejsce to jest wyjątkowe bowiem w budynku wzniesionym w latach 1889 –1890 znajdowało się najpierw kasyno oficerskie dla oficerów austriackich garnizonu Twierdzy Kraków, później, po odzyskaniu Niepodległości i nowym urządzeniu wnętrza, budynek stał się oazą polskości bowiem w 1933 roku pierwszy Marszałek Polski Józef Piłsudski podejmował w nim oficerów Wojska Polskiego i przedstawicieli zaprzyjaźnionych armii, o czym przypomina stosowna tablica pamiątkowa umieszczona na frontonie budynku.

            Inicjatorem i współorganizatorem wystaw i imprez towarzyszących pozostawał zawsze Klub „Cracoviana”, który znajdował zrozumienie i pełne poparcie w organizowaniu wystaw zarówno u władz Poczty Polskiej głównie Dyrekcji Okręgu Poczty w Krakowie jak i Dowództwie Krakowskiego Okręgu Wojskowego oraz Muzeum Historycznym Miasta Krakowa, które to instytucje były współorganizatorami wystaw. Co również niezwykle ważne, do sukcesu części wystaw przyczyniały się władze miasta Krakowa, szczególnie Prezydenci Miasta, którzy pełnili zaszczytne miana przewodniczących Komitetów Honorowych względnie patronów wystaw i zaszczycali swoją obecnością ich uroczyste otwarcia, a nawet włączali się merytorycznie do rocznicowych obchodów.

            Wystawy nie osiągnęłyby tak wysokiej rangi, jaką miały – chociaż nie wszystkie były wystawami krajowymi i konkursowymi – gdyby nie ich patriotyczne przesłanie, włączanie ich w nurt obchodów najistotniejszych rocznic dla Niepodległej Polski, odwoływanie się do chlubnych kart Czynu Niepodległościowego i próby wyjścia, poprzez filatelistykę, do ludzi młodych, którym ten czyn nie powinien umknąć z pamięci.

            Niebagatelną rolę w niezwykle silnym oddziaływaniu wystaw miało również i to, że wystawy gromadziły filatelistów - twórców, należących do czołówki wystawców polskich, a także zagranicznych, posiadających zbiory unikatowe opracowywane profesjonalnie i ujmujących całe spektrum działań wojskowych, dyplomatycznych oraz historii poczty w najbardziej burzliwych dziejach naszego kraju zarówno okresu 1914 – 1921 jak i późniejszych lat 1939 – 1945. Wszystkie te działania prezentowane były na wystawach w oparciu o materiał filatelistyczny, wzbogacany niejednokrotnie dokumentami, niekiedy widokówkami i „opisywane” z wykorzystaniem unikatowych walorów filatelistycznych.

            Myślenie o patriotycznych wystawach filatelistycznych nabrało znaczenia na fali wielkich zmian jakie następowały w Polsce w latach osiemdziesiątych i odradzaniu się społeczeństwa obywatelskiego, które odzyskiwało „pamięć historyczną”. Walka o niepodległość kraju z 1914 roku, Legiony polskie, Krakowskie Oleandry, I Kompania Kadrowa Strzelców, Pierwszy Marszałek Polski Józef Piłsudski, wojna polsko - bolszewicka z 1921 roku, „Cud nad Wisłą” to fakty, które coraz częściej były oficjalnie przypominane młodemu pokoleniu. Nadszedł rok 1989, który  był przełomowym dla wielu dziedzin życia politycznego i gospodarczego. Powstała idea „Okrągłego stołu”, którego obrady zakończono 5 kwietnia. Ustalona zastała ordynacja wyborcza i termin pierwszej tury wyborów do Sejmu na 4 czerwca. 18 czerwca – po drugiej turze wyborów - stało się jasnym, że nastąpi zmiana polityki państwa, zmieni się państwo, co zostało potwierdzone wyborem Tadeusza Mazowieckiego 24 sierpnia 1989 roku na stanowisko premiera RP.

        W takiej niezwykłej, podniosłej atmosferze, dnia 6 sierpnia 1989 roku, Klub „Cracoviana” zorganizował w Domu Filatelisty niekonkursową wystawę filatelistyczną z okazji 75 rocznicy wymarszu z Krakowa Drużyn Strzeleckich. Przypomniano tym samym historyczny czyn, zrealizowany na rozkaz Komendanta Józefa Piłsudskiego, który to czyn stał się symbolem Niepodległej Polski. Z krakowskich „Oleandrów” wyruszyła dnia 6 sierpnia 1914 roku I Kompania Kadrowa Strzelców licząca 160 strzelców, która przekraczając granicę zaborów pod Michałowicami rozpoczęła marsz ku wolności.

       Na wystawie filatelistycznej zgromadzono najlepsze istniejące w kraju zbiory dokumentujące udział Legionów Polskich w walce o odzyskanie niepodległości. W sprawozdaniu z wystawy zwrócono szczególna uwagę na zbiory: Bronisława Brzozowskiego pt. „Legiony Polskie 1914 – 1918”; Lecha Popielewskiego „ Pierwsza Wojna Światowa – powstanie polskiej siły zbrojnej na ziemiach polskich 1914 / 1918”, Janusza Adamczyka „Lata walki o odzyskanie niepodległości Polski” i Stanisława Stojka „Austriackie poczty etapowe na ziemiach polskiego byłego Królestwa Polskiego 1914 – 1918”. Wystawa była szeroko rozpropagowana, cieszyła się dużym zainteresowaniem Krakowian, miała dobrą prasę – wszystkie dzienniki podały informację na jej temat, a telewizja krakowska nadała reportaż z wystawy. Niestety nie udało się przygotować katalogu. Natomiast w trakcie wystawy odbyły się dwa spotkania najbardziej aktywnych członków Klubu „Cracoviana” z jego sympatykami. Trzeba zaznaczyć, że zarówno przygotowaniem do wystawy jak i jej realizacją zajmowała się niewielka grupka członków Klubu do którego w końcu 1988 roku należało tylko 22 członków. Wystawa nie obyła się także bez pewnych „zgrzytów”. Otwarcie wystawy odbyło się bez przedstawicieli zaproszonych „władz”, które zapewne ze względów politycznych nie uczestniczyły w nim jak również Generalna Dyrekcja Poczty w Warszawie odmówiła zgody na stosowanie stempla okolicznościowego.

        Na pierwszej patriotycznej wystawie filatelistycznej padła propozycja aby zachować pięcioletni cykl wystaw i kolejną wystawę zorganizować w 1994 roku. Nikt nie przewidywał, że kolejne lata będą trudne dla krakowskich filatelistów. Zarząd Okręgu został pozbawiony siedziby czyli Domu Filatelisty, a postępująca inflacja i związane z tym załamanie gospodarcze w kraju nie sprzyjały kolekcjonerstwu. Pomimo tego udało się Zarządowi Kluby „Cracoviana” z dniem 1 września 1993 wynająć lokal w budynku „Nafty” od byłej Dyrekcji Zakładu Poszukiwania Nafty i Gazu, obecnie jest to budynek firmy Exalo Drilling S.A., w którym odbywają się, za zgodą nowych właścicieli, spotkania wymienne małopolskich filatelistów, a także podjąć starania zorganizowania kolejnej wystawy upamiętniającej 80 rocznicę Wymarszu z Krakowa I Kadrowej Kompanii Strzelca. Protektorem wystawy został były Dyrektor Poczty Polskiej Grzegorz Szermanowicz. W Komitecie Honorowym zasiadali m. innymi Zenon Bryk – Dowódca Karkowskiego Okręgu Wojskowego, Wiesław Klimaszewski – Dyrektor Okręgu Poczty w Krakowie , Andrzej Szczygieł – Dyrektor Muzeum Historycznego M. Krakowa. Wystawa miała miejsce w Klubie Garnizonowym Wojska Polskiego, a 7 dni jej otwarcia (od 5 – 12 sierpnia 1994 roku) pozwoliło wielu zainteresowanym Krakowianom zapoznać się z bogatym materiałem filatelistycznym pokazanym na ponad 100 ekranach wypełnionych przez autorów 12 eksponatów  zawierających obszerną dokumentację i ikonografię filatelistyczną związaną z Legionami Polskimi. Na wystawie pokazano zbiory ; Janusza Adamczyka „ Lata walki o odzyskanie i utrwalenie niepodległości Polski” oraz „ Poczta w służbie Oddziałów Polskich”; Bohdana Bogdanowicza „ Józef Piłsudski”; Bronisława Brzozowskiego z Kłodzka „ Polskie drogi do niepodległości 1914-1921”; Marii Chodurek „ Ku pamięci i chwale Legionom Polskim i ich Komendantowi” oraz „ Walka o niepodległość Polski w czasie I Wojny światowej”; Henryka Gibały z Zakopanego Austriackie poczty okupacyjne w dawnym Królestwie Polskim 1914 – 1918”; Lucjana Skrobota z Kielc „ Legiony to…” ; Marka Sosenki ; „Czyn zbrojny Legionów Polskich na widokówkach”; Jana Tracza ze Starego Sącza „ Walka Legionów Polskich o niepodległość” i Adama Woźniaka z Łodzi „ Wojsko Polskie Rodowód 1914 – 1918” oraz „Wojsko Polskie -Narodziny i chrzest bojowy 1918 – 1921”.

        Wystawie towarzyszył niewielkiej objętości katalog w którym znalazły się teksty Janusza Nowaka , Janusza Adamczyka i Marii Chodurek. Przypomniano w tekście katalogu słynny rozkaz wydany przez Józefa Piłsudskiego „Żołnierze! Spotkał was ten zaszczyt niezmierny, że pierwsi pójdziecie do Królestwa i przestąpicie granice rosyjskiego zaboru, jako czołowa kolumna wojska polskiego, idącego walczyć za oswobodzenie Ojczyzny. Wszyscy jesteście równi wobec ofiar, jakie ponieść macie. Wszyscy jesteście żołnierzami. (…). Patrzę na was jak na kadry, z których rozwinąć się ma przyszła armia polska, i pozdrawiam was , jako Pierwszą Kadrową Kompanię”

        O wystawie ukazały się notatki w czasopiśmie Poczta Polska nr 9, 1994 piórem Andrzeja Matusiaka, w „Filateliście” nr 11 1994 , Wrocław autorstwa Bronisława Brzozowskiego oraz w „Krakowskim Informatorze Filatelistycznym nr 2(23) piórem redaktora Lucjana Piekarza.

        Kolejna wystawa patriotyczna miała się odbyć, według założeń w 1999 roku. W tym jednak roku przypadało 30 lecie działalności Klubu „Cracoviana”. Zorganizowanie dwóch tak poważnych przedsięwzięć jubileuszowych nie było możliwe wobec czego, na życzenie Dyrektora Muzeum Historycznego Miasta Krakowa Klub podjął się zorganizowania w 1998 roku wystawy filatelistycznej z okazji 80 rocznicy odzyskania niepodległości. Otwarcie wystawy nastąpiło 11 listopada 1998 roku w salach Muzeum Historycznego. Wystawa była wspólnym przedsięwzięciem Klubu i Muzeum, a wystawę filatelistyczną uzupełniała ekspozycja muzealna związana z Legionami. Obie ekspozycje znakomicie uzupełniały się co było pozytywnie oceniane przez licznie zwiedzających Krakowian.

        Wystawę patriotyczną, która miała ponadfilatelistyczny wymiar, była silnym akcentem pamięci narodowej, ukazywała dzięki autentycznej dokumentacji pocztowo – filatelistycznej wielki czyn Legionów Polski na drodze do niepodległej Polski, a także która była atrakcyjnym spotkaniem z historią, między innymi  dzięki imprezom towarzyszącym , zorganizowano w dniach 5 – 12 sierpnia 2004 roku. Upamiętniała ona 90 rocznicę Wymarszu ku Wolności oraz przypominała Czyn Legionowy. Organizatorami jej byli; Urząd Miasta Krakowa, Związek Legionistów Polskich, Klub „Cracoviana” i Dyrekcja Okręgu Poczty Polskiej w Krakowie przy wsparciu finansowym wielu krakowskich instytucji szczególnie Zarządu Poszukiwań Nafty i Gazu.

       Wystawę poprzedzały; Msza święta odprawiona w Katedrze Wawelskiej oraz apel w Krypcie pod Wieżą Srebrnych Dzwonów przy grobie Marszałka Józefa Piłsudskiego. Na Rynku odbył się wielki spektakl historyczny „Przyjazd Józefa Piłsudskiego do Krakowa” oraz koncert pieśni legionowych. Trębacz z Wieży Mariackiej odegrał melodię „My pierwsza brygada” podchwyconą przez tłum Krakowian zgromadzonych na płycie Rynku. Trwałym akcentem uroczystości jest dąb zasadzony przed gmachem urzędu nazwany „Dębem Niepodległości”. Dla upamiętnienia 90. rocznicy Wymarszu ku Wolności zorganizowano okolicznościową pocztę szlakiem oddziału strzelców Józefa Piłsudskiego i ich poczty polowej zorganizowanej w 1914 roku przez Strzelecką Komendę Etapową ze składnicami w Krakowie, Jędrzejowie i Kielcach.

        Dostępna była, dla zwiedzających wystawę, książka autorstwa Prezydenta Miasta Krakowa prof. Jacka M. Majchrowskiego pt. „Pierwsza Kompania Kadrowa – portret oddziału” wydana przez Fundację Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego. Księgarnię Akademicką.  

        W dniach 5 – 10 sierpnia 2009 roku Klub Cracoviana zorganizował kolejną, piątą wystawę filatelistyczną, której nadano oficjalny tytuł „Krajowa wystawa filatelistyczna. 95 rocznica Wymarszu ku Wolności”. Spełniała ona wymagania wystawy konkursowej II stopnia. Wystawie nadano wysoka rangę i postarano się o dobrą oprawę zarówno informacyjną jak i graficzną. Patronat honorowy wystawy objął Prezydent Miasta Krakowa Jacek Majchrowski, który zaszczycił obecnością uroczyste otwarcie wystawy i podpisywał wydaną wcześniej książkę o I Kompanii Kadrowej. Przewodnictwo Komitetu Honorowego wystawy przyjął gen. Dywizji Edward Gruszka Szef sztabu – zastępca Dowódcy Wojsk Lądowych. Komitet organizacyjny wystawy, pod przewodnictwem ppłk Gustawa Katańskiego, postarał się o druk ładnych zaproszeń na wystawę z reprodukcją fragmentu obrazu Jerzego Kossaka, afiszów reklamujących wystawę, informacje prasową oraz starannie wydany katalog z interesującymi artykułami Janusza Tadeusza Nowaka, Janusza Adamczyka i Lucjana Piekarza, który również opracował redakcyjnie katalog.

            A teraz o samej wystawie. W niewielkiej , jak na potrzeby tej wystawy, sali udekorowanej monumentalnym dziełem malarskim zatytułowanym „Bitwa pod Laskami w 1914 roku” Jerzego Kossaka wypożyczonym z Muzeum Historycznego Miasta Krakowa i portretem Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego, rozmieszczono aż 135 standardowych ekranów wystawienniczych na których zaprezentowało swoje zbiory 17 wystawców. Oprócz zbiorów filatelistycznych była także klasa literatury, którą reprezentowało pięciu wystawców. Organizatorzy dokonali podziału „przestrzeni wystawy” na 3 grupy wyróżnione stosownymi oznaczeniami. Były to więc; klasa historii poczty, klasa eksponatów tematycznych oraz klasa eksponatów jednoekranowych. W takim też porządku oglądano zgromadzony na wystawie materiał filatelistyczny.

        Otwarcie wystawy było bardzo uroczyste   z udziałem wielu znakomitych gości. Otwarcie wystawy zaszczycił Prezydent Miasta Krakowa prof. Jacek Majchrowski, który w przemówieniu wstępnym przypomniał o swoich zainteresowaniach tematyka legionową oraz z wielkim uznaniem podkreślał rolę krakowskich filatelistów w promowaniu idei legionowej. Po tradycyjnym przecięciu wstęgi otwierającym wystawę prezes Klubu Cracovianów przejął rolę oprowadzającego dla Prezydenta Miasta Krakowa . Na zakończenie pobytu Prezydenta ustawiła się do Niego kolejka chętnych do uzyskania autografu jako autora książki „Pierwsza Kompania Kadrowa. Portret Oddziału”. Wśród uczestników otwarcia wystawy dało się zauważyć szereg dostojnych gości, ekspertów filatelistycznych, znakomitych kolekcjonerów oraz   zainteresowanych problematyka wystawy . Z dużym zadowoleniem przyjęli uczestnicy otwarcia wystawy zaproszenie przewodniczącego Komitetu Organizacyjnego Wystawy ppłk Gustawa Katańskiego na drobny poczęstunek. Jak się okazało nie był to drobny poczęstunek bowiem stoły w klubie uginały się od dobrego jadła i napojów orzeźwiających. Jak zwykle na tego rodzaju uroczystościach nie mogło zabraknąć stoiska Poczty Polskiej, tym bardziej, że stosowany był starannie zaprojektowany i wykonany kasownik okolicznościowy oraz wydane interesujące karty beznominałowe. Tradycyjnie był także punkt sprzedaży okolicznościowych pamiątek i ciekawostek filatelistycznych .

        Na zakończenie wystawy ówczesny Prezes Klubu „Cracoviana”, dzisiaj jego Prezes Honorowy, Janusz Adamczyk powiedział; „Udało się nam na wystawie zebrać najwspanialsze zbiory filatelistyczne zarówno z kraju jak i z zagranicy obrazujące dzieje narodu polskiego w walce o niepodległość z lat 1914 – 1918. Zbiory te poszerzone o eksponaty dokumentujące i tematycznie obrazujące zmagania o granice Polski w latach 1918 – 1920 oraz losy Polaków w latach 1939 – 1945 stały się niezwykłą lekcją historii i patriotycznym   przesłaniem dla zwiedzających.” ..A była to wystawa jedyna w swoim rodzaju, mająca tradycję od 1989 roku w którym po raz pierwszy filateliści spod znaku „Cracoviana” uczcili rocznicę Wymarszu ku Wolności I Kompanii Kadrowej „Strzelca”. Unikatowość wystawy podkreślali wszyscy uczestnicy i wielu zwiedzających bowiem zgromadziła znakomitych wystawców z ich unikatowymi zbiorami, a  różnorodność zbiorów pozwoliła potraktować ją jako wystawę tematyczną o najwyższej randze.

         W roku 2014 przypada jubileusz setnej rocznicy Wymarszu ku Wolności, który w kontekście wielu innych wydarzeń rocznicowych nabiera dla naszego kraju szczególnego znaczenia. Dlatego też rok 2014 został określony jako Rok Czynu Niepodległościowego w czasie którego są podejmowane działania jubileuszowe i inicjowane imprezy mające z nim związek Ogólnopolski Klub Filatelistyczny „Cracoviana” również włącza się w obchody jubileuszowe, w miarę swoich możliwości, przygotowując atrakcyjne wydawnictwo oraz   podejmując starania o wykonanie i stosowanie w Urzędzie Pocztowym Kraków 1 datownika, ze zmienna datą , o specjalnej treści, a także zorganizowania   jubileuszowej prezentacji materiału filatelistycznego i dokumentów wydanych w okresie od 1914 – 2014 roku związanych z obchodami jubileuszowymi.

        W końcu roku 2013 zainicjowano wykonanie specjalnych pamiątek obchodów 100 lecia w postaci: „cegiełki” z kopią znaczka wydanego w 1939 roku i okazjonalnym nadrukiem, reklamowej kartki Klubu „Cracoviana” z dołączonym oryginałem znaczka z 1939 roku z nadrukowanym tekstem,  reprintu   zestawu 32 ilustrowanych kartek pocztowych ze znakiem opłaty przedstawiający znaczek pocztowy , który został w tym samym czasie wydany przez Pocztę Polską z okazji 25 lecia wymarszu pierwszej kompanii kadrowej Legionów oraz okolicznościowego stempla informującego o rocznicowych obchodach.

       Znaczek, o którym wspomniano, przedstawia w symbolicznym ujęciu defiladę wojsk przed posągiem Józefa Piłsudskiego. Po lewej stronie znaczka widać odchodzącą słynną „czwórkę legionistów”, a po prawej nadchodzące wojsko polskie. U dołu znaczka jest napis „XXV ROCZNICA WYMARSZU KU WOLNOŚCI” i data „1914 6 sierpnia”. Znaczek został wprowadzony do obiegu zarządzeniem z dnia 14. 07. 1939 rok z ważnością od dnia 1.08. 1939. Nakład znaczka wynosił 10 milionów sztuk. Stracił ważność obiegową po wybuchu wojny w 1939 roku. Podjęta została, przez członków Klubu, akcja pozyskiwania oryginalnego znaczka na którym został wykonany nadruk metodą typograficzną tekstu z jednym ze słynnych cytatów „Marszałka”. – „Zwyciężyć i spocząć na laurach – to klęska. Być zwyciężonym i nie ulec – to zwycięstwo”.

        Ilustrowane kartki pocztowe wprowadzono do obiegu pocztowego zarządzeniem z dnia 14. 07. 1939 roku posiadają po lewej stronie ilustracje w formie reprodukcji fotografii przedstawiających sceny z „ życia legionistów” , walk i potyczek oraz postacie w tym głównie Józefa Piłsudskiego, ale także Edwarda Śmigłego – Rydza, Kazimierza Sosnkowskiego w czasie pełnienia żołnierskich obowiązków. Kartki pocztowe nie zostały wycofane z obiegu jednak w chwili wybuchu wojny wyszły z obiegu i wiele zostało zniszczonych. Nakład kartek był wysoki i wynosił 6 400 000 sztuk każdej nie mniej zebranie kompletu tych kartek jest obecnie bardzo trudne nie wspominając o fałszerstwach pojawiających się na rynku filatelistycznym

       Reprint kartek posiada stosowny nadruk jubileuszowy, a cała seria jest numerowana i limitowana. Egzemplarz z numerem 001 raczył przyjąć Prezydent Miasta Krakowa prof. Jacek Majchrowski, na spotkaniu z przedstawicielami Klubu „Cracoviana” w dniu 31 stycznia 2014 roku..

        W korespondencji klubowej wykorzystujemy również własny okolicznościowy stempel jubileuszowy, który zawiera napis; „Rok uroczystych obchodów 100. rocznicy Wymarszu ku Wolności przez OKF „Cracoviana”, podobiznę orła z mieczem i szarfą ze stempla stosowanego w 1939 roku , lata jubileuszu 1914 – 2014 oraz miejsce na pocztowy datownik nadawczy.

        Zarząd Klubu wystąpił z wnioskiem i prośba do Naczelnika UP Kraków 1 o wykonanie i stosowanie okolicznościowego datownika ze zmienną datą proponując jego treść i przekazując projekt datownika.  

       Zamiarem naszym, jako Klubu, jest zorganizowanie w grudniu 2014 roku pokazu o roboczym tytule „Po stu latach od Wymarszu” będącego rodzajem podsumowania obchodów jubileuszowych od najdawniejszego okresu. Chcemy pokazać obchody jubileuszowe zarówno w dokumentach, fotografiach, czasopismach, wydawnictwach pocztowych i poza pocztowych także w korespondencji będącej wyrazem wykorzystania znaczków pocztowych, stempli okolicznościowych dla przypomnienia i wzbudzenia zainteresowania szczególnie młodzieży. Liczymy na współpracę w poszukiwaniu dokumentów i korespondencji ( kartek pocztowych i kopert ofrankowanych znaczki wydanymi z okazji 20 lecia Wymarszu jak i 25 lecia, a także materiałów archiwalnych) z kolekcjonerami i filatelistami z całego kraju.  

Wykorzystano materiały zawarte w:

  1. Jubileuszowy album klubu Cracoviana 1969 – 1999 opracowany przez Janusza Adamczyka, wydany z okazji XXX lecia Klubu; Kraków 1999
  2. Filatelistyka w Małopolsce, złoty jubileusz 1950 – 2000 Małopolskiego Okręgu Polskiego Związku Filatelistów . Wydanie z okazji 50 lecia Małopolskiego Okręgu PZF, pod redakcja Lucjana Piekarza i Janusza Adamczyka
  3. Jubileuszowy album Klubu Cracoviana 1969 – 2009 opracowany z okazji 40 lecia Klubu. Autorzy albumu: Janusz Adamczyk, Maria Chodurek, Jerzy Duda, Kraków 2009
  4. Katalog Krajowej Wystawy Filatelistycznej 95 rocznica Wymarszu ku Wolności I Kompanii Kadrowej „Strzelca: Kraków 5 – 10. 08.2009
  5. artykuły zawarte w czasopiśmie „Filatelista Małopolski„ z lat 1990 - 2013

dr inż. Jerzy Duda
Prezes Ogólnopolskiego Klubu
Filatelistycznego „Cracoviana”