INSPIRACYJNA ROLA NOWOHUCKIEGO NEONU „FILATELISTYKA”
(część 5).
Ostatni znaczek w serii „Budujemy Nową Hutę”, Fi.553, o nominale 90 groszy jest w kolorze czerwonym. Poczta Polska, w dniu 24.4.1951 roku zamówiła wydrukowanie 2 miliony sztuk znaczka w arkuszach 100 znaczkowych. Było to pierwsze zamówienie zrealizowane przed drukarnię do 23.5. 1951 roku. Kolejne zamówienie złożono 22.10.1951 roku na wykonanie 1 miliona sztuk. Miesiąc później zamówienie zostało zrealizowane. Po upływie prawie roku powtórzono zamówienie, tym razem na wydrukowanie 5 milionów sztuk. Było to ostatnie zamówienie tego znaczka zrealizowane do 31.3.1953 roku. Łączny nakład znaczka wyniósł 8 179 000 sztuk i był ponad dziesięć razy mniejszy od nakładu każdego innego znaczka serii.
Na temat taryf pocztowych odnoszących się do opłat podstawowych rodzajów przesyłek pisaliśmy w części 3. i 4. Trzeba jednak wziąć pod uwagę częste zmiany wprowadzane zarządzeniami „w sprawie częściowej zmiany taryfy pocztowej”. Przypominamy, że taryfa pocztowa z 27 listopada 1950 roku i późniejsza zmiana z 1952 roku aktualna do 3.01.1953 roku przewidywały opłatę za list zamiejscowy 45 groszy do 20 gramów i opłatę dodatkową na odbudowę m.st. Warszawy bez względu na wagę przesyłki 15 groszy. Dla listów miejscowych do 20 gramów opłatę 30 groszy, a ponad 20 gramów opłatę 45 groszy. Podobnie było dla kartek pocztowych. Opłata za wysłanie kartki pocztowej zamiejscowej wynosiła 30 groszy plus opłata dodatkowa 15 groszy natomiast za wysłanie kartki pocztowej miejscowej opłata wynosiła 30 groszy. W obrocie zagranicznym taryfa pocztowa przewidywały opłatę 40 groszy za list do 20 gramów W taryfie pocztowej z okresu 4.01.1953 – 31.12.1963 roku, opłatę 40 groszy za listy miejscowe do 20 gramów oraz kartki pocztowe miejscowe. Dotyczyło to także opłaty za listy do 20 gramów w obrocie zagranicznym. Od 1.5.1954 roku wprowadzono zmianę taryfy według której opłata za listy zamiejscowe wynosiły 40 groszy, a opłata za kartkę zamiejscową wynosiła 20 groszy, natomiast opłata dodatkowa na odbudowę m. st. Warszawy wynosiła 20 groszy. Polecenie przesyłki to koszt dodatkowy 75 groszy. Pospieszne doręczenie kosztowało 1,50 zł. W obrocie zagranicznym, wysyłka listu do 20 gramów kosztowała 40 groszy, za każde 20 gramów dopłacało się 25 groszy.
Fragmentaryczne dane z taryf pocztowych uzupełniamy informacją na temat rodzaju przesyłek, które mogły być ofrankowane jednym znaczkiem Fi.553. Były to: list zamiejscowy w obrocie wewnętrznym o wadze 20-200 gramów (opłata 75 groszy + opłata dodatkowa na odbudowę m.st. Warszawy 15 groszy). W obrocie zagranicznym opłaty 90 groszy wymagał list przekraczający wagę 60 gramów. Opłaty za przewóz przesyłki droga powietrzną np. do USA to dodatkowa opłata 50 groszy za każde 5 gramów wagi listu.
Z doświadczeń w pozyskiwaniu przesyłek ofrankowanych znaczkami serii „Budujemy Nową Hutę”, wynikało, że z pozyskaniem przesyłek ofrankowanych znaczkiem o nominale 90 groszy, będą zdecydowanie większe problemy. Nasze przewidywania potwierdziły się. Pozyskano zaledwie 10 „całości pocztowych”, z czego dwie z obrotu wewnętrznego i osiem z obrotu zagranicznego, które prezentujemy na kolejnych fotografiach.
Przykłady pocztowego wykorzystania znaczka Fi.553 w obrocie wewnętrznym
Fot.1 Koperta przesyłki filatelistycznej, za pobraniem, wysłanej z Państwowego
Przedsiębiorstwa Filatelistycznego na adres prywatny, poleconej z erką w postaci
odbitki pieczątki i numerem odbitym numeratorem z Urzędu Pocztowego Warszawa 1,
w dniu 31 XII 1952 roku, do Krakowa. Przesyłka z odręczną adnotacją ofrankowana
dwoma znaczkami Fi.553 i 596 o łącznej wartości 2,10 zł+15 groszy zgodna z taryfą
(opłata za list pow. 20 gramów 75 +15 i polecony za pobraniem 75 groszy+60).
Fot.2 Koperta nr 14 III (Cp14)z fioletowym nadrukiem i hasłem propagandowym C,
przesyłki prywatnej, poleconej z erką w postaci odbitki pieczątki z numerem
z numeratora wysłana z Urzędu Pocztowego Mysłowice 1, w dniu 8.9.1956 roku do
Węgierskiej Górki. Przesyłka jest ofrankowana dodatkowo znaczkami Fi.553 i 761 o
łącznej wartości 1,40 zł +15 groszy, zgodnie z taryfą.
Przykłady pocztowego wykorzystania znaczka Fi.553 w obrocie zagranicznym.
Fot. 3 Koperta przesyłki prywatnej, zwykłej wysłanej drogą powietrzną z Urzędu
Pocztowego Czerniejewo. w dniu 4.12.1951 roku, do USA. Przesyłka jest
ofrankowana trzema znaczkami Fi.553, 534 i 557 o łącznej wartości 1,40 zł. Opłata
przy wadze listu 10 gramów, zgodna z taryfą.
Fot.4 Dwie koperty przesyłek prywatnych adresowanych na ten sam adres, o różnej wadze,
przesłanych drogą powietrzną, wysłanych z Urzędu Pocztowego Warszawa 1, w dniu
22.3.1953 oraz 1.7.1953. Obie przesyłki do USA. Pierwsza wymieniona przesyłka jest
ofrankowana jednym znaczkiemFi.553 zgodnie z taryfą przy wadze 5 gramów.
Druga jest ofrankowana dwoma znaczkami Fi.553 i 534 o łącznej wartości
1,90 zł. przy wadze ok. 15 gramów.
Fot.5 Koperta przesyłki prywatnej, poleconej z erką w postaci odbitki pieczątki z odręcznie
wpisanym numerem, wysłanej drogą powietrzną z Urzędu Pocztowego Działoszyce,
w dniu 12.2.1952 roku do USA. Przesyłka jest ofrankowana pięcioma znaczkami
w tym parką pionową Fi.553, parką poziomą Fi.535 oraz 533 o łącznej wartości
2,15zł. zgodnie z taryfą. Przesyłka dotarła do adresata 16.2.1952 o czym świadczy
odbitka datownika odbiorczego.
Fot.6 Koperta przesyłki prywatnej, poleconej z erką w postaci odbitki pieczątki i odręcznie
wpisanym numerem, wysłanej z Urzędu Pocztowego Grabiny, w dniu 17.8.1953 roku,
do USA. Przesyłka jest ofrankowana parka poziomą Fi.553 oraz czteroznaczkowym
blokiem Fi.535 o łącznej wartości 2,40 zł. Przesyłka musiała ważyć powyżej 80
gramów. Adresat otrzymał ją w dniu 24.8.1953 roku o czym świadczy odbitka
datownika odbiorczego.
Fot.7 Koperta przesyłki prywatnej, poleconej z erką w postaci odbitki pieczątki z numerem
odbitym z numeratora, przesłane droga powietrzną z Urzędu Pocztowego Warszawa
50, w dniu 8.10.1956 roku do USA. Przesyłka jest ofrankowana dwoma znaczkami
Fi.553 oraz 627 o łącznej wartości 1,90 zł (wg taryfy powinno być 1,85 zł). Przesyłka
dotarła do adresata 16.10.1956 roku o czym świadczy odbitka datownika odbiorczego.
Na uwagę zasługują adnotacje listonosza oraz wykorzystanie rzadko spotykanego na
przesyłkach znaczka Fi. 627 o nominale 1,00 zł.
Fot. 8 Koperta przesyłki firmowej (z pieczątka firmową), zwykłej wysłanej z Urzędu
Pocztowego Warszawa 2 (?). w dniu 19.4.1957 roku do Niemiec. Przesyłka jest
ofrankowana czterema znaczkami w tym Fi.553, 751, 827 i 580 o łącznej wartości
2,50 zł zgodnie z taryfą.
Fot. 9 Koperta o wymiarach 185 x 120 przesyłki prywatnej, przesłanej drogą powietrzną
z Urzędu Pocztowego Kwidzyń, w dniu 29.1.1958 roku do USA . Przesyłka jest
ofrankowana parką pionową Fi.718, Fi.553 i 867 o łącznej wartości 4,90 zł. Przy
wadze przesyłki do 5 gramów opłata wynosiła 4,00 zł. Jeśli przesyłka ważyła ponad
5 gramów do ofrankowania taryfowego brakuje 60 groszy.
Zestaw znaczków stemplowanych.
Fot.10 Zestaw złożony z szesnastu znaczków F.553 zdjętych z przesyłek pocztowych
z wyraźnie odbitymi datownikami, które umożliwiają odczytanie nazwy Urzędu
Pocztowego i daty wysyłki. Jak można zauważyć, znaczki pochodzą z przesyłek
nadawanych w Krakowie (w Urzędach Pocztowych nr; 30, 4, 17), w Warszawie
( w Urzędach Pocztowych nr,14, 32, 1) również w Urzędach Pocztowych mniejszych
miastach jak Jelenia Góra, Mielec. Wąbrzeźno. Mamy przykłady z Urzędów
Pocztowych w miastach takich jak; Orzesze, Pszów, Główno k/ Łowicza. Na uwagę
zasługuje Urząd Pocztowy Stalinogród nr.(?). Przesyłki ofrankowane znaczkami
Fi.553 były nadawane w latach 1950, 1953, ale także w roku 1957 oraz 1967.
Zakończyliśmy prezentacje kolekcji całości pocztowych ofrankowanych znaczkami serii wydanej przez Pocztę Polska w 1951 roku, „Budujemy Nową Hutę”, Fi.550-553. Całości mają na ogół frankaturę mieszaną z rzadkimi przypadkami frankatury pojedynczej. Zdecydowana większość pokazanych całości pocztowych stanowią przesyłki prywatne, najczęściej jako przesyłki polecone, przesyłane drogą powietrzną przede wszystkim do USA i Niemiec. Zaskakują nieco przykłady frankowania przesyłek wielokrotnością znaczków z serii „Budujemy Nową Hutę” chociaż dostępne były inne znaczki np. „Plan sześcioletni” czy wizerunek Bolesława Bieruta.
Oczekujemy na komentarze Internautów dotyczące prezentowanych walorów, a także na uzupełnienie pokazanego zbioru o nowe walory związane z Nową Hutą. Temat pozostaje otwarty.
W kolejnej części cyklu, w którym prezentujemy wydania Poczty Polskiej o tematyce nowohuckiej z przykładami ich pocztowego wykorzystania, pokażemy emisję niezwykłą, wydaną w tamtych czasach z okazji ważnej rocznicy, którą dzisiaj możemy potraktować jubileuszowo - bo mija właśnie 70 lat.
Jerzy Duda
Administrator Piotr