Pocztowe wykorzystanie pierwszych znaczków polskich
z widokiem Wawelu, wydanych przez Pocztę Polską w latach 1925 i 1926
(Fi.210 i 214).
Część 37
Jeden z naszych klubowych Kolegów wspomniał przyjaciela, znanego filatelistę, który przy różnych okazjach powtarzał, że największą przyjemność sprawia mu obcowanie z „całością pocztową” oraz znaczkiem stemplowanym pochodzącym z przesyłki pocztowej, na którym jest czytelnie odciśnięty datownik nadawczy. Urzekały go trzy sprawy – jak mówił – estetyka przesyłki, głównie koperta, którą „zagospodarowywał” nadawca , sumienność i staranność urzędnika pocztowego w odciskaniu datownika oraz dbałość listonosza o możliwie najlepszy stan przesyłki. Ale było to wtedy, kiedy poczta była Pocztą, a znaczek pocztowy, znaczkiem służącym do opłacenia przesyłki który, według nestora krakowskich filatelistów Stanisława Miksteina , ...jest drukiem ścisłego zarachowania w postaci naklejki, wydany przez władzę uprawnioną na danym obszarze i w danym czasie do zarządzania pocztą, oraz służy jako pokwitowanie pobranej opłaty i dowód zobowiązania się poczty do określonego przepisami świadczenia z zakresu doręczenia przesyłki.
Pierwsze lata działalności Poczty Polskiej, po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku, można w zasadzie zaliczyć do okresu, w którym realizowano cel poczty i starano się przestrzegać zasad dotyczących emisji znaczków pocztowych oraz usług pocztowych. Na stronie internetowej pokazywaliśmy przykłady walorów spełniających zasady „dobrej poczty”. Należy również zwrócić uwagę na znaczki stemplowane pochodzące z obiegu pocztowego znajdujące się na wycinkach lub też jako znaczki zdjęte z przesyłek. Mają one kapitalne znaczenie dla kolekcji regionalnych, dla zbiorów tematycznych, a także dla badań nad „geografią pocztowego wykorzystania znaczków”.
Na kolejnych fotografiach prezentujemy szereg przykładów stemplowanych znaczków Fi.210 pochodzących z przesyłek, najczęściej listowych, z krótkim komentarzem dotyczącym m.in. miejscowości z urzędem pocztowym odczytanym z datownika, rodzaju i charakterystyki datownika oraz daty nadania przesyłki.
Fot.1 Cztery znaczki stemplowane z odciśniętymi datownikami wykorzystywanymi
w Urzędach Pocztowych; Warszawa 1(dwa znaczki), Warszawa 18 oraz
Warszawa Sejm, w dniach, kolejno: 1 X 1925 roku, 21.1.1929 roku oraz
18 II 1925 roku. Stemple dwuobrączkowe z poprzeczką i mostkiem z rzymskimi
i arabskimi cyframi miesiąca.
Fot.2 Cztery znaczki stemplowane z odciśniętymi datownikami wykorzystywanymi
w Urzędach Pocztowych; Poznań, oraz Poznań 3,w dniach: 25.5.1925 roku,
6.10.1929 roku, 4.5.1925 roku, 8.7.1926 roku. Wykorzystano datowniki
dwuobrączkowe z mostkiem i arabskimi cyframi miesiąca.
Fot.3 Cztery znaczki stemplowane z odciśniętymi datownikami wykorzystywanymi
w Urzędach Pocztowych: Kraków 1, Kraków 6 i Kraków 2, w dniach:
11 IV.1927 roku, 7 IV 1927 roku, 17 X 1925 roku, 18 IX 1925 roku. W dwóch
przypadkach (Kraków 6 i Kraków 2) datowniki są nietypowe. Nazwa Urzędu
Pocztowego znajduje się w dolnej części datownika zamiast w górnej części.
Datowniki dwuobrączkowe z poprzeczką oraz mostkiem, a miesiące napisane
cyframi rzymskimi.
Fot.4 Trzy znaczki stemplowane z odciśniętymi datownikami wykorzystywanymi w
Urzędzie Pocztowym Kalisz w dniach 23 IX 1927 roku, 28 III 1929 roku oraz
30 XII 1925 roku. Datowniki dwuobrączkowe z mostkiem i rzymskimi cyframi
miesiąca.
Fot. 5 Dwa znaczki stemplowane z odciśniętymi datownikami wykorzystywanymi
w Urzędzie Pocztowym Toruń w dniach 8.2.1928 roku i 20.8.1925 roku. Oba
datowniki są dwuobrączkowe z tym, że jeden jest z mostkiem, a drugi
z poprzeczką. Miesiące podane są cyframi arabskimi.
Fot.6 Trzy znaczki s odciśniętymi datownikami wykorzystywanymi w Urzędach
Pocztowych; Katowice, Katowice 1, w dniach 9.3.1926 roku i 20 VI 1929 roku,
a w przypadku datownika owalnego 13.9.1925 roku. Datowniki dwuobrączkowe
z mostkiem.
Przykłady pokazują znaczki Fi.210 stemplowane w Urzędach Pocztowych zlokalizowanych w znanych i dużych miastach. Wykorzystywano głównie datowniki dwuobrączkowe o średnicy od 28 do 30 mm. W większości przypadków odbitki datowników pozwalają na odczytanie interesujących nas danych. W kilku przypadkach ostemplowanie jest wyjątkowo staranne i perfekcyjne. Takie ostemplowania można znaleźć na znaczkach użytych w Urzędach Pocztowych wielu miast o różnej wielkości i liczbie mieszkańców o czym świadczą kolejne przykłady jak na kolejnych fotografiach.
Fot.7 Znaczek Fi.210 na wycinku, ostemplowany w Urzędzie Pocztowym Częstochowa
w dniu 8 VII 1928 roku datownikiem z wyznacznikiem „h”, oraz:
w pierwszym rzędzie:
trzy znaczki stemplowane w Urzędach Pocztowych; Królewska Huta, w dniu 20 VI
1926 roku, Ruda Śląska, w dniu 15. 10. 1925 roku i Tarnowskie Góry, w dniu
7. 11. 1925 roku.
w drugim rzędzie:
trzy znaczki stemplowane w Urzędach Pocztowych ; Gostyń, w dniu 23.9.1929 roku,
Chojnice, w dniu 31.1.1928 roku, Sierpc, w dniu 16.10.1925 roku
w trzecim rzędzie:
Trzy znaczki stemplowane w Urzędach Pocztowych; Błądzim, w dniu 29.3.1926 roku,
Wąbrzeźno, w dniu 10.1.1926roku, Zawodzie, w dniu 3 VII 1926 roku.
Na znaczkach Fi.210 odciśnięte są stemple Urzędów Pocztowych znajdujących się w miejscowościach o bardzo małej liczbie ludności również na wsi, a także w miejscowościach, które zostały włączone do sąsiedniego miasta i obecnie stanowią jego dzielnicę. Przykłady takie pokazane są na fot. 8.
Fot. 8 Znaczki Fi.210 ostemplowane w Urzędach Pocztowych;
w pierwszym rzędzie:
Zygry, w dniu 23 XII 1928 roku, Pędzewo, w dniu 28.8.1929 roku, Świekatowo,
w dniu 13 IX 1925 roku
w drugim rzędzie;
Poniec, w dniu 22.5.1929 roku, Chropaczów, w dniu 17 VII 1928 roku,
Niedobczyce, w dniu (?).
Na zakończenie prezentujemy parki znaczków, pasek a także blok znaczków stemplowanych Fi.210 zdjętych z przesyłek wysyłanych z Urzędach Pocztowych
z miejscowości łatwych do zlokalizowania i miejscowości których nie ma w wykazach.
Fot. 9 Trójznaczkowy pasek pionowy ostemplowany datownikiem z Urzędu Pocztowego
Ustroń, w dniu 30 VI 1929 roku, a obok parka pionowa ostemplowana w Urzędzie
Pocztowym Strzelno, w dniu 17.7.1928 roku.
Fot.10 Parka pionowa ostemplowana datownikiem Urzędu Pocztowego w miejscowości
Kazimierz k/ Strzemieszyc w dniu 10.1.1928 roku, obok czteroznaczkowy blok
znaczka Fi.210 ostemplowany datownikiem stosowanym w Urzędzie Pocztowym
Kępa Kościelna w dniu 7 VI 1928 roku.
Zaprezentowano fragment kolekcji znaczków stemplowanych Fi.210 z wyjątkowymi, pod względem jakości, czytelności, staranności, odbitkami datowników służących do badań nad „geografią pocztowego wykorzystania znaczka”. Mogą także inspirować młodych kolekcjonerów zajmujących się zbiorami regionalnymi.
W następnej części zajmiemy się przykładami stemplowanych znaczków Fi.214.
Jerzy Duda
Administrator Piotr