Pocztowe wykorzystanie pierwszych znaczków polskich
z widokiem Wawelu, wydanych przez Pocztę Polską w latach 1925 i 1926
(Fi.210 i 214).
Część 36
W Dzienniku Urzędowym Generalnej Dyrekcji Poczt i Telegrafów z 1926 roku nr 8 , w poz. 102 ukazała się informacja o wprowadzeniu do obrotu pocztowego z dniem 27.10 1926 znaczka o nominale 40 groszy z widokiem Wawelu w Krakowie. Znaczek w odcieniach jasnoniebieskich o wymiarach rysunku 26 x 20,5 mm był zamawiany w typografii Polskich Zakładów Graficznych sześciokrotnie od 14.6.1926 do 7.10.1932 i drukowany każdorazowo w nakładach od ok. 3,1 miliona sztuk do ok. 6,0 milionów. Łączny nakład znaczka wyniósł 28,9 miliona sztuk. Znaczek był w obiegu do 1.6.1936 roku.
Nominał znaczka (40 groszy), w obrocie krajowym, odpowiadał taryfie pocztowej dla listów zamiejscowych o wadze w granicach 20-200 gramów, od czasu wprowadzenia znaczka do obiegu pocztowego tj. od 27.10. 1926 do 1.12 1927 roku. W tym samym czasie nominał znaczka odpowiadał taryfie dla listów do 20 gramów w obrocie zagranicznym . Nominał znaczka odpowiadał również wysokości opłaty za polecenie, a jego dwukrotność (80 groszy) za pospieszne doręczenie.
Na kolejnych fotografiach 1- 13 pokazujemy przykłady pocztowego wykorzystania znaczka Fi.214. Jest to zestaw całości pocztowych pozyskanych w okresie od lutego 2023 roku do stycznia 2024 roku. W poprzednich częściach naszego cyklu prezentowaliśmy dość bogaty materiał dotyczący pocztowego wykorzystania wspomnianego znaczka zarówno na całościach pocztowych jak i na znaczkach, zdjętych z przesyłek pocztowych, i posiadających czytelnie odbite datowniki nadawcze.
Fot.1 Koperta firmowa o wymiarach 155 x 125 mm przesyłki listowej, zagranicznej wysłanej
z Urzędu Pocztowego Łódź w dniu 25 VIII 1927 do Szwajcarii. Przesyłka jest
ofrankowana jednym znaczkiem Fi.214 o wartości 40 groszy zgodnie z taryfą. Przesyłka
dotarła do adresata 29 VIII 1927 o czym świadczy odbitka datownika odbiorczego.
Fot.2 Koperta (uszkodzona) o wymiarach jak w fot.1, przesyłki sądowej, listowej, prywatnej,
miejscowej, poleconej z erka w postaci odbitki pieczątki w kolorze czerwonym
i odręcznie wpisanym numerem przesłana z Urzędu Pocztowego Dąbrowa Górnicza do
Sądu Pokoju w Dąbrowie Górniczej w dniu 1 XI 1927 roku. Taryfa przewidywała opłatę
50 grosz (list 20 + polecenie 30 groszy). Nadawca wykorzystał znaczek Fi.214 i Fi.209.
Fot.3 Koperta o wymiarach jak w fot.1, przesyłki prywatnej, listowej, zagranicznej wysłanej z
Urzędu Pocztowego Poznań 2 w dniu 5 XII 1927 roku do Niemiec. Przesyłka jest
ofrankowana dwoma znaczkami Fi.214 i 209 o łącznej wartości 50 groszy, zgodnie z
taryfą..
Fot.4 Koperta o wymiarach jak na fot.1, przesyłki prywatnej, listowej, zagranicznej,
poleconej z erką w postaci odbitki pieczątki w kolorze czerwonym i odręcznie
wpisanym numerem wysłanej z Urzędu Pocztowego Warszawa 2 w dniu 23 XII 1927
roku do Południowej Afryki. Przesyłka jest ofrankowana sześcioma znaczkami w
tym; parka pozioma z prawym marginesem Fi.214 oraz czeroznaczkowym paskiem
Fi. 208 o łącznej wartości 1,00 zł, zgodnie z taryfą.
Fot. 5 Koperta o wymiarach 190 x 132 mm przesyłki listowej, sądowej, poleconej z erką
w postaci odbitki pieczątki w kolorze fioletowym z odręcznie wpisanym numerem
przesłanej z Urzędu Pocztowego Janów Lubelski w dniu 10 X 1928 do Lublina.
Przesyłka jest ofrankowana dwoma znaczkami Fi.214 i 238 o łącznej wartości 90
groszy zgodnej z taryfa dla listów o wadze powyżej 20 gramów.
Fot. 6 Trzy koperty przesyłek listowych, sądowych, krajowych, poleconych wysłanych z:
a/ Urzędu Pocztowego Brześć w dniu 10.07.1928 do Białe Podlaskiej; b/ z Urzędu
Pocztowego Warszawa 1, dnia 1 III 1928 do Iłży oraz c/ z Urzedu Pocztowego
Lublin 1 do ...Lublina. Taryfa przewidywała opłatę 65 groszy i wszystkie przesyłki
są opłacone zgodnie z taryfą. Wykorzystano znaczki Fi.214, 234 oraz Fi.226 i 208.
Znaczki przyklejane na rewersach kopert miały charakter zalepek o czym
wspominaliśmy w poprzedniej części.( 35).
a/
b/
c/
Fot. 7 Koperta o wymiarach 180 x 110 mm przesyłki listowej, prywatnej, zagranicznej
przesłanej z Urzędu Pocztowego Lwów 2 w dniu 19 I 1931 roku do Pragi (b.CSR).
Przesyłka jest ofrankowana jednym znaczkiem Fi.214 o nominale 40 groszy zgodnie
z taryfą (jak dla listów m.in. do CSR o wadze do 20 gramów).
Fot. 8 Koperta o wymiarach 156 x 126 mm przesyłki listowej, prywatnej, zagranicznej,
poleconej z erką w postaci odbitki pieczątki w kolorze czerwonym i odręcznie
wpisanym numerem, wysłana z Urzędu Pocztowego Kończyce Wielkie w dniu 26 II
1931 roku do Niemiec. Przesyłka jest ofrankowana parka pozioma znaczków Fi.214 i
znaczkiem Fi.249 o łącznej wartości 1,10 zł zgodnie z taryfą. Przesyłka dotarła do
adresata 28.2.1931 roku o czym świadczy odbitka datownika odbiorczego.
Fot.9 Dwie nietypowe koperty firmowe o wymiarach 395 x 145 mm przesyłek listowych,
zagranicznych wysłanych z Urzędu Pocztowego Warszawa 1 w dniu 1 III 1931 oraz 20
VI 1931 do Berlina. Nadawcą była firma „Czempiński i Skrzypkowski”, inżynierowie
prowadzący działalność w zakresie patentów na wynalazki, rejestrację marek, modeli,
wzorów w Polsce i zagranicą. Przesyłki są ofrankowane znaczkami o wartości: jedna
2,00 zł ( dwa znaczki Fi.214 i 4 znaczki Fi.213), a druga o wartości 2,80 zł (dwa znaczki
Fi.214 i cztery parki znaczków Fi.255). Przesyłki musiały mieć wagę w granicach
20-120 gramów.
Fot.10 Koperta nietypowa pod względem wielkości 225 x 220 mm, firmowa z prywatną
przesyłką na adres jak w fot.9, wysłana z Urzędu Pocztowego Poznań 1 w dniu
4.12.1931 roku. Przesyłka jest ofrankowana sześcioma znaczkami w tym Fi.214 oraz
Fi.252 o łącznej wartości 90 groszy zgodnie z taryfą przy wadze listu 40 gramów.
Fot.11 Koperta standardowych wymiarów (155 x 125mm) przesyłki listowej, prywatnej,
zagranicznej wysłanej z Urzędu Pocztowego Łokacze w dniu 23 III 1933 roku do
USA. Przesyłka jest ofrankowana dwoma znaczkami Fi.214 i 226 o łącznej wartości
60 groszy zgodnie z taryfa. Nadawca przesyłki tak opisał lokalizacje miejscowości:
Kol. Dabrowa, gmina i poczta Kisielin, pow. Horochów, woj. wołyńskie. Według
nowszych danych w II RP Łokacze należały do gminy Chorów powiatu
horochowskiego woj. wołyńskiego.
Fot. 12 Koperta o wymiarach 180 x 124 przesyłki prywatnej, sądowej, poleconej z erką
w postaci odbitki pieczątki w kolorze czarnym z odręcznie wpisanym numerem
wysłanej z Urzędu Pocztowego Piaski k. Lublina dnia 4 XII 1933 roku do Sądu w
Lublinie. Przesyłka jest ofrankowana parą pionową znaczka Fi.214 (80 groszy)
zgodnie z taryfą.
Fot. 13 Koperta o wymiarach 155 x 125 przesyłki listowej, prywatnej, zagranicznej,
poleconej z erką w postaci odbitki pieczątki w kolorze czarnym z odręcznie
wpisanym numerem przesłanej z Urzędu Pocztowego Krzywin w dniu 16.10.1933
roku do Niemiec. Przesyłka jest ofrankowana parka pozioma znaczka Fi.214 i
dodatkowo Fi. 254 o łącznej wartości 80 groszy zgodnie z taryfą. Przesyłka dotarła
do adresata 17.10.1933 roku o czym świadczy odbitka datownika odbiorczego.
W roku 1920 mieszkańcy Polski mieli do dyspozycji 1593 urzędów pocztowych i 2120 agencje i pośrednictwa pocztowe, w 1930 roku było tych urzędów 4459, a sześć lat później w 1936 roku ponad 4600. Za rok minie sto lat od emisji pierwszego znaczka z widokiem Wawelu wydanego przez Ministerstwo Przemysłu i Handlu ( w 1925 roku), a za trzy lata stulecie kolejnego znaczka o tym samym motywie czyli widoku Wawelu tylko w innym kolorze, wydanego przez Generalną Dyrekcje Poczt i Telegrafów (w 1927 roku). Na portalach internetowych są jeszcze – chociaż coraz rzadziej - oferty „całości pocztowych” ofrankowanych wspomnianymi znaczkami. Nieco więcej jest ofert ze znaczkami stemplowanymi chociaż zdecydowanie rzadziej z czytelnie odbitymi datownikami nadawczymi.
Z okazji zbliżających się stuleci wprowadzenia znaczków z widokiem Wawelu, które niewątpliwie wpłynęły na upowszechnienie nie tylko widoku Zamku, ale stały się promocją Krakowa, podejmujemy akcję tworzenia „geografii wykorzystania znaczków”z uwzględnieniem wszelkich ciekawostek z nią związanych.
W kolejnej części cyklu zaprezentujemy znaczki stemplowane zdjęte z przesyłek nadanych w Urzędach Pocztowych miejscowości o różnej wielkości pod względem liczby ludności, a także o interesującej historii i charakterze.
Jerzy Duda
Administrator Piotr