idą Święta, idą Święta, idą Święta, idą Święta, idą Święta,
WIELKANOC
NA POLSKICH ZNACZKACH POCZTOWYCH
Cz.2
W roku 2010 Poczta Polska, 5 marca wprowadziła do obiegu dwa znaczki z z serii
oznaczanej w Katalogu polskich znaczków Fischera, „Wielkanoc” (XIV) (Fi. 4324-4325)
(fot. 16).
Autor znaczków Jerzy Pietras, którego nazwiska, jako projektanta, nie ma na znaczkach, wybrał
najpopularniejsze ludowe symbole Wielkanocy to znaczy baranka z chorągiewką oraz kosz
jajek. Scenerią dla pokazania obu symboli jest łąką. Baranek pozuje do fotografii, a w koszu
postawionym na trawie znajdują się jajka, które nie przypominają pisanek. Być może są to
jajka zabarwione na jednolity kolor.
W kolejnym roku, 2011, ukazały się podobnie jak w poprzednim roku, dwa znaczki,
zaprojektowane przez Jana Konarzewskiego, grafika, autora znaczków, kartek pocztowych i
plakatów (Fi.4361-4362)(fot.17)
Dwa znaczki, wydane z okazji Świąt Wielkanocnych z napisem „Wielkanoc” , mają
charakter wycinanek ludowych na których znajdują się rysunki kurczaka ,na jednym, a na
drugim znaczku zajączka. Tematycznie są zbliżone do wielkanocnego wydania Poczty
Polskiej z 2005 roku. Na uwagę zasługują koperty FDC (fot.18 a,b).
Bogatą ilustrację obu kopert wypełniają rysunki pary osób w ludowych strojach w drodze do
święcenia palm (a), oraz w scenie oblewania wodą podczas śmigusa –dyngusa (b). Rysunki
uzupełnione są szlaczkami ze zdobień ludowych.
W roku 2012 Wielkanoc wypadała 8 kwietnia (niedziela), 9 kwietnia (poniedziałek).Na
miesiąc wcześniej Poczta Polska wprowadziła do obiegu 3 znaczki i koperty FDC z okazji
Świąt Wielkanocnych (Fi 4400 – 4402) (fot.19)
Projektantką znaczków jest Agata Tobolczyk, artystka, graficzka, absolwentka renomowanych
uczelni artystycznych, która ma w swoim dorobku kilkadziesiąt projektów znaczków
pocztowych w Polsce, Luksemburgu i Słowenii. Główne tematy znaczków pokrywają się
z tematami wcześniej wydanych znaczków. Są to zatem pisanka, zając i baranek. Wzbudza
zainteresowanie strona graficzna znaczków. Zarówno zwierzęta jak i jajko stanowią tło dla
kompozycji wielobarwnych linii, kółek gwiazdek, motylków jakby niesionych wiosennym
wiatrem, rysowanych po przekątnej znaczków. Ciekawym uzupełnieniem jest okolicznościowy
datownik pierwszego dnia obiegu (FDC) w postaci rysunku chłopczyka niosącego kosz bazi, a
może wiaderko z wodą z efektem, który łączy się z tematyką znaczków. Jedną z kopert FDC
pokazujemy na fot. 20
W połowie roku 2013 Poczta Polska wprowadziła nową usługę, w postaci „znaczka
spersonalizowanego”, umożliwiającą pozyskanie indywidualnego znaku opłaty pocztowej. Nie
sądzimy jednak, że to mogło mieć wpływ na odstąpienie wydania znaczków o tematyce
wielkanocnej.Faktem jest, że taki znaczek czy znaczki w roku 2013nie ukazały się.
26 marca 2014 roku, w okienkach pocztowych można było nabyć znaczki z serii
Wielkanoc, na których widniały fotografie pisanek (Fi. 4512-4513) (fot.21).
Autorka projektu Agnieszka Sancewicz wykorzystała fotografie pisanek; kozienieckiej
i opoczyńskiej, pochodzących z Muzeum Wsi Radomskiej w Radomiu i Muzeum Wsi
Mazowieckie w Sierpcu. Świąteczny nastrój tworzą jednak ilustrowane koperty FDC \
(fot. 22 a, b).
Widok wyrośniętej rzeżuchy, pokazanej na ilustracji koperty (a) która kojarzy się od XVII wieku
ze Świętami Wielkanocnymi, a zarazem jest symbolem wiosennej zieleni i odrodzenia się
przyrody po zimie. Od dawna wielkanocnego baranka stawiało się na rzeżusze. Także
kompozycja na kopercie (b) z gipsowym barankiem z chorągiewką, leżącym na zieleni wśród
bazi jest elementem nastrojowym.
Atrakcyjności wydania dopełnia rozkładany folder w którym mieści się zestaw
znaczków, kopert FDC z opisem, tekstem na temat Świąt Wielkanocnych oraz atrakcyjnymi
zdjęciami. Folder, którego projekt graficzny przygotowała Agnieszka Sancewicz zawiera
również życzenia świąteczne od Poczty Polskiej.
Wydanie świąteczne z 2014 roku zyskało akceptacje użytkowników Poczty Polskiej
również kolekcjonerów i stało się zaczynem do podobnych wydań nie tylko w 2015 ale przez
następnych lat 5. W 2015 roku Poczta Polska wprowadziła do obiegu dwa znaczki o tematyce
wielkanocnej na których umieszczone są fotografie kolejnych dwóch pisanek (Fi. 4604-4605)
(fot. 23).
Tym razem na znaczkach zaprezentowano pisanki; kurpiowską i opolską. Wykorzystano
materiał pochodzący z Muzeum Kultury Kurpiowskiej w Ostrołęce i Muzeum Wsi Opolskiej
w Opolu. Projektantka wprowadziła dodatkowy element w górnej części znaczków w postaci
złoconego obramowania, złożonego z motywów pochodzących z pisanek. Poczta Polska wydała
również dwie koperty FDC (fot.24 a,b)
Ilustracjami na kopertach są ujęcia fotograficzne przedstawiające portret autorki kroszonki
opolskiej (a) oraz sceny z wynoszeniem palm z izby (b).
Również i w tym przypadku atrakcyjnym dodatkiem do wydania jest starannie przygotowany
i wydrukowany folder o wymiarach 690 x 175 mm (po złożeniu 175 x 175 mm)z opisem
wydań, fotografiami i okolicznościowym wielkanocnym tekstem oraz życzeniami od Poczty
Polskiej.
W roku 2016 Poczta Polska kontynuowała wydania wielkanocne, w postaci znaczków
na których prezentowano pisanki. Tym razem w emisji znalazły się trzy znaczki.
Przedstawione zostały pisanki lubelskie oraz łemkowska i huculska ( Fi. 4670-4672) (fot.25)
Również i w ej edycji autorka projektu znaczków Agnieszka Sancewicz uzupełniła fotografie
pisanek w górnej części złoconą kompozycją z fragmentu ich dekoracji.
Na specjalne uznanie zasługują dwie koperty FDC (fot.26 a.b)
Ilustracje obu kopert zajmują ponad 70 % powierzchni strony recto i z wierną fotograficzną
dokładnością przedstawiają: Na pierwszej kopercie stół zastawiony przedmiotami do robienia
pisanek, a przy stole dziewczynę rozpoczynająca swoja pracę przy kraszeniu jajek (a). Na
drugiej kopercie jest dynamicznie pokazana scena śmigusa dyngusa w wykonaniu chłopca
wyposażonego w jakiś rodzaj drewnianej wyrzutni wody i dziewczyny usiłującej się
bronić.(b).
Poczta Polska wydała również rozkładany folder o wymiarach 680 x 300 mm (po złożeniu 225
x 300 mm) projektu Marzanny Dąbrowskiej w którym znajdują się znaczki, koperty FDC, dwa
teksty „Wielkanoc na Lubelszczyźnie” Ewy Sadowskiej i „Wielkanoc na Podkarpaciu”
Danuty Blin-Olbert. Całość jest bogato zdobiona fotografiami.
W kolejnych trzech latach Poczta Polska kontynuowała wydawanie znaczków,
projektowanych przez Agnieszkę Sancewicz na których zaprezentowano kolejne pisanki.
I tak w 2017 roku emitowano dwa znaczki na których są pisanki lipskie (Fi.4752- 4753)
Lipsko to miasteczko w województwie podlaskim położone w otulinie Biebrzańskiego Parku
Narodowego) Wydano również kopertę FDC (fot.27 ).
W 2018 roku ukazał się znaczek beznominałowy (B) na którym znalazła się fotografia
kolejnej pisanki lipskiej (Fi.4828), a w 2019 roku , dwa znaczki ( w tym jeden beznominałowy A (Fi.4946-4947).
Obie emisje z FDC pokazane są na fot. 28
W 2020 roku Poczta Polska, z nieznanych powodów nie wprowadziła do obiegu
żadnego znaczka wielkanocnego.
Natomiast po rocznej przerwie, 19 lutego 2021 roku,
ukazał się jeden znaczek na którym znalazła się fotografia pisanki podhalańskiej (Fi. 5126) (fot. 29)
Gdyby nie rysunki fragmentów parzenic góralskich na znaczku,
trudno było by się domyśleć, że to jajko zabarwione na kolor czerwony
zapewne z użyciem kory olchy albo liści czerwonego klonu, jest podhalańską pisanką.
Więcej światła na sprawę wnosi koperta FDC, a na niej ilustracja przedstawiająca scenę
śmigusa – dyngusa w gwarze góralskiej "polewacka"
w wykonaniu zespołu ludowego "Białodunajcanie" (fot.30)
Poczta Polska w latach 2017- 2019 wydawała foldery wielkanocne,
podobnie jak w latach poprzednich, ale były one już skromniejsze pod względem zawartości merytorycznej,
pod względem graficznym i nieco mniej atrakcyjne.
Rok 2022 przyniósł w emisjach wielkanocnych Poczty Polskiej przewrót iście kopernikański.
Po raz drugi w okresie 30 lat jako podstawowy temat znaczków przyjęto dzieła europejskiej
i polskiej sztuki sakralnej. Wielkość znaczków pozostała bez zmian to znaczy 25,5 x 31,5 mm
i wydano je jako znaczki beznominałowe (S), natomiast na ilustracjach pokazano postać
Chrystusa zmartwychwstałego. W 2022 roku, projektant znaczka Jarosław Ochendzan
wykorzystał fresk znajdujący się w kopule kaplicy Najświętszego Sakramentu katedry
w Rawenie we Włoszech (Fi. 5202) (fot.31)
Centralną część fresku zajmuje postać Jezusa. fresk przedstawia
Chwałę zmartwychwstałego Jezusa w otoczeniu Archaniołów. Autorem fresku
jest sławny barokowy malarz włoski Guido Reni (1575-1642).
W kolejnym roku Poczta Polska wprowadziła do obiegu znaczek wielkanocny zaprojektowany
także przez Jarosława Ochendzana. Autor projektu wykorzystał zdjęcie fragmentu siedemnastowiecznego
ołtarza znajdującego się w kościele pod wezwaniem św. Jerzego w Dzierżoniowie.
Na fotografii jest postać zmartwychwstałego Chrystusa (Fi.5296) (fot.32).
Ostatni znaczek wielkanocny, z serii, w której wykorzystano sztukę sakralną,
projektowany przez Jarosława Ochendzana, ukazał się w roku przestępnym czyli 2024
i został wprowadzony do obiegu pocztowego 29 lutego. Na znaczku jest fotografia płaskorzeźby
Chrystusa zmartwychwstałego z kościoła parafialnego
przy klasztorze zakonu franciszkanów w Katowicach – Panewnikach.
Tak jak w poprzednich latach Poczta Polska wydała kopertę FDC
z ilustracją przedstawiającą figurę Chrystusa (fot.33) i obszernym opisem znaczka.
W 2025 roku Poczta Polska emitowała dwa znaczki z rysunkami pary zajączków.
Od kilku lat autorzy klubowej strony internetowej świąteczne życzenia ilustrowali widokówkami
i okolicznościowymi kartkami pocztowymi, pochodzącymi z kraju i zagranicy, na ogół z obiegu pocztowego,
tym razem do życzeń dołączamy kolekcje wielkanocnych emisji Poczty Polskiej.
Wszystkim Kolegom Klubowym, Internautom, którzy śledzą nasza pracę,
wszystkim zadowolonym i krytycznie oceniającym naszą działalność składamy z okazji Świąt Wielkiej Nocy,
najserdeczniejsze życzenia , dobrych, radosnych Świąt,
spędzonych wśród najbliższych obfitujących w wiarę , nadzieję i miłość. WESOŁEGO ALLELUJA !
Jerzy Duda
Administrator Piotr