KOPERTY FIRMOWE W BADANIACH NAD HISTORIĄ KRAKOWSKICH FIRM I ZAKŁADÓW RZEMIEŚLNICZYCH cz. 13.
- Szczegóły
- Opublikowano: wtorek, 09, listopad 2021 15:14
KOPERTY FIRMOWE W BADANIACH
NAD HISTORIĄ KRAKOWSKICH FIRM I ZAKŁADÓW RZEMIEŚLNICZYCH
cz. 13.
W części 12. naszego cyklu obiecaliśmy pokazać na klubowej stronie internetowej dwie ciekawe koperty firmowe i koperty na jeden adres. Do pierwszej grupy należą koperty z 1927 roku i 1939 roku.
Fot. 1 Koperta firmowa ilustrowana o wymiarach 15,8 x 12,5 cm centrali RADIOŚWIAT,
która mieściła się w Krakowie przy ulicy Floriańskiej 3. Firma zajmowała się produkcją
(wytwórnią) radioaparatów, posiadała również skład radioaparatów jak i wszelkich ich
części. Koperta przesyłki listowej wysłana z Urzędu Pocztowego Kraków 2 w dniu 14
IX 1927 rok do Niemiec. Przesyłka jest ofrankowana dwoma parkami znaczków Fi.
209 o łącznej wartości 40 groszy zgodnie z taryfą.
Sama koperta z rysunkiem globu ziemskiego na którym są narysowane dwa
słupy połączone liniami (druty telefoniczne) nie sprawia najlepszego wrażenia.
Ciekawa jest natomiast firma radiowa. Za dzień urodzin radia uważa się 1 lutego 1925
roku w którym stacja nadawcza Polskiego Towarzystwa Radiotechnicznego w
Warszawie rozpoczęła regularną emisję programu. Ale początek działalności
antenowej rozpoczął się 18 kwietnia 1926 roku kiedy to w eter popłynęła informacja
„Halo, halo, tu Polskie Radio Warszawa, fala 480” wypowiedziane przez spikerkę
Janinę Sztompkównę. Krakowska firma” Radioświat” rozpoczęła działalność prawie
równocześnie z uruchomieniem radia w Polsce. Właścicielem firmy był Józef Frey.
Firma musiała być konkurencyjna i dobrze prosperowała bowiem jeszcze w 1932 roku
w Księdze Adresowej znalazł się inserat „Pierwsza polska wytwórnia radioaparatów i
skład radiosprzętu „Radioświat” reklamowana pod tym samy adresem, który jest na
kopercie firmowej. Radio promowało się organizując wystawy radiowe. Jedną z
pierwszych była wystawa urządzona w Warszawie i czynna w dniach 15-24 maja
1926 roku. Warto odnotować I Wystawę Radiową zorganizowana w Krakowie w
kwietniu 1927 roku, na której używano ręcznego datownika o takiej rzadkości, że nawet
Andrzej Myślicki autor Katalogu polskich stempli okolicznościowych nie zamieścił w
zeszycie 1. rysunku tego datownika.
Fot. 2 Koperta firmowa o wymiarach 162 x 130 mm firmy „Zenit” mieszczącej się w
Krakowie przy ulicy Dunajewskiego 6. Firma prowadziła biuro techniczne i
elektrotechniczne oraz hurtownie narzędzi, pasów, szczeliw, węży itp. Na kopercie
wydrukowano logo firmy o wątpliwej jakości i czytelności. Przesyłka listowa
wysłana była z Urzędu Pocztowego (?) w dniu 14.I. 1939 roku do Częstochowy. Jest
ofrankowana znaczkiem Fi.296. Atrakcyjność koperty potwierdza jej recto czyli strona
po odwróceniu koperty. Jest tam oferta handlowa z prezentacją narzędzi, urządzeń i
ich części ponumerowanych dla uproszczenia kontaktu z nabywcą. Reprodukcje
narzędzi i urządzeń są czytelne, a oferta jest imponująca. Pokazane narzędzia są
uniwersalne albo służą w danej branży. Tego rodzaju koperty są poszukiwane na
świecie, a na aukcjach osiągają znaczne ceny, kiedy pochodzą z obiegu pocztowego.
Fot. 3 Koperta firmowa o wymiarach 173x 140 mm prywatnej firmy elektrotechnicznej inż.
Piotra Króla mieszczącej się przy ulicy Wiślnej 2. Kopertę firmową wykorzystał
nadawca ze wsi Lutcza położonej w obecnym woj. podkarpackim w pow.
Strzyżowskim na Pogórzu Dynowskim. Przesyłka polecona z erką w postaci odbitki
nietypowej ze względu na wielkość pieczątki z odręcznie wpisanym numerem.
Przesyłka jest opłacona gotówką o czym świadczy odbitka stosownej pieczątki z
wpisem należności. Wysłana z Urzędu Pocztowego Lutcza dnia 3.1.1922 roku do
Krakowa dotarła 4.I.1922 roku.
Fot.4 Koperta firmowa z Krajową marką ochronną formatu 180x120 mm Ligi Ochrony
Przemysłowej mieszczącej się w Krakowie przy ulicy Straszewskiego 28. Liga
Ochrony Przemysłowej ma bogatą literaturę. Warto przypomnieć, że w 1901 roku w
Krakowie odbył się I Zjazd Przemysłowy na którym podjęto uchwałę o stworzeniu
Centralnego Związku Wielkich Przemysłowców Galicyjskich. Kilka lat później
utworzono Towarzystwo Pomocy Przemysłowej, które w 1904 roku podjęło
decyzję o powołaniu Ligi Pomocy Przemysłowej. O niej piszą m. in. Olena
Kozakevych w artykule „Liga Pomocy Przemysłowej: przesłanki stworzenia i
początki działalności (struktura i statuty)” oraz Dariusz Piotr Kruk w artykule „
Instytucjonalne formy wspierania rozwoju przemysłu Galicji w dobie autonomii”.
Przesyłka listowa we wspomnianej kopercie adresowana jest do inż. Piotra Króla i
zapewne dostarczona bez udziału poczty.
Fot. 5 Podobnie jak przesyłka listowa w kopercie firmowej Krakowskiej Fabryki Szczotek i
Pendzli (!) mieszczącej się w Krakowie przy ulicy Kościuszki 40 z filią przy ulicy
Sławkowskiej 2. Również i ta przesyłka musiała być dostarczona do inż. Piotra
Króla bez udziału poczty.
Na bezapelacyjne zakończenie naszego cyklu o kopertach firmowych prezentujemy ciekawostkę jaką jest niewątpliwie okolicznościowa widokówka Kolektury Loterii Klasowej Dobrosławy Krzemińskiej. Wzruszający obrazek, przedniej jakości wierszyki, a co najważniejsze; Kolektura informuje adresata, że wygrał 10 000 zł ale na ¼ losu należy się 2000 zł (?).Ta informacja znajduje się na rewersie widokówki.
I tym akcentem finansowym żegnamy się z życzliwymi Internautami
Za możliwość wykorzystania części kopert firmowych składamy podziekowanie Panu Andrzejowi Fischerowi z Krakowa
Jerzy Duda
Administrator Piotr