ZNACZKI CZESŁAWA SŁANI NA PRZESYŁKACH LISTOWYCH. cz.30.

ZNACZKI CZESŁAWA SŁANI NA PRZESYŁKACH LISTOWYCH.

cz.30.

     W trzecim roku wydawania czasopisma „Filatelista” nr 11z listopada 1956 roku na okładce zaprezentowano, wyjątkowo w kolorze, serię znaczków przewidzianych do

wydania z okazji XVI Letnich Igrzysk Olimpijskich w Melbourne (fot.1).

         Na kolejnych stronach pisma znalazły się; całostronicowe wspomnienie o zmarłym

30 września prof. Stanisławie Miksteinie oraz redakcyjny artykuł „Rok Olimpijski”.

W tekście podano m. in. Wśród szeregu krajów, jak: Australia, Bułgaria, Czechosłowacja, Saara, NRD,NRF, Jugosławia, Japonia, Monako, Holandia, Węgry itd., na jedno z czołowych miejsc wysuwa się Polska, która po raz pierwszy wydała piękną serię olimpijską wykonaną dwubarwnym sztychem i w dotychczas niespotykanym u nas formacie. Jest to jedna z lepszych emisji ostatnich lat, - dobry rezultat prawie rocznego przygotowywania. Oby każda emisja była do niej podobna. Artystycznie wydane przez PPF koperty pierwszego dnia harmonijnie dopełniają tę wartościową pozycje filatelistyczną.

       Świat sportowy roku 1956 żył olimpiadą, ale w świetle dramatycznych wydarzeń politycznych zarówno w Polsce jak i na świecie żeby wymienić tylko: krwawe wydarzenia „czarnego czwartku „ w Poznaniu, sowiecką inwazję na Węgry, „kryzys sueski” i groźny konflikt na linii Chiny- Taiwan, bladło olimpijskie hasło „Citius-Altius-Fortius” (szybciej, wyżej, dalej). W ramach protestów kilka krajów zrezygnowało z wysłania swoich reprezentacji w tym; Hiszpania, Holandia, Szwajcaria, Egipt, Iran, Libia, Chiny.

         Igrzyska, które po raz pierwszy odbywały się na kontynencie Australijskim trwały od 22 listopada do 8 grudnia 1956 roku. Polska wysłała ekipę złożoną z 65 sportowców biorących udział w 48 konkurencjach w 9 dyscyplinach.

           Poczta Polska przygotowywała się długo do wydania okolicznościowej serii znaczków upamiętniającej igrzyska, aby osiągnąć jak na lepszy efekt i jak najwyższą jakość. Projektantem znaczków był Czesław Kaczmarczyk, który na znaczkach w kształcie kwadratu o wymiarach 40,7 x 40,7 mm zaproponował rysunki zawodników z różnych dyscyplin sportu w najbardziej charakterystycznych pozach, umieszczone w elipsie otoczonej klasyczną ornamentacją. Dyscypliny sportu wybrane zostały nieprzypadkowo licząc się z ewentualnymi sukcesami Polaków. Były to m. in. : rzut oszczepem (Janusz Sidło), szermierka (Jerzy Pawłowski), skok w dal (Elżbieta Duńska-Krzesińska), boks, gimnastyka. Znaczki wykonywane były w dwóch różnych technikach: staloryt i offset lub rotograwiura i offset, a każdy znaczek był sztychowany przez innego sztycharza. Czesławowi Słani przypadło sztychowanie znaczka o nominale 60 groszy z widokiem postaci oszczepnika (Fi. 847). Znaczki wydane były na papierze bezdrzewnym, białym, gładkim i wprowadzone do obiegu

2. 11, a o nominale 1, 55 dnia 12.12. 1956 roku. Nakład znaczka z postacią oszczepnika wyniósł 5,073 miliona sztuk.

             Znaczek oraz ilustrowana koperta ze znaczkiem (Fi.847) i stemplem FDC ale z datą rozpoczęcia Igrzysk 22.11.1956 roku pokazane są na fot. 2.

         Polskie Przedsiębiorstwo Filatelistyczne „Ruch” wydało karnet zawierający kompletną serię znaczków ostemplowanych datownikiem pierwszego dnia obiegu 2.11.1956 (fot.3).

       Przykłady pocztowego wykorzystania znaczka Fi. 847, pochodzących z własnego zbioru zaprezentujemy na kolejnych fotografiach 4- 12

Fot. 4 Koperta FDC ze znaczkiem Fi 847 wykorzystana do przesyłki listowej, poleconej,

           zagranicznej z erką w postaci odbitki pieczątki z odręcznie wpisanym numerem

           przesłanej droga powietrzną z Urzędu Pocztowego Szczecin 3 w dniu 19.11.1956

           roku do Portugalii.

Fot. 5 Taka sama koperta FDC jak na fot. 4 wykorzystana do przesyłki listowej prywatne,

           poleconej z erką w postaci odbitki pieczątki z odręcznie wpisanym numerem

           przesłanej z Urzędu Pocztowego Łódź 2 w dniu 2.12 .1956 rok do Czechosłowacji.

Fot. 6 Dwie koperty standardowych wymiarów przesyłek urzędowych wysłanych

           z Urzędów Pocztowych Warszawa 27 w dniu 31.1.1957 do Krakowa oraz

           Urzędu Pocztowego Nowy Sącz 1 w dniu 11.4.1957 do Krakowa. Obie przesyłki

           są ofrankowane po jednym znaczku Fi.847 o nominale 60 groszy zgodnie z taryfą.

Fot.7   Koperta standardowych wymiarów przesyłki prywatnej, zagranicznej przesłanej drogą

           powietrzną z Urzędu Pocztowego Zielona Góra 2 w dniu 3.12. 1956 roku do Kanady.

           Przesyłka jest ofrankowana dwoma znaczkami z serii olimpijskiej Fi.847 i 844

           o łącznej wartości 80 groszy.

 

Fot. 8 Koperta standardowych wymiarów przesyłki listowej, prywatnej, zagranicznej

           przesłanej droga powietrzną z Urzędu Pocztowego Lublin 2 w dniu 20.5.1957

           do Jugosławii. Przesyłka dotarła do adresata 24.5.1956 roku o czym świadczy odbitka

           datownika odbiorczego. Przesyłka jest ofrankowana pięcioma znaczkami w tym

           Fi.847, 846, 765 oraz parką pionową znaczków Fi.631 o łącznej wartości 3,40 zł.

Fot.9 Koperta FDC ze znaczkami przedrukowymi Fi.826-829 z 1953 roku wykorzystana do

           przesyłki listowej, prywatnej, zagranicznej, poleconej z erką w postaci odbitki

           pieczątki z odręcznie wpisanym numerem przesłanej droga powietrzną z Urzędu

           Pocztowego Tarnów 1 w dniu 1,1,1957 do Francji. Przesyłka dotarła do adresata

           9.1.1957 o czym świadczy odbitka datownika odbiorczego. Przesyłka jest ofrankowana

           trzema znaczkami Fi. 847, 846 oraz Fi.712 o łącznej wartości 1,45 zł.

Fot. 10 a, b Koperta FDC znaczka Fi.838 z Międzynarodowego Tygodnia Muzealnego

                   wykorzystana do przesyłki listowej, prywatnej, zagranicznej przesłanej drogą

                   powietrzną z Urzędu Pocztowego Cieplice Śląskie Zdrój w dniu 7, (?, 1957

                     roku do Budapesztu. Przesyłka jest ofrankowana znaczkiem Fi.847 na rewersie koperty.

         W cytowanym na wstępie czasopiśmie „Filatelista”nr 11 podano ciekawą informację dotyczącą specjalnej koperty. Informowano że: lot naszych olimpijczyków startujących 4 listopada z Warszawy do Melbourne, upamiętniony zostanie specjalną kopertą i kasownikiem okolicznościowym, co również wzbogaci nasze zbiory całostek olimpijskich i lotniczych.

 

Fot. 11 Specjalistyczna koperta o której mowa w tekście.

           Koperta jest interesująca z wielu powodów do których należy zaliczyć; ilustrację na kopercie, ofrankowanie, datownik okolicznościowy i datownik odbiorczy na rewersie koperty. Zwracamy uwagę na ofrankowanie które składa się z dwóch znaczków sygnowanych nazwiskiem Czesław Słania Fi.718 i Fi.847. Oba znaczki są sztychowane przez artystę. Datownik posiada napis „Przelot polskiej ekipy olimpijskiej Warszawa 1- Melbourne 4 XI 1956” i rysunek skrzydła.

           Każda koperta posiada na rewersie datownik odbiorczy z Melbourne z dnia 8 lub 9 XI. Stosowano 6 datowników na których znajdują się rysunki: bramy olimpijskiej, biegacza z pochodnią , cyklistów, cyklisty z biegaczem, skoku w wzwyż, oszczepnika. Przykłady datowników odbiorczych na fot.12.

 

  

           Opisane wyżej koperty były, według nas, najlepszą formą reklamy Czesława Słani, który 26 sierpnia 1956 roku, a więc przed wprowadzeniem znaczka Fi. 847 do obiegu pocztowego oraz wspomnianych kopert, wszedł na pokład statku „Batory” i odpłynął do Szwecji. O dalszym losie artysty, pracy i efektach tej pracy można dowiedzieć się z artykułu autorstwa Zygmunta K. Jagodzińskiego zmieszczonego w książce; Janusz Dunst, Czesław Słania-Geniusz rytu. Katalog prac, wydanej przez Firmę Handlowo-Usługową Andrzej Fischer, Bytom 2007 rok.

             Na części 30. kończymy cykl „Znaczki pocztowe Czesława Słani na przesyłkach listowych” bowiem zakładaliśmy, że cykl ten będzie dotyczył najwcześniejszego okresu pracy artysty do wyjazdu z Polski w 1956 roku. Liczymy na to, że znajdą się chętni do podjęcia podobnego tematu związanego z prezentacją całości pocztowych ofrankowanych znaczkami sygnowanymi nazwiskiem Czesław Słania wykonanymi po jego powrocie do kraju i podjęciu współpracy z Pocztą Polską w 1993 roku.

                                                                                                                    Jerzy Duda

                                                                                                           Administrator Piotr