Pamiątkowy nadruk na znaczku wydanym przez Pocztę Polską w 1939 roku, nr Fi 335

Szczegóły

Opublikowano: środa, 02, grudzień 2015 14:02

W związku z wieloma prośbami Czytelników ponawiamy publikację artykułu "Pamiątkowy nadruk na znaczku wydanym przez Pocztę Polską w 1939 roku, nr Fi 335" w bardziej przejrzystej formie.

          W ramach planu na rok 2014 przyjętego przez OKF „Cracoviana" dla uczczenia 100. rocznicy Wymarszu ku Wolności, zrealizowany został pomysł sprzed 5 lat wykonania nadruku okolicznościowego na znaczku nr Fi 335. Pomysł wykonania nadruku zrodził się po zakończeniu ogólnopolskiej wystawy filatelistycznej, czynnej w dniach 5 — 10 sierpnia 2009 roku w Krakowie, pt. „95. rocznica Wymarszu ku Wolności", której głównym organizatorem był Ogólnopolski Klub Filatelistyczny „Cracoviana". W trakcie dyskusji, po zakończeniu wystawy, jeden z jej uczestników rzucił hasło, aby za 5 lat, przy obchodach 100. rocznicy wykonać nadruk na znaczku, jednak wówczas nie zostało sprecyzowane jaka ma być treść nadruku i jak ma wyglądać sam nadruk. W grę wchodził znaczek popularny, dosyć tani, wydany w 1939 roku przez Pocztę Polską z okazji XXV rocznicy Wymarszu I Kompanii kadrowej (fot. 1). Na temat realizacji pomysłu dyskutowano w czasie spotkania jubileuszowego z okazji 40. rocznicy Klubu „Cracoviana".

fot.1

        Jak to często bywa, wcześniejszy zapał z czasem gaśnie i do realizacji pomysłu nie dochodzi. Tym razem jednak było inaczej, a to za sprawą dwóch filatelistów, a mianowicie Józefa Gonciarczyka z Oświęcimia i Andrzeja Kanadysa z Dobczyc, którzy zmobilizowali mnie do podjęcia się wykonania nadruku.
      Pierwszym etapem pracy było zgromadzenie odpowiedniej liczby znaczków nr Fi 335, czystych, z nieuszkodzoną gumą i bez podlepki. Sprawa okazała się dosyć trudna pomimo tego, że nakład znaczka wydanego w 1939 roku był wielomilionowy. Moje apele, kierowane do członków klubu, o dostarczanie znaczków nie zawsze były traktowane poważnie, ale wśród kilku kolegów spotkały się ze zrozumieniem. Do końca listopada 2013 roku, dzięki takim członkom klubu jak: Tadeusz Bogusz, prof. Aleksander Garlicki, Marian Kazieczko, a także Grzegorzowi Marcowi, udało się zakupić 426 znaczków w bardzo dobrym stanie.
       Sprawą kolejną był wybór tekstu nadruku. Z szeregu pomysłów dotyczących cytatów z wypowiedzi i publikacji Marszałka Józefa Piłsudskiego wybrany został jeden z najbardziej znanych, patriotycznych cytatów, a mianowicie „Zwyciężyć i spocząć na laurach — to klęska; Być zwyciężonym i nie ulec — to zwycięstwo". Tekst ten składający się z dwóch wierszy i podpisu (J. Piłsudski) doskonale wpisywał się w symbolikę znaczka. Poza tekstem nadruku należało jeszcze uwzględnić dodatkowo dwie sprawy, a mianowicie zakrycie na znaczku liczby XXV oraz nominału znaczka „gr 25", a także wprowadzenie dwóch dat czyli 1914 i 2014. Wprowadzono zatem liczbę „100" zakrywającą „XXV", dwie skrzyżowane buławy zakrywające nominał znaczka „gr. 25", a także wkomponowano obok cyfry 6 na znaczku dwie daty; 1914 i 2014. Po wprowadzeniu tych nadruków powstał Ex znaczek czyli pamiątkowa nalepka na oryginale, który liczy sobie 75 lat. Projekt, przygotowanie do druku wykonał Radosłąw Harendarz, któremu należą się wyrazy uznania i podziękowania za bezinteresowną współpracę z Klubem.
        Rozpoczął się najtrudniejszy etap pracy to znaczy wykonanie nadruku i to w taki sposób aby nie uszkodzić ich gumy, a do tego praca musiała być realizowana na „małym skrawku" papieru czyli znaczku o wymiarach 51x31 mm. Drukarnie odmawiały nam wykonania nadruku uznając pracę za zbyt trudną i mrówczą. Przez przypadek i przy odrobinie szczęścia znaleźliśmy wreszcie drukarza, który podjął się wykonania nadruku ze względów patriotycznych. Przyjęcie zlecenia skwitował "Robię to tylko dlatego, że bardzo cenię czyn Józefa Piłsudskiego i dla pamięci o tych co przynieśli Polsce wolność".
        W dniu 21 grudnia 2013 roku zakończone zostały wszystkie prace i mogłem odebrać wszystkie znaczki nr Fi 335 z nadrukiem wraz z próbnymi odbitkami.
        Opis realizacji nadruku i uzyskane efekty.  Pozyskane znaczki nr 335 były w różnych układach wobec czego do druku rozdzielono je na czwórki, pionowe parki i pojedyncze znaczki. Przygotowany został pozytyw z czterema polami (wielkości czwórki znaczków) i na maszynie drukarskiej wykonano odbitkę próbną nadruku na białym papierze kredowanym (fot.2).

fot.2

Kolejnym etapem w przygotowaniach było wykonanie próbnych nadruków na trzech czwórkach znaczków nr 335 bez kleju (gumy). Znaczki te później zostały opatrzone na odwrocie odbitką pieczątki „PRÓBA" z gwiazdkami i otokiem w kolorze czarnym (fot.3).

fot.3

Po niewielkich poprawkach matrycy i doborze odpowiedniego koloru farby przystąpiono do nadruku w pierwszej kolejności na czwórkach znaczków (fot.4).

fot.4

Następnie pozytyw przecięty został w pionie na pół i lewą stroną przedrukowano wszystkie parki pionowe. Z kolei tą część pozytywu przecięto w poziomie na pół i dolną częścią wykonano nadruk na pojedynczych egzemplarzach znaczków.Podczas procesu nadruku wykonano nadruk na jednej parce znaczków z bloku Fi nr 7 (znaczki nr Fi 323 i 324)(fot.5); czterech nierozerwanych trójkach znaczków z bloku Fi nr 8 (znaczki Fi 336, 337 i 338) (fot.6) oraz pięciu pojedynczych znaczkach z bloku nr Fi. 8 (znaczeknr Fi 336) (fot. 7).Znaczki te wykonano na zamówienie członków naszego Klubu.

fot.5

fot.6

fot.7

        Przy wykonywaniu nadruku nie uniknięto powstania przypadkowych usterek o których warto wiedzieć i które są opisane dla porządku. Pierwszą zauważoną usterką jest przesuniecie nadruku w poziomie (usterka 1, fot. 8) oraz przesunięcie w pionie (usterka 2, fot.9). Znaczków z wymienionymi usterkami znaleziono około 20 szt. Przypadkowe zabrudzenie farba drukarską na obrzeżach (czarne ząbki) na pięciu znaczkach (usterka 3, fot. 10).

Kolejna usterka (usterka 4, fot. 11) powstała na jednej z czwórek znaczków na lewym górnym znaczku w czasie nadruku znalazło się obce ciało - prawdopodobnie skrawek papieru - z powodu którego zabrakło liter w nadrukowanym tekście. Brakujące litery to „ue" i „zwy" oraz „Piłsc".

fot.11 usterka 4

Podczas sprawdzania całej partii znaczków z nadrukiem okazało się, że jeden z nich jest skasowany kasownikiem okolicznościowym stosowanym w Urzędzie Pocztowym Kraków 1, w dniu 6. VIII, 1939 roku z okazji XXV rocznicy Wymarszu ku Wolności (fot. 12) Fakt ten nie został zauważony w czasie segregowania znaczków przed podjęciem prac przy nadruku. Stempel został odciśnięty bardzo lekko i jest trudno zauważalny.

fot.12 kasowany

Dla kolekcjonerów poszukujących walorów nietypowych i atrakcyjnych wykonano 14 sztuk (dla podkreślenia ważności roku kończącego się na 14) znaczków posiadających nadruk odwrócony (fot.13). Oprócz tego istnieją znaczki posiadające górny margines (fot. 14). Znaczków takich jest 33 sztuki.

fot.13 odwrotka

fot. 14 górny margines

          Podsumowując: Wykonano nadruki na 414 znaczkach nr Fi335 z czego 400 sztuk o nadruku normalnym i 14 sztuk o nadruku odwróconym. Wszelkie znaczki z usterkami czy niedoróbkami mieszczą się w podanej liczbie. Nadruk wykonany został w kolorze czarnym, smolistym. Prób na znaczkach bez kleju (gumy) z odbitką pieczęci „PRÓBA" na odwrocie jest 12 sztuk.
         Znaczki z nadrukami wykorzystane zostały do wykonania pamiątkowych karnetów jubileuszowych przygotowanych dla uczczenia „Roku uroczystych obchodów 100. Rocznicy Wymarszu ku Wolności" przez OKF „Cracoviana". Karnet wykonany został na bazie kartki okolicznościowej używanej do korespondencji (fot. 15). Na rewersie kartki umieszczony został, zabezpieczony hawidem, znaczek z nadrukiem (fot. 16). Karnety posiadają cechy pełnego obiegu pocztowego.

fot.15

fot.16

       Sto sztuk ponumerowanych od 0001 do 0100 karnetów dołączono do pamiątkowych albumów zawierających reprinty 32 kart pocztowych wydanych przez Pocztę Polską w sierpniu 1939 roku (Fi Cp 88) z dodrukiem okolicznościowym z okazji obchodów 100. rocznicy Wymarszu ku Wolności. Album wraz z karnetem o numerze 0001 został wręczony w dniu 31.01.2014 roku Prezydentowi Miasta Krakowa, prof. Jackowi Majchrowskiemu.
       Ogólnopolski Klub Filatelistyczny „Cracoviana" włączył się czynnie do ogólnopolskich obchodów 100-lecia Czynu Legionowego, które odbywały się pod patronatem prezydenta RP Bronisława Komorowskiego. W wymiarze krakowskim obchodziliśmy 100. rocznicę Wymarszu ku Wolności. Nasze wydawnictwa, zarówno nadruk na znaczku, karnety jak i album reprintu kartek pocztowych z 1939 roku wymagały wielkiego nakładu pracy, zapału i oddania sprawie kilku osób. Nie wszyscy członkowie naszego klubu podzielali entuzjazm, ale dla wielu ludzi, także spoza Krakowa, nasze wydawnictwa stały się niezwykle cenną pamiątką z obchodów patriotycznego święta. Z odzyskanej Wolności należy się cieszyć i żyć w niej pełna piersią. Podkreślać chwile chwały i czyn poprzednich pokoleń. Zwłaszcza wysiłek zwycięski, a tak zakończył się „Wymarsz ku Wolności" 6 sierpnia 1914 roku!
         Trudno przewidzieć ile naszych znaczków z nadrukiem oraz albumów przetrwa do dwusetnej rocznicy Wymarszu ku Wolności w 2114 roku. Jeśli jednak chociaż jeden znaczek, jeden album dotrwają w zbiorze kolekcjonera i ktoś w przyszłości zwróci na nie uwagę, to będzie świadczyć, że warto było na to poświecić zapał, prace i czas w 2014 roku.

Augustyn Katański