Wielkanocne świętowanie na polskich znaczkach pocztowych (cz. 1)

Szczegóły

Opublikowano: poniedziałek, 30, marzec 2015 13:04

Jak zawsze  przed świętami wielkanocnymi  rośnie tłok na pocztach, wydłużają się  kolejki do okienek, zwiększa się zapotrzebowanie na okolicznościowe, świąteczne kartki  widokowe, a przede wszystkim  wielkie zainteresowanie  wzbudzają  znaczki pocztowe wydane przez Pocztę Polską   na okoliczność  Świąt Wielkanocnych. Warto przypomnieć, szczególnie młodym kolekcjonerom, pierwsze  edycje znaczków wydanych  przez Pocztę Polską  o tematyce świątecznej. Historia  tych wydawnictw sięga roku  1995, a więc liczy sobie zaledwie  20 lat. Pomimo tego, nawet  wytrawni kolekcjonerzy, których zapytaliśmy o rok wydania pierwszych „znaczków wielkanocnych”, albo  nie pamiętali tego wydarzenia albo podawali  różne lata z mniejszym lub większym błędem.
    Zanim  przypomnę świąteczno wielkanocne  wydania Poczty Polskiej wrócę do roku 1960 w którym,  dnia 20 września,  wprowadzono do obiegu pocztowego serię znaczków z blokiem  zatytułowaną Ołtarz Wita Stwosza. Jak powszechnie wiadomo ołtarz znajduje się w kościele Mariackim w Krakowie. Na znaczku o wartości nominalnej 60 groszy jest  reprodukcja sceny  z ołtarza  pt.  „Zmartwychwstanie Chrystusa (fot.1). Jest to scena, która znajduje się  po lewej stronie szafy głównej ołtarza  i jest widoczna po jego otwarciu. Jest  ona zaliczona  do 6. scen tzw. Radości Maryi.  Scena  zmartwychwstania w ołtarzu pokazana jest realistycznie i sugestywnie. Również jej reprodukcja na znaczku jest czytelna i efektowna co według mnie zasługuje na najwyższą ocenę wśród  znaczków  z motywami  wielkanocnymi, chociaż znaczek  był  emitowany w zupełnie innej  okazji.  

fot.1

       A teraz  przegląd  pierwszych wydań znaczków, których  motyw   kojarzony jest ze Świętami Wielkanocnymi. Pierwszym wydaniem jest seria  czterech  znaczków  emitowanych   w 1995 roku, wprowadzonych  do obiegu pocztowego 16 marca  1995 roku (fot. 2). Na znaczkach  znalazły się  widoki zestawów  pisanek będących najważniejszym atrybutem świąt  Wielkiej Nocy.

fot.2

W chrześcijaństwie jajko wielkanocne jest znakiem nowego życia, przezwyciężenia  śmierci i jest związane z motywem zmartwychwstania Chrystusa symbolizując nadzieję na życie wieczne.  Na  znaczkach przedstawione zostały zestawy polskich  pisanek ze Śląska Opolskiego, Podlasia,  z okolic Opoczna oraz  z Kurpiów. Trzeba odnotować, że znaczki  wprowadzone zostały  na miesiąc przed  Wielkanocą (w 1995 roku  święta wypadały w dniu 16 kwietnia (Niedziela) i 17 kwietnia (Poniedziałek) co umożliwiało wykorzystanie ich do frankowania  korespondencji świątecznej.
W 1996 roku  nie wydano  okolicznościowych znaczków z okazji Świąt Wielkanocnych  natomiast od 1997 roku  Poczta Polska rozpoczęła  cykl wydawniczy   pod tytułem „Wielkanoc”. W dniu 14 marca 1997 roku wprowadzono do obiegu pocztowego 4 znaczki  (fot. 3). Na znaczkach pokazano polskie  zwyczaje wielkanocne do których zalicza się „święcenie palm” ; „malowanie pisanek”; święcenie pokarmów” oraz  „śmigus – dyngus”. Projektantką  znaczków jest M. Dziekańska, która zwyczaje  przedstawiła  w barwnych rysunkach  z postaciami  w strojach ludowych  co sugeruje, że zwyczaje wielkanocne mają charakter ludowy.  

fot.3

       W kolejnym  roku, 1998, emitowano  dwa  znaczki  z okazji  Świąt Wielkiej Nocy i wprowadzono je do obiegu pocztowego 12 marca  na miesiąc przez  terminem świąt, które przypadały wówczas  na 12 (Niedziela) i 13 (Poniedziałek)  kwietnia (fot. 4). Projektantem znaczków jest  A. Pągowski,  dla którego Wielkanoc  jest Świętem głęboko symbolicznym. Na jednym ze znaczków  przedstawiony jest widok leżącego  baranka w nimbie z chorągiewką umieszczony  na tle  krzyża. Odnosi się to symbolicznego przedstawienia  Chrystusa  jako Baranka. Na drugim znaczku jest  alegoria zmartwychwstania Chrystusa.

fot.4

        W 1999  roku,  trzecim roku wydawania przez Pocztę Polską znaczków  pod  tytułem „Wielkanoc”,  wprowadzono dnia 5 marca  do obiegu pocztowego  serię składającą się z czterech znaczków  na których znalazły się reprodukcje dzieł sztuki. Na trzech znaczkach   znajdują się reprodukcje  scen z XIV wiecznego Poliptyku Grudziądzkiego (malarz pomorski z  ok.1390 roku), który jest obecnie w Muzeum Narodowym w Warszawie (fot. 5). Poszczególne znaczki przedstawiają : „Modlitwę w Ogrojcu”; „Dźwignięcie krzyża” i  „Zmartwychwstanie”.  Na jednym ze znaczków przedstawiono  reprodukcję  obrazu nieznanego XV wiecznego  malarza małopolskiego pt. „Pieta z Tubądzina” (znaczek o wartości nominalnej 1,00 zł).  

fot.5

        Wielkanoc w 2000 roku, kończącym  XX wiek,  wypadała w dniach 23-24 kwietnia. Poczta Polska wprowadziła  do obiegu pocztowego w dniu 24 marca  dwa znaczki z tematu „Wielkanoc. (fot. 6).  Projektantką znaczków jest  A. Sobczyńska. Autorka  dała swojej pracy motto „Wyznajemy Twoje zmartwychwstanie”, które pochodzi z  Listu św. Pawła do Koryntian (Głosimy śmierć Twoją, wyznajemy Twoje zmartwychwstanie i oczekujemy Twojego przyjścia w chwale).  Jest ono najstarszym wyznaniem wiary, wcześniejszym niż spisanie  Ewangelii. Na znaczkach pokazane są  wizerunki Chrystusa w grobie i zmartwychwstałego. Zmartwychwstały Chrystus przedstawiony jest jako  Pantokrator, jako władca i sędzia  wszechświata.    

fot.6

        W  pierwszym roku nowego wieku, to znaczy w roku 2001,  Święta Wielkanocne  obchodzone były  w dniach 15 – 16 kwietnia. Z okazji świąt  Poczta Polska emitowała dwa znaczki wprowadzone do obiegu w dniu 16 marca (fot. 7). Autorem znaczków jest M. Jędrysik, który w wielobarwnych  rysunkach, reprodukowanych na znaczkach, zaprezentował sceny przybycia  niewiast do grobu Chrystusa oraz  ukazanie się Chrystusa zmartwychwstałego  apostołom.

fot.7

Jerzy Duda