Krakowski tygodnik „Przekrój” wzorcowym przykładem reklamy filatelistyki - część III

Szczegóły

Opublikowano: środa, 03, grudzień 2014 14:26

        Na wstępie pragnę podziękować panu Jerzemu Bąkowskiemu, który zwrócił uwagę na sposób sygnowania przez Stanisława Miksteina notatek drukowanych w „Przekroju” w 1952 roku. W styczniowych numerach pojawiły się różne podpisy. I tak w numerze 352 z 6 stycznia jest to „St.M”, w kolejnym numerze 353 z 13 stycznia jest to już „MS”, a od numeru 354 Mikstein sygnował swoje notatki „SM”. Dziękuję panu Jerzemu zarówno za wnikliwe przeczytanie pierwszej części artykułu jak i jego uzupełnienie.

******

         Redakcja „Przekroju”, dzięki włączenia tematyki filatelistycznej do swoich stałych działów, zyskiwała wielu czytelników tego działu jak i korespondentów, którzy pisali o swoich doświadczeniach lub „donosili” o ciekawostkach. Korespondencje dotyczące spraw związanych ze znaczkami, których treść mogła zainteresować większą liczbę czytelników, były zamieszczane również poza działem filatelistyki. Tak było na przykład ze sprawą słynnej w Europie przełomu XIX i XX wieku zabawy „znaczkowej”, w której uczestniczyli również polscy kolekcjonerzy, znanej pod nazwą „Mowa znaczków” (Briefmarken- Sprache). (Przypomniałem ją w krótkim artykule Na wakacje – dobra zabawa ze znaczkami, drukowanym w „Filateliście” nr 7/2006, a szczegółowe informacje na temat systemu „mowy znaczków” znalazły się w artykule Szyfr zakochanych drukowanym w miesięczniku Uniwersytetu Jagiellońskiego „Alma Mater” nr 103, maj 2008).

W odpowiedzi na list jednej z czytelniczek - w stałej rubryce   „Skrzynka odpowiedzi” znalazła się informacja, że znaczki naklejane na list w określonej pozycji i w określonym miejscu koperty mają swoją miłosną wymowę – o czym poinformował czytelnik posiadający zagraniczna kartkę pocztową z lat dwudziestych właśnie z „Mową znaczków”. Przykład naklejania, z wykorzystaniem znaczków wydanych przez Pocztę Polską oraz znaczenie werbalne poszczególnych pozycji wydrukowano w „Przekroju” w numerze 758 z 1959 roku (fot. 29).

 fot.29

Kolejną sprawą, na którą już zwracałem uwagę wcześniej, było publikowanie informacji na temat tak zwanych całości, czyli przesyłek z obiegu pocztowego. Traktowano te informacje za ciekawostki i opatrywano wielce znaczącymi tytułami. Na fot. 30 znalazła się reprodukcja koperty przesłanej przez p. Tadeusza Hodakowskiego z Nowego Sącza, który otrzymał przesyłkę z Republiki Indonezji. Notatka opatrzona tytułem „Album na kopercie” oddaje w pełni to co znalazło się na kopercie. A więc zarówno 16 znaczków, w tym jedna cała seria znaczków wydana przez Pocztę Republiki Indonezji, jak i sama koperta przeznaczona do przesyłek lotniczych oraz naklejka „R” czyli oznaczenie przesyłki poleconej.

fot.30

Redakcja „Przekroju” zyskiwała również korespondentów zagranicznych od których otrzymywała informacje o nowościach filatelistycznych. Taka korespondencja z Francji pojawiła się w numerze 635 z 9 czerwca 1957 roku. (fot. 31).

fot.31

W końcu 1959 roku redagowanie rubryki dotyczącej filatelistyki przejął, jak już wspomniałem w drugiej części artykułu, Tadeusz Grabikowski. Okazało się jednak, na co zwrócił uwagę jeden z czytelników, że pierwszy odcinek sygnowany przez tego autora   ukazał się w numerze 764 „Przekroju” z dnia 29 listopada 1959 roku, a nie jak podałem w poprzedniej części, w numerze „gwiazdkowym” z tamtego roku. Ta pierwsza notatka, sygnowana G. T. dotyczyła wydania znaczków przez Pocztę Włoch, która emitowała serię olimpijską z racji tego, że Włochy były gospodarzami Letniej Olimpiady w 1960 roku. (fot. 32).

fot.32

Tadeusz Grabikowski starał się wychodzić ze swoimi informacjami poza suche wiadomości dotyczące wydawanych znaczków opisując, niekiedy obszernie, tematy przedstawiane na znaczkach, a także historię przedstawianych przedmiotów. Przykładem znamiennym jest jego prezentacja serii znaczków wydanych przez pocztę byłego NRD na których znalazły się reprodukcje przedmiotów wykonanych z porcelany w słynnej manufakturze porcelany w Miśni (Meissen koło Drezna). (fot. 33). Tym razem autor notatki podpisał się imieniem i nazwiskiem.

fot.33

Starał się w swoich notatkach informować o nietypowych inicjatywach filatelistycznych związanych szczególnie z Krakowem. W numerze 817 „Przekroju” z 4 grudnia 1960 roku zdał relacje z kolejnej inicjatywy Koła Lotniczego Techniki Rakietowej przy Aeroklubie Krakowskim uruchomienia Poczty Rakietowej. Była to piąta próba wystrzelenia doświadczalnej rakiety pocztowej. Notatka opatrzona była reprodukcją kartki pocztowej z nalepką i stemplem dodatkowym. (fot. 34)

fot.34

Grabikowski sięgał w swoich informacjach do znaczków wydawanych przez poczty „państw kapitalistycznych” w ówczesnej nomenklaturze. Informacje na temat znaczków uzupełniał ciekawymi informacjami ze świata. W „Przekroju” nr 1006 z dnia 19 lipca 1964 roku zamieścił informacje o inicjatywach Organizacji Narodów Zjednoczonych na temat wydań znaczków o wspólnym rysunku z okazji XX rocznicy powstania ONZ. Informację o tej inicjatywie ozdobił reprodukcja znaczków wydanych przez Pocztę Szwajcarii z serii „Pro Patria” czyli z dopłata „Dla Ojczyzny”. (fot. 35). Co jest ciekawe, autor notatki, podpisał się skrótem nazwiska „Grab.”

fot.35

Pod koniec 1981 roku w „Przekroju” nr 1904 Grabikowski zaprezentował interesującą serię znaczków emitowanych przez Pocztę Polską pod tytułem, „Restytucja żubra”. Pięcioznaczkowy pasek z widokiem przedstawiającym stado żubrów posłużył autorowi notatki zatytułowanej „Filatelistyka”, za ilustrację do historii działań na rzecz idei zgłoszonej w 1923 roku przez polskiego przyrodnika Jana Sztolcmana w sprawie restytucji żubra. (fot. 36).

fot.36

Stan wojenny ogłoszony w Polsce 13 grudnia 1981 roku nie przerwał wydawania „Przekroju”. Numer 1914 ma datę 13 grudnia 1981 roku, a w nim informacja podpisane przez T. G. stanowiąca zapowiedź wydania przez Pocztę Polska znaczków   z widokami pomników „Ofiarom grudnia 1970 roku” , odsłoniętymi w 1980 roku w Gdańsku i Gdyni. W notatce tej czytamy również o reaktywowaniu założonego w 1957 roku klubu zbieraczy znaczków pocztowych o tematyce religijnej pod wezwaniem św. Gabriela – patrona filatelistów. Klub znalazł się przy Oddziale Polskiego Związku Filatelistów w Poznaniu. (fot. 37).

fot.37

Jeszcze w stanie wojennym, świąteczny numer „Przekroju” nr 1958- 1959 z dnia 19 i 26 grudnia 1982 roku zamieścił   w dziale „Filatelistyka” stosowną do okoliczności czyli Świąt Bożego Narodzenia informację o zwyczajach bożonarodzeniowych wśród kolekcjonerów i poczt różnych krajów. Informacja ozdobiona jest znaczkiem wydanym przez Pocztę Wyspy Man ze sceną przedstawiającą fragment jasełek wykonanych przez dzieci szkolne. (fot. 38). Tym świątecznym akcentem kończę trzecią część artykułu zapraszając do konkursu zabawy polegającym na odpowiedzi na pytanie.

fot.38

Pytanie brzmi: W którym numerze „Przekroju” - i z którego dnia - znalazła się informacja podana na fot.33, z pełnym podpisem Tadeusza Grabikowskiego? Na odpowiedź czekam do 31 grudnia 2014 roku. Pierwsze trzy osoby, które prześlą prawidłową odpowiedź na stronę internetową www.cracoviana.org i podadzą swój adres pocztowy otrzymają zestaw kartek okolicznościowych wydanych przez OKF „Cracoviana” w 2014 roku.  

                                                                     Koniec części III

                                                                        Jerzy Duda