Artykuły

Krakowskie Copernicana 9 g

Szczegóły
Kategoria: Aktualności
Opublikowano: czwartek, 31, sierpień 2023 14:45
MAREK
Odsłony: 2268

         Po wakacyjnej, krótkiej przerwie roku 2023 kontynuujemy działalność Internetowej Strony Klubowej. Wracamy do naszego cyklu, Krakowskie Copernicana.

 

Krakowskie Copernicana 9 g

            Przed wakacyjna przerwą zapowiedzieliśmy zakończenie cyklu „Krakowskie Copernicana”, a w nim prezentację przykładów pocztowego wykorzystania znaczka Fi.667 (numeracja według innych katalogów: Mi.805; S.C.578; YT. 709; SG. 812). Znaczek wydania okolicznościowego emitowany z okazji 450 rocznicy urodzin Mikołaja Kopernika w 1953 roku ustanowionym przez władzę rokiem wielkiego astronoma, miał, poza spełnieniem funkcji pocztowej, dwa cele. Pierwszym było zaprezentowanie obrazu autorstwa wybitnego i znanego w Europie malarza, Jana Matejki, a drugim, przypomnienie wybitnego polskiego astronoma, którego dzieło zrewolucjonizowało wiedzę o świecie.

Wykorzystanie znaczka do celów informacyjno-promocyjnych było sprawą naturalną, bo trzeba pamiętać, że w latach ważności znaczka, wykonanego zresztą w klasycznej technice stalorytu, kolekcjonowanie znaczków było jednym z najpopularniejszych hobby na świecie. Znaczek pocztowy spełniał swoją rolę pocztową, ale równocześnie był - jak to się pisało – ambasadorem danego kraju. Prezentowano na znaczkach to co najlepsze w gospodarce i kulturze, w tym także wizerunki wybitnych osobistości, nie tylko ze świata polityki, ale także ze świata kultury, nauki i literatury. Oczekiwano możliwie dużego zainteresowania znaczkiem Fi.667 oraz powszechniejszego wykorzystywania do frankowania przesyłek, głownie listowych, ekspediowanych poza granice kraju.

            Wśród użytkowników poczty, zainteresowanie znaczkiem Fi. było spore, o czym świadczą; zamówienia przez Pocztę Polską, emitowanie go od marca 1953 roku aż do grudnia 1956 roku, wysoki nakład liczący ponad 60 milionów sztuk. W tej sytuacji można się było spodziewać łatwości, po upływie 50 lat, pozyskania materiału filatelistycznego w postaci przesyłek z obrotu krajowego i zagranicznego ofrankowanych tym znaczkiem, także w ofrankowaniu mieszanym względnie, znaczków stemplowanych zdjętych z przesyłek z wyraźnie odbitymi datownikami. Takie znaczki miały swoich wielbicieli, bo w latach 50-tych XX wieku, znaczki stemplowane nie były przez kolekcjonerów traktowane gorzej od znaczków postfrisch. Zbiór takich walorów miał wielkie znaczenie dla kolekcjonerów zajmujących się badaniami z zakresu historii poczty. A i dzisiaj mógłby posłużyć do poszukiwania ciekawostek związanych z obiegiem pocztowym tego znaczka, a nawet do budowania zbioru „jednego znaczka” o dowolnie wymyślonej i specyficznej tematyce.

Autorzy niniejszego cyklu liczyli, że   wśród pozyskanych walorów, znajdą interesujące, ciekawe, a może unikatowe przykłady o których będziemy mogli pisać szerzej, a także zaproponują jakiś nowy, nieznany temat zbioru znaczka Fi.667 , który będzie naszym wkładem w obchody jubileuszowe Roku Kopernikańskiego A.D.2023.

            I tym razem tylko dzięki pomocy Kolegów Klubowych oraz udanym poszukiwaniom na portalach internetowych udało się nam pozyskać kolejne walory w postaci całości pocztowych i znaczków stemplowanych, które prezentujemy w dalszej części artykułu. Na początek trzy całości pocztowe.

Fot.1 Kartka pocztowa ze znakiem opłaty „plan sześcioletni, budownictwo mieszkaniowe”

        Cp. 133, sygn. V.52 z hasłem prop. 22 uzupełnionym znaczkiem Fi. 667 o łącznej

         wartości 50 gr+ 15 wysłana z Urzędu Pocztowego Kraków 2 (?).11.1953 do Lublina.                  

         Znaczki są skasowane datownikiem mechanicznym z hasłem związanym z VI

         Festiwalem Filmów Radzieckich ( kat. Myśl. Nr 53 105).  

Fot.2 Koperta o wymiarach 152x 101 mm przesyłki listowej, krajowej, ekspresowej

           wysłanej z Urzędu Pocztowego Warszawa 1 w dniu 29.08.1953 roku do Radomia.

         Ofrankowanie przesyłki stanowią znaczki Fi. 667, 631, 666, 671, 628 o łącznej wartości  

         3.85 zł. Znaczki są skasowane datownikiem urzędu oraz datownikiem ręcznym z

           wymienną datą, stosowanym z okazji III Światowego Kongresu Studentów w

           Warszawie. Nadpłata za list wynosi 80 groszy przy wadze listu powyżej 20 gramów.

Fot. 3 Koperta o wymiarach 162 x 115 mm przesyłki listowej, zagranicznej, poleconej z erką

           w postaci odbitki pieczątki z odręcznie wpisanym numerem wysłanej z Urzędu

           Pocztowego Lubaczów w dniu 29.11. 1954 roku do Francji. Przesyłka jest

         ofrankowana czterema znaczkami w ty Fi.667, 637, dwoma znaczkami Fi. 626 o

           łącznej wartości 1,15 zł + 30 gr zgodnie z taryfa. Przesyłka była u adresata 7.12. 1954

           roku o czym świadczy odbitka datownika odbiorczego.

          

            W dalszej części pokazujemy walory w postaci stemplowanych znaczków Fi.667 zdjętych z przesyłek, które charakteryzują się czytelnymi odbitkami datowników w tym również datowników ciekawych i o wysokiej jakości odbitek. Prezentację rozpoczniemy od parki znaczka Fi.667.

Fot. 4, Parka pozioma znaczka Fi.667 (a) zdjęta z przesyłki listowej wysłanej z Urzędu

             Pocztowego Warszawa 10 w dniu 2.3.1954 rok      

                           Kolejno prezentujemy zestaw dziewięciu znaczków Fi.667 z odbitkami datowników, które w katalogach znaczków państw np. skandynawskich, są pod względem jakości określane jako „super” (superb), „wspaniałe” (magnificent), bardzo dobre (very fine). Jakość odbitek datowników, jest określana przez czytelność, położenie odbitki względem znaczka, centrowanie odbitki (fot.5).

Fot.5 Zestaw znaczków Fi.667 zdjętych z przesyłek listowych wysłanych z Urzędów

         Pocztowych:

           -     Mysłowice 1, w dniu 16.3. 1954 roku

-          Poznań 2, w dniu 9.11.1953 roku

-          Łódź 15, w dniu 10.12. 1953 roku

-          Bydgoszcz 1, w dniu 12.10. 1953 roku

-          Grudziądz 1, w dniu 1. (?). 1953 roku

-          Sieradz w dniu 28.7.1953 roku

-          Wrocław 15, w dniu 8.1.1954 roku

-          Siedlce 1, w dniu 28. 1. 1954 roku

-          Gorzów Wielkopolski 1, w dniu 9.4.1954 roku.

                               W powyższym zestawie, na pierwszej pozycji, znajduje się znaczek na którym odbitka datownika jest najwyższej jakości. Datownik jest w całości odbity na znaczku, ma układ prawie pionowy oraz centralne położenie na znaczku. Równocześnie nie zasłania głównego tematu. Odciśnięty wzorowo ma zachowaną czytelność. Oczywiście nie jest to jedyny przykład tak odbitego datownika na znaczku Fi.667 w naszym cyklu. Ciekawym polecamy sprawdzenie kolejnych odcinków naszego cyklu.            

                             W kolejnym zestawie jest 6 znaczków Fi.667 stemplowanych z odbitkami datowników, które można uznać za ”dobre” (fine) Fot.6

                 Fot. 6 Zestaw sześciu znaczków pochodzących z przesyłek listowych wysłanych z

                             Urzędów Pocztowych:

-          Okonek, w dniu 20.4.1954 roku

-          Poznań 2, w dniu (?). 8. 1954 roku

-          Bytom 1, w dniu 12.9.1953 roku

-          Stalinogród 1, w dniu 22.4.1954 roku

-          Kraków (?), w dniu 21.11.1953 roku

-             (?)         , w dniu 3.9.1953 roku   (kilka miejscowości o podobnej nazwie)

               Na uwagę zasługuje znaczek z pozycji pierwszej, a to z powodu odbitki datownika z Urzędu Pocztowego znajdującego się w Okonku niewielkim mieście liczącym około 4000 Mieszkanców leżącym w gminie miejsko-wiejskiej o tej samej nazwie w powiecie złotowskim.

               Kolejne dwa znaczki pokazane na fot.7 i fot. 8 są w pewnym sensie nietypowe.

Fot. 7 Znaczek Fi.667 posiada perforację 11 ¼ ; 11 ¾ rzadziej spotykaną na tym znaczku

           Sam znaczek jest zdjęty z przesyłki wysłanej z Urzędu Pocztowego Gdańsk 2, w dniu

           29.12.1953 roku i jest skasowany odbitką stempla maszynowego (wirnikiem)

           z tekstem niewidocznym w całości- Dokładny adres przyspiesza doręczenie przesyłki

         (kat. Myśl. 52 115).

Fot. 8 Znaczek Fi.667 z odbitym na powierzchni znaczka stemplem okolicznościowym,

           który nie służył do kasowania znaczków (kat. Myśl.53 203)

               Na zakończenie tej części i całego cyklu Krakowskie Copernicana mamy dwie ciekawostki w postaci całości pocztowych złożonych z całostek: Ck. 14 z sygn. VII-52 i hasłem prop. C i stempelkiem nadrukowym 5 (fot.9) oraz Ck. 14 z sygn. VII-52, hasłem prpag. F i stempelkiem nadrukowym 5 (fot.10). Obie całostki mają uzupełnioną frankaturę znaczkiem Fi.667.

Fot. 9 Koperta Ck.14 z dodatkowym znaczkiem Fi.667 wysłana z Urzędu Pocztowego

         Cibórz w dniu 12. 1.1954 roku do Warszawy. Cibórz to osada położona

         w województwie Lubuskim w gminie Skąpe. Początek osady dały koszary budowane

           od 1936 roku dla Wehrmachtu. W czasie okupacji część koszar była obozem jenieckim

         w którym przetrzymywano oficerów belgijskich. Po wojnie w 1958 roku

         w opuszczonych koszarach utworzono szpital psychiatryczny. Nasuwa się pytanie, czy

         w małej osadzie przed 1958 roku mógł być Urząd Pocztowy względnie jakaś placówka

         pocztowa posiadająca datownik o podanej treści. A jeśli nie było to skąd datownik?

Fot. 10 Koperta Ck.14 z dodatkowym znaczkiem Fi.667 wysłana z Urzędu Pocztowego

         Chroberz w dniu 4.1.1954 rok do Warszawy. Chroberz to wieś leżąca w gminie Złota

         powiecie pińczowskim o średniowiecznej metryce. Do 1954 roku siedziba gminy

         Chroberz. Wieś liczyła w 2021 roku ok. 780 Mieszkańców i posiada Agencję

         Pocztową. Pytanie czy w roku 1954 istniała również placówka pocztowa posługująca

         się datownikiem jak na ilustracji. Jeśli nie posiadała to skąd odbitka datownika?

            Obie koperty Ck 14 były adresowane do redakcji tygodnika „Kobieta i życie” przeznaczonego głównie dla kobiet, założonego w 1946 roku w Warszawie. Zwracamy się z uprzejmą prośbą do Kolegów i Internautów o pomoc w wyjaśnieniu sprawy dotyczącej Urzędów Pocztowych w Cibórzu i Chrobrzu.

               Od 18 maja 2023 roku w serii Krakowskie Copernicana pokazaliśmy posiadane, zakupione,

udostępnione przez życzliwych Kolegów Klubowych, przykłady pocztowego wykorzystania znaczka Fi.667. Na kolekcję składają się m.in. całości pocztowe, w tym także całostki ofrankowane wspomnianym znaczkiem, a nawet serią (Fi. 667, 668), znaczki stemplowane z odciśniętymi datownikami o najwyższej jakości i varia. To ponad 36 kopert przesyłek listowych ofrankowanych jednym, a nawet pięcioma znaczkami Fi.667 w różnym układzie frankatury, pojedynczej, mieszanej, wielokrotnej. To również ponad 42 znaczki stemplowane zdjęte z przesyłek listowych z czytelnymi datownikami. W znakomitej większości są to przesyłki z obrotu zagranicznego wysyłane z Urzędów Pocztowych większych miast do różnych krajów świata.

               Ocalony został dość pokaźny zbiór materiałów dotyczących pocztowego wykorzystania znaczka Fi.667 emitowanego przez Pocztę Polską w 1952 roku, którego celem było, miedzy innymi, zaprezentowanie dzieła wielkiego polskiego malarza Jana Matejki oraz pokazanie światu wielkiego polskiego astronoma Mikołaja Kopernika.

                 Po raz kolejny dziękujemy wszystkim, którzy wspomagali nasz wysiłek i udostępniali względnie odstępowali nam walory do publikowania. Tym razem dziękujemy klubowym Kolegom: prof. Stanisławowi Mitkowskiemu i Tadeuszowi Boguszowi licząc na dalszą współprace przy redagowaniu klubowej strony internetowej.

                                                                                                                  Jerzy Duda

                                                                                             Administrator Piotr Malec