Artykuły
Krakowskie Copernicana (8)
- Szczegóły
- Kategoria: Aktualności
- Opublikowano: piątek, 05, maj 2023 10:44
- MAREK
- Odsłony: 2719
Krakowskie Copernicana (8).
W poprzednich częściach naszego cyklu prezentowaliśmy walory w postaci znaczków pocztowych, datowników, stempli okolicznościowych i nalepek na których pojawiły się elementy związane z Mikołajem Kopernikiem i Krakowem chociaż wydawane były i stosowane z innych okazji np. rocznicowych, wystaw filatelistycznych i innych. Tym razem zwracamy uwagę Internautom na niezwykłą emisję, a w niej znaczek z interesującymi nas motywami, a mianowicie Krakowem i wybitnym astronomem.
Wspomniana emisja to seria znaczków poczty watykańskiej, wydana w 1966 roku z okazji milenium chrztu Polski. Projektantką znaczków była Kazimiera Dąbrowska (1890-1972) wybitna polska portrecistka i miniaturzysta autorka kilkudziesięciu znaczków wydanych przez Pocztę Watykanu. Pierwszy znaczek jej autorstwa poczta watykańska wydała w 1952 roku w rocznicę śmierci Marii Teresy Goretti (1890 –1902) patronki młodzieży, dziewcząt, dziewic beatyfikowanej w 1947 roku przez papieża Piusa XII. Jednym z największych osiągnięć było zaprojektowanie znaczka przedstawiającego „Narodzenie Chrystusa ” według obrazu Rafaela, wydanego w trzyznaczkowej serii w 1959 roku.
Na jednym ze znaczków wspomnianej serii znalazł się, niezbyt rzucający się w oczy ... widok fragmentu dziedzińca Collegium Maius z rysunkiem pomnika Mikołaja Kopernika. Znaczek pokazany jest na fot. 1.
Fot. 1 Znaczek wydany w 1966 roku przez Pocztę Watykanu z okazji milenium chrztu Polski
skomponowany z trzech, podpisanych w języku polskim, elementów: Jadwiga, portret
najmłodszej córki Ludwika Andegaweńskiego króla Węgier i Polski oraz księżniczki
bośniackiej Elżbiety umieszczony w środkowej części znaczka oraz rysunków
dwóch wnętrz architektonicznych. Po lewej stronie; Matka Boska Miłosierdzia i
Ostra Brama, a po prawej stronie Biblioteka Jagiellońska, fragment dziedzińca.
Jadwiga koronowana na króla Polski od 1384 roku była fundatorką wielu kościołów w
Krakowie, a kosztowności oddała na odnowienie Akademii Krakowskiej dlatego obok
niej znajduje się rysunek fragmentu Collegium Maius czyli dawnej Biblioteki
Jagiellońskiej. Dawnej bowiem w czasie emisji znaczka Biblioteka Jagiellońska
mieściła się już w innym miejscu i w nowym gmachu. Portret Jadwigi namalowany
przez Jana Matejkę został wykorzystany przez autorkę projektu znaczka co jest
podane w podpisie znaczka.
Intrygujące jest natomiast wrysowanie pomnika, na rysunku fragmentu
dziedzińca Collegium Maius, który został usunięty w 1953 roku, a więc 13 lat przed
emisją znaczka. W świadomości autorki projektu znaczka pomnik Mikołaja Kopernika
pozostał na dawnym miejscu. Taki też widok upowszechnił się bowiem znaczek
znalazł się na karcie pocztowej z widokiem znaczka w powiększeniu fot. 2,
na kopertach pierwszego dnia obiegu FDC wydanych oficjalnie przez Pocztę
Watykanu (fot.3),
Także na FDC w tzw. Złotej Serii (fot. 4).
Co również istotne, widok pomnika na dziedzińcu Collegium Maius
upowszechniał się przez pocztowe wykorzystanie znaczka na kopertach
filatelistycznych przesyłek poleconych, na których naklejona była cała seria znaczków
wydanych z okazji milenium chrztu Polski (przykłady na fot. 5,6,7, ),
a także na przesyłkach listowych ofrankowanych znaczkiem z portretem Królowej
i fragmentem dziedzińca Collegium Maius z pomnikiem astronoma (fot. 8).
Przeniesienie pomnika Mikołaja Kopernika z dziedzińca Collegium Maius na
Planty przed Collegium Novum spotkało się z różnymi komentarzami co odnotował
m. in. Jan Adamczewski w Małej encyklopedii Krakowa cytując fraszkę Marii
Sowickiej:
Choć wielkim Kopernik, na to nie zważali
z starego dziedzińca eksmisję mi dali
Od lat tutaj miałem miejsce do dumania
teraz mnie Estreicher z Majewskim przegania.
Jerzy Duda
Administrator Piotr