Artykuły

ZNACZKI CZESŁAWA SŁANI NA PRZESYŁKACH LISTOWYCH. Część 10.

Szczegóły
Kategoria: Aktualności
Opublikowano: czwartek, 23, czerwiec 2022 22:13
MAREK
Odsłony: 3934

ZNACZKI CZESŁAWA SŁANI NA PRZESYŁKACH LISTOWYCH.

Część 10.

Wysoki kunszt i artyzm Słani ujawnił się w znaczkach wydanych na przesyłki lotnicze w 1952 roku. Były to pierwsze znaczki artysty na które kolekcjonerzy zwrócili szczególną uwagę.

Po niespełna dwóch tygodniach od wprowadzenia do obiegu pocztowego znaczków

z podobizną gen. Karola „Waltera” Świerczewskiego (Fi. 588-589), o których było w części 9. naszego cyklu, Poczta Polska emitowała serię znaczków na przesyłki lotnicze. 10 kwietnia 1952 roku ukazały się 4 znaczki ząbkowane (z ząbkowaniem ramkowym) i te same znaczki nieząbkowane o nominałach; 55 groszy, 90 groszy, 1.40 zł oraz 5,00 zł. Znaczki mają format 43,0 x 25,5 mm, ale wielkość rysunku jest dla trzech znaczków odmienna od czwartego znaczka. Znaczki trzech pierwszych wartości mają wielkość rysunku 38,7 x 21,4 mm, a dla nominału pięciozłotowego wielkość rysunku wynosi 39,1 x 21,6 mm.

Znaczki na przesyłki lotnicze stawały się coraz popularniejsze bowiem rozwijała się sieć połączeń lotniczych z Polski i zwiększało się zainteresowanie pocztą lotniczą. We wrześniu 1949 roku utworzono przedsiębiorstwo państwowe pod nazwa Polskie Linie Lotnicze „Lot”, któremu Ministerstwo Komunikacji nadało status przedsiębiorstwa.

Z czterech znaczków na przesyłki lotnicze (Fi.590 –593 A i B) dwa były projektowane przez Czesława Słanię, a jeden z nich był przez niego również sztychowany. Są to znaczki o nominale 55 groszy (Fi.590), projektowany przez artystę, a rytowany przez B. Brandta oraz znaczek o nominale 1.40 zł projektowany i rytowany przez Słanię. Oba znaczki w wersji ciętej i ząbkowanej są pokazane na fot. 1.

Tematem pierwszego znaczka o nominale 55 groszy (Fi. 590) jest port morski ze statkami, z jednym stojącym przy nadbrzeżu. Nad statkami widoczny jest samolot. Przypuszczamy, że dla Czesława Słani wzorem do rysunku obu większych statków był słynny w latach 1949 –1952 statek o nazwie „Sołdek”. Był to rudowęglowiec o napędzie parowym zaliczany do małych masowców budowanych w Stoczni Gdańskiej. Nazwa statku pochodziła od nazwiska przodującego stoczniowca Stanisława Sołdka (1916 – 1970) działacza komunistycznego, inżyniera budowy statków, przodownika pracy.

Na drugim znaczku o nominale 1,40 zł (Fi. 592) znalazł się widok fragmentu pierwszej większej inwestycji komunikacyjnej zrealizowanej w latach 1947-1949 w Warszawie, którą nazwano „Trasą W-Z”. Również i w tym przypadku nad trasą widać samolot. W skład trasy o długości 6760 metrów łączącej oba brzegi Warszawy wchodziły m. in. most Śląsko- Dąbrowski i tunel pod Starym Miastem. Atrakcją były pierwsze w Polsce, i przez długi czas największe, schody ruchome. Zaprezentowany widok fragmentu „Trasy W-Z” był „sztandarowym” widokiem wielokrotnie powielanym zarówno na widokówkach również w publikacjach na temat Warszawy i planu 6-cio letniego, a nawet na znaczku pocztowym wydanym w 1949 roku (Fi. 495). Fragment widoku „Trasy W-Z” wykorzystany przez Czesława Słanię do projektu znaczka jest zbliżony do fotografii autorstwa F. Myszkowskiego wykorzystanej do wydania kolorowej widokówki przez Wydawnictwo Artystyczno-Graficzne RSW „Prasa” w Krakowie (fot.2).

 

Znaczki sygnowane nazwiskiem Czesława Słani miały nakłady ponad 5 milionów każdy, w tym; o nominale 55 groszy ok. 5, 3 mil., a o nominale 1,40 zł ok. 5,7 mil. Znaczki mają kolor szaroniebieski (95 groszy) i fioletowy (1,40groszy) wykazując różne odcienie. Drukowane były na papierze bezdrzewnym białym o zmiennej grubości. Poczta Polska wprowadziła również koperty FDC zarówno znaczków ciętych jak i ząbkowanych.

Znaczki na przesyłki lotnicze okazały się być bardzo popularne i często wykorzystywane na przesyłkach pocztowych, tym bardziej, że nominały były nieźle dostosowane do taryfy zagranicznej i lotniczej.

 

Fot.3 Koperta standardowych wymiarów przesyłki listowej, zagranicznej przesłanej drogą

lotniczą z Urzędu Pocztowego Gdańsk 15 w dniu 12.5. 1952 do RFN. Przesyłka jest

ofrankowana jednym znaczkiem Fi. 590 o nominale 55 groszy zgodnie z ówczesna

taryfą (przesyłka do 20 gramów 40 groszy + przesyłka listu do 20 gr. groszy 15).

 

Fot. 4 Koperta standardowych wymiarów przesyłki listowej, zagranicznej wysłanej drogą

lotnicza z Urzędu Pocztowego Jadowniki Mokre w dniu 12.12. 1953 roku do USA.

Przesyłka ofrankowana jest dwoma znaczkami w tym Fi.592 i 637 o łącznej

frankaturze 1,45 zł. Taryfa przewidywała 40 gr. za przesyłkę listową zagraniczną + 35

groszy za przesyłkę listową do 5 gramów. Przesyłka ważyła 15 gramów czyli opłata

wynosiła 1.05 zł + 40 groszy = 1,45 zł.

Znaczki na przesyłki lotnicze wykorzystywano również do frankowania listów

zagranicznych poleconych nie przesyłanych drogą lotniczą. Przykłady są pokazane na

kolejnych foto 5 i 6.

 

Fot. 5

Koperta standardowych wymiarów przesyłki listowej, prywatnej, zagranicznej,

poleconej z erką w posytaci odbitki pieczatki z odręcznie wpisanym numerem wysłanej

z Urzędu Pocztowego Chorzów 1 w dniu (?) 1957 roku do RFN. Przesyłka jest

ofrankowana dwoma znaczkami lotniczymi Fi.592 i 593 o łącznej frankaturze 6,40 zł

zgodnie z taryfą (list do 20 gramów 2,50 zł i polecenie 3,90 zł)

 

Fot. 6 Koperta standardowych wymiarów przesyłki listowej, prywatnej, zagranicznej,

poleconej z erką w postaci odbitki pieczątki i odręcznie wpisanym numerem wysłanej

z Urzędu Pocztowego Straczno w dniu 9.5.1961 roku do Czechosłowacji. Przesyłka

jest ofrankowana znaczkiem Słani Fi.592 oraz Fi. 1044 i 1045 o łącznej frankaturze

1,55 zł zgodnie z taryfą.

 

Do najciekawszych walorów należą całości pocztowe ofrankowane znaczkami sygnowanymi przez Czesława Słanię, ofrankowanymi całą serią znaczków na przesyłki lotnicze, a także całości ofrankowane wielokrotnością znaczków Czesława Słani. Wybrane przykłady prezentujemy na fot, 7 i 8.

Fot. 7 Koperta standardowych wymiarów przesyłki listowej, prywatnej przesłanej drogą

powietrzną z Urzędu Pocztowego Kraków 2 w dniu 22.5.1953 roku do USA.

Przesyłka jest ofrankowana dwoma znaczkami sygnowanymi przez Czesława Słanie

Fi. 590 i 592 o łącznej frankaturze 1,95 zł.

Fot. 8 Koperta o standardowych wymiarach przesyłki listowej, prywatnej, zagranicznej,

poleconej z erką w postaci odbitki pieczątki z odręcznie wpisanym numerem,

przesłanej droga powietrzna z Urzędu Pocztowego Warszawa 31 w dniu 23.1.1957

roku do RFN. Przesyłka jest ofrankowana cała serią znaczków na przesyłki lotnicze

Fi.590 – 593 o łącznej frankaturze 7,85 zł. Przesyłka jest ofrankowana powyżej

taryfy.

O innych ciekawych ofrankowaniach znaczkami na przesyłki lotnicze z 1952 roku sygnowanymi przez Czesława Słanię napiszemy w najbliższym czasie prezentując je w kolejnej części, opisanej jako „Uzupełnienie części 10.”

Jerzy Duda

Administrator Piotr